Πώς ενημερώνονται οι Ρώσοι για τον πόλεμο;

Πρωτοφανείς είναι οι συνθήκες στα μέσα μαζικής ενημέρωσης του ρωσικού κράτους, η πρόσβαση στα οποία είναι περιορισμένη ή δεν επιτρέπεται στους πολίτες, μετά τις  τελευταίες εξελίξεις στην Ουκρανία.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του BBC, η πλειονότητα των πολιτών στη Ρωσία ενημερώνεται για την κατάσταση που επικρατεί, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό της χώρας, μέσω της τηλεόρασης. Η ρωσική τηλεόραση αποτελεί ένα μέσο ενημέρωσης που ελέγχεται από το Κρεμλίνο, με αποτέλεσμα τα περισσότερα νέα σχετικά με τις εξελίξεις στην Ουκρανία να αποτελούν προπαγάνδα. Πολλές φορές, η ρωσική τηλεόραση παρουσιάζει τους Ρώσους ως απελευθερωτές των Ουκρανών και μεταδίδει ότι οι Ουκρανοί βομβαρδίζουν τις ίδιες τους τις πόλεις.

Με την τηλεόραση να αποτελεί το μέσο ενημέρωσης που προτιμούν περισσότερο οι Ρώσοι για την ενημέρωσή τους, αρκετά συχνά πέφτουν «θύματα» της προπαγάνδας αυτής, καθώς πείθονται για όσα μεταδίδονται.

Πλουραλισμός απόψεων θεωρείται ότι υπάρχει περισσότερο στον ρωσικό Τύπο, o οποίος, όμως, δεν παρεκκλίνει σημαντικά από τη γραμμή του Κρεμλίνου. Ακόμη και η εφημερίδα Novaya Gazeta, υπέρμαχος της ελευθεροτυπίας για 29 χρόνια, ανέστειλε την έκδοσή της, μετά από προειδοποίηση από την Roskomnadzor, την κρατική ρυθμιστική αρχή για τις επικοινωνίες στη Ρωσία.

Παράλληλα, η πρόσβαση στις περισσότερες ανεξάρτητες ιστοσελίδες είναι περιορισμένη και, πολλές φορές, ακόμη και μπλοκαρισμένη. Εντούτοις, οι πολίτες που γνωρίζουν από χρήση υπολογιστών και smartphone θα μπορούν να συνεχίσουν να έχουν πρόσβαση σε τέτοια site μέσω VPN, παρακάμπτοντας, έτσι, τις κυρώσεις.

Ο ρωσικός νόμος περί «ψευδών ειδήσεων»

Στις αρχές Μαρτίου, η Ρωσία ψήφισε νόμο, σύμφωνα με τον οποίο η δημοσίευση «ψευδών ειδήσεων» σχετικά με τον πόλεμο, μπορεί να συνεπάγεται μέχρι και 15 χρόνια φυλάκισης.

Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει ότι η δημοσίευση οποιασδήποτε είδησης που αντιτίθεται στη γραμμή που ακολουθεί το Κρεμλίνο σχετικά με τις εξελίξεις στην Ουκρανία συνεπάγεται την επιβολή κυρώσεων.

Απαγορεύεται, ακόμη, στα μέσα ενημέρωσης να χαρακτηρίζουν «πόλεμο» τα γεγονότα στην Ουκρανία. Αντ’ αυτού, οι εξελίξεις στα ουκρανικά εδάφη θεωρούνται «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» από το ρωσικό κράτος και θα πρέπει να χαρακτηρίζονται έτσι από τα ρωσικά μέσα.

Τα τελευταία «κάστρα» ελευθεροτυπίας

Yπάρχουν, ωστόσο, ορισμένα site που μάχονται να παραμείνουν ανεξάρτητα υπέρ της ελευθεροτυπίας και του πλουραλισμού απόψεων.

Μεταξύ αυτών είναι και τα site, Μeduza και Mediazona, η πρόσβαση στα οποία δεν επιτρέπεται στη Ρωσία, καθώς έχουν χαρακτηριστεί από τη ρωσική κυβέρνηση ότι εξυπηρετούν ξένα συμφέροντα.

Ωστόσο, και τα δύο site συνεχίζουν κανονικά τη λειτουργία τους από το εξωτερικό, καθώς, όπως υποστηρίζουν «Για να σταματήσει ο πόλεμος και να βελτιωθεί η ζωή στη Ρωσία, υπάρχει ανάγκη από μέσα ενημέρωσης που είναι ανεξάρτητα και δεν ελέγχονται από το κράτος».