Κεντρικές τράπεζες: Η μάχη του πληθωρισμού και οι επιθετικές αυξήσεις των επιτοκίων

Η προσέγγιση των μεγάλων κεντρικών τραπεζών απέναντι στην πρόκληση του πληθωρισμού αποτέλεσε ένα από τα βασικά θέματα που απασχόλησαν τις αγορές τη χρονιά που φεύγει. Και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού οι κεντρικοί τραπεζίτες επέμεναν αρχικά ότι οι πιέσεις στις τιμές θα ήταν «παροδικές», κι ως εκ τούτου δεν χρειαζόταν νομισματική παρέμβαση, διατηρώντας επί μήνες αυτή την ρητορική των «περιστεριών».

Ελάχιστες φωνές, από το στρατόπεδο των «γερακιών» ζητούσαν άμεση παρέμβαση, κυρίως αφότου ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία, υποστηρίζοντας το άνοιγμα ενός κύκλου πιο αυστηρής νομισματικής πολιτικής, ώστε να αποφευχθούν τα χειρότερα. Στο ίδιο μήκος κύματος τότε ο Αμερικανός Τζερόμ Πάουελ, και η Ευρωπαία Κριστίν Λαγκάρντ επέμεναν για το προσωρινό των πιέσεων, λέγοντας ότι έχει μεγαλύτερη σημασία η διατήρηση της αναπτυξιακής τροχιάς της οικονομίας μετά την ύφεση της πανδημίας.

Οι δυσάρεστες επιλογές που αντιμετωπίζει η FED το επόμενο έτος

Ωστόσο, το καλοκαίρι όλα άλλαξαν: σε μια στροφή 180 μοιρών η έννοια του «παροδικού» πληθωρισμού έδωσε τη θέση της στην έννοια του «επίμονου», με τον δείκτη τιμών καταναλωτή να καταρρίπτει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, πλήττοντας επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Ρεκόρ 20ετίας

Αποτέλεσμα αυτής της αλλαγής ήταν να ανοίξει ο χορός των επιθετικών αυξήσεων και τα γεράκια να έρθουν στο προσκήνιο: οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες αύξησαν τα επιτόκια με τον ταχύτερο ρυθμό και τη μεγαλύτερη κλίμακα σε τουλάχιστον δύο δεκαετίες το 2022.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Reuters, τα κεντρικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που εποπτεύουν τα 10 νομίσματα με τις περισσότερες συναλλαγές αποφάσισαν 54 αυξήσεις τους τελευταίους δώδεκα μήνες αυξάνοντας συνολικά τα επιτόκια κατά 2.700 μονάδες βάσης.

Εξαίρεση αποτέλεσε η Τράπεζα της Ιαπωνίας, η οποία ωστόσο τον Δεκέμβριο συντάραξε τις αγορές με μια αιφνιδιαστική αλλαγή πολιτικής στον στόχο των αποδόσεων στα ομόλογα, τροφοδοτώντας εικασίες ότι μια πραγματική αύξηση επιτοκίων θα μπορούσε να είναι στο μενού στις κάρτες στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον.

Ο στόχος του πληθωρισμού

Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2012, η Fed έχει δεσμευτεί δημόσια και ρητά σε στόχο πληθωρισμού 2%. Ο στόχος του 2% ξεκίνησε από τη Νέα Ζηλανδία το 1990 και σταδιακά εξαπλώθηκε σε πολλές άλλες προηγμένες χώρες.

Κι όπως αναφέρει ο διαπρεπής οικονομολόγος Μοχάμεντ ελ-Εριάν ο στόχος κρίθηκε αρκετά υψηλός για να επιτρέψει τις προσαρμογές των τιμών που απαιτούνται για τις επιθυμητές ανακατανομές πόρων της οικονομίας, αποφεύγοντας παράλληλα τη μηδενική παγίδα του κατώτερου ορίου όπου, όπως πιστεύεται, τα επιτόκια δεν μπορούν πλέον να μειωθούν περαιτέρω για την τόνωση της οικονομίας. Και κρίθηκε αρκετά χαμηλό όριο για να σταθεροποιήσει τις πληθωριστικές προσδοκίες.

Υποχωρούν οι πληθωριστικές πιέσεις

Σε παγκόσμιο επίπεδο ο πληθωρισμός έχει αρχίσει να μειώνεται κυρίως επειδή οι τιμές της ενέργειας έχουν υποχωρήσει από το καλοκαίρι κι επειδή οι παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, οι οποίες εδώ και πολύ καιρό έχουν πληγεί από την πανδημία, λειτουργούν πιο ομαλά. Ωστόσο ο πληθωρισμός παραμένει πολύ μακριά από τους στόχους του 2% των κεντρικών τραπεζών.

Ο τελικός κίνδυνος είναι να επιστρέψει ο ενεργειακός πληθωρισμός το 2023. Φέτος οι οικονομίες της Ευρώπης επωφελήθηκαν από τον αδύναμο ανταγωνισμό για προμήθειες υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από όλο τον κόσμο, εν μέρει επειδή η οικονομία της Κίνας έχει δεχτεί πλήγμα από την πολιτική της για μηδενικό Covid. Αλλά η Κίνα έχει αρχίσει να χαλαρώνει τους ελέγχους κατά της πανδημίας. Εάν η οικονομία της ανοίξει ξανά και ανακάμψει, οι τιμές του LNG θα μπορούσαν να εκτιναχθούν το 2023. Η μάχη των κεντρικών τραπεζιτών με τον πληθωρισμό έχει φτάσει σε σημείο καμπής. Και το 2023 φαίνεται ότι επιφυλάσσει εκπλήξεις…