Ελευσίνα: Διεθνές συνέδριο μαθητών για κλιματικά ουδέτερες πόλεις

Τις δυνάμεις τους θα ενώσουν 350 μαθητές και μαθήτριες από διάφορες χώρες της Ευρώπης για να «οραματιστούν» τους τρόπους που οι πόλεις τους θα γίνουν κλιματικά ουδέτερες και ειδικότερα η πόλη της Ελευσίνας.

Μαθητές και μαθήτριες από την Ελλάδα, τη Γερμανία, τη Βοσνία/Ερζεγοβίνη, το Κόσοβο, την Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Σερβία θα συγκεντρωθούν τις επόμενες ημέρες (9-11 Μαΐου) στην Ελευσίνα, στο πλαίσιο «2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης», για να συμμετάσχουν στο Ευρωπαϊκό Μαθητικό Συνέδριο με τίτλο «Μετάβαση προς ένα κλιματικά ουδέτερο μέλλον».

Στόχος είναι να δημιουργηθεί η μεγαλύτερη δυνατή αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών ώστε να προκύψουν ιδέες για τη διαμόρφωση ενός ενεργειακά αποδοτικού και κλιματικά ουδέτερου μέλλοντος. «Καταθέσαμε μια πρόταση στο πλαίσιο «2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» για να εντάξουμε αυτό το συνέδριο στο πρόγραμμά της. Έτυχε επιχορήγησης από την Πολιτιστική Πρωτεύουσα αλλά η βασική του επιχορήγηση είναι από το υπουργείο Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής της Γερμανίας και μέσω του χρηματοδοτικού μηχανισμού European Climate Initiative (EUKI). Αυτό λοιπόν μας οδήγησε στην υποβολή μιας πρότασης η οποία δεν θα περιελάμβανε μόνο τις 3 μέρες του συνεδρίου που είναι την επόμενη εβδομάδα 9, 10, 11 Μαΐου αλλά θα ήταν μια ολοκληρωμένη παιδαγωγική προσέγγιση που θα ξεκινούσε περίπου ένα χρόνο νωρίτερα με μία εκδήλωση ενδιαφέροντος. Είχαμε τα σχολεία που επρόκειτο να ανταποκριθούν σε αυτό το κάλεσμα και επειδή η υπόθεση της κλιματικής κρίσης και των λύσεων για αυτή είναι διεθνής το συνέδριο από την αρχή είχε σχεδιαστεί να έχει παιδιά από πολλές χώρες», επισημαίνει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στην πρωτοβάθμια διεύθυνση εκπαίδευσης της Α’ Αθήνας, Μαρία Δημοπούλου.

Μέσω του συνεδρίου οι μαθητές και οι μαθήτριες θα ανταλλάξουν ιδέες για θέματα κλιματικής προσαρμογής και κλιματικής αλλαγής.

«Το θέμα της κλιματικής προσαρμογής και της κλιματικής ουδετερότητας είναι θέματα τα οποία θα πρέπει να τεθούν πολύ ψηλά στην ατζέντα και νομίζουμε ότι οι μαθητές είναι η καλύτερη φωνή ώστε να διαδώσουν το μήνυμα ότι θα πρέπει όλοι να οδηγηθούμε στην κλιματική ουδετερότητα με προτάσεις, με λύσεις, με δράσεις. Είναι μια συστηματική προσπάθεια που έχει ξεκινήσει από την αρχή της σχολικής χρονιάς με συγκεκριμένη μεθοδολογία. Έχουμε εκπαιδεύσει τους εκπαιδευτικούς για τον τρόπο που θα προσεγγίσουν την κλιματική ουδετερότητα. Αρχικά σε επίπεδο του σχολείου, μετά σε επίπεδο πόλη αλλά και γειτονιάς, ώστε να μπορέσουν όλη τη μεθοδολογία την οποία έχουν υιοθετήσει να μπορέσουν να την εφαρμόσουν στην πόλη της Ελευσίνας», τονίζει από την πλευρά της η υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στην Πρωτοβάθμια Διεύθυνση Γ’ Αθήνας, Ελένη Νιάρχου.

Οι συμμετέχοντες αφού περιηγηθούν στην πόλη της Ελευσίνας επιχειρώντας να αναγνωρίσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις προκλήσεις της πόλης και να κατανοήσουν τις αλληλεπιδράσεις ανθρώπου – περιβάλλοντος. Τα θέματα που θα τους απασχολήσουν αφορούν τη βιομηχανία- ενέργεια, θαλάσσιο οικοσύστημα και παράκτιο μέτωπο, κτίρια, αστικό περιβάλλον και κινητικότητα, βιώσιμη διατροφή, διαχείριση απορριμμάτων, πολιτιστική κληρονομιά κ.α. Κατά την περιήγησή τους στην πόλη της Ελευσίνας θα εξοικειωθούν με την πόλη και θα κατανοήσουν την αλληλεπίδραση ανθρώπου – περιβάλλοντος, με σκοπό την ανάδειξη προτάσεων. Οι προτάσεις θα προκύψουν μέσα από διαβούλευση σε ομάδες, δημιουργώντας από κοινού συλλογικό όραμα για ένα κλιματικά ουδέτερο μέλλον. Το συλλογικό αυτό όραμα θα οπτικοποιηθεί μέσω της τέχνης, θα προσφερθεί ως δώρο στην Ελευσίνα και ως παρακαταθήκη για άλλες πόλεις, πολιτιστικές πρωτεύουσες και μη ανά την Ευρώπη. Παράλληλα την τελευταία μέρα θα πραγματοποιήσουν μαθητική πορεία προς το δημαρχείο της Ελευσίνας χρησιμοποιώντας πικέτες και στη συνέχεια θα επιδώσουν στο δήμαρχο τις προτάσεις στις οποίες έχουν καταλήξει.

Οι διοργανωτές/ριες του συνεδρίου έχουν βασιστεί πολύ στο συνεργατικό τοπικό δίκτυο «Σχολεία για το Κλίμα» που έχουν δημιουργήσει εδώ και δύο χρόνια.

«Αυτή η εμπειρία μας ήταν η βάση μας. Δουλεύουμε μαζί με τα σχολεία πολύ στενά σε καθημερινή σχεδόν επαφή με ολόκληρο παιδαγωγικό σχεδιασμό. Υπάρχει μια ολόκληρη φιλοσοφία και μεθοδολογία που πιστεύουμε ότι θα γίνει ορατή στην τελική έκθεση και θα βοηθήσουμε και τις επόμενες πολιτιστικές πρωτεύουσες να εντάξουν αυτό το θεσμό της συνέλευσης των παιδιών, του μαθητικού συνεδρίου για την κλιματική ουδετερότητα. Είναι ένα θέμα που θα το αντιμετωπίζει ο πλανήτης για πολλά χρόνια και πιστεύω ότι είναι πολύ μεγάλη ευκαιρία να συνδυαστεί ο θεσμός της πολιτιστικής πρωτεύουσας με την ιδέα ενός μαθητικού συνεδρίου κάθε χρόνο για το κλίμα», σημειώνει η κ. Δημοπούλου.

Νέοι και νέες μέσω πρωτοποριακών μεθόδων και χρησιμοποιώντας posters θα συνεδριάζουν σε στρογγυλά τραπέζια με σκοπό να καταλήξουν σε ένα ολοκληρωμένο ψήφισμα για το πώς βλέπουν το μέλλον της Ελευσίνας. Αρωγοί στο εγχείρημα αυτό θα είναι 12 νέοι Έλληνες φοιτητές που θα συνοδεύουν τα παιδιά στις διαδρομές τους μέσα στην Eλευσίνα συστήνοντάς τους τον τόπο καθώς επίσης και 11 επιστήμονες ειδικοί στο πεδίο τους που θα βοηθήσουν τις μαθητικές ομάδες δίνοντας ιδέες και προτάσεις για το πώς μπορεί μια πόλη να εξελίξει τον ενεργειακό της τομέα, τον τομέα μετακινήσεων το πράσινο της για να μεταβεί στην κλιματική ουδετερότητα.

Σύμφωνα με την κ. Δημοπούλου τα παιδιά αναπτύσσουν ένα άγχος το οποίο έχει καταγραφεί ως κλιματικό άγχος με όλες αυτές τις ειδήσεις και τα ακραία καιρικά φαινόμενα που πολλές φορές βιώνουν τις μεγάλες δασικές πυρκαγιές τους καύσωνες τις πλημμύρες. «Στο σχολείο προσπαθούμε συστηματικά να εισάγουμε την κλιματική εκπαίδευση και να βάλουμε το φαινόμενο του θερμοκηπίου και της υπερθέρμανσης του πλανήτη σε μια επιστημονική βάση ώστε να παραδεχθούμε όλοι ότι αυτό συμβαίνει. Στη συνέχεια όμως δεν θέλουμε να αφήσουμε τα παιδιά χωρίς ελπίδα για αυτό και δουλεύουμε αυτό που λέμε εργαστήρια οραματισμού. Τους ζητάμε δηλαδή να σκεφτούν το μέλλον και τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν σε κάθε τομέα, στην ενέργεια ,στο σχολείο στην εξοικονόμηση νερού , στη διαχείριση των σκουπιδιών,στις μετακινήσεις του σχολείου στη διατροφή του σχολείου ώστε να μειωθεί το κλιματικό αποτύπωμα του σχολείου και στη συνέχεια μπαίνουμε σε ένα σχεδιασμό μακροπρόθεσμο που λέγεται οδικός χάρτης. Σκέφτονται δηλαδή τα παιδιά ενέργειες που τις τοποθετούν σε μια χρονική γραμμή με βραχυπρόθεσμους μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους. Αυτές τις ενέργειες στη συνέχεια τις προτεραιοποιούν και λένε από ποια θα μπορούσαν να αρχίσουν και έπειτα ξεκινούν τη δράση. Αυτή η μεθοδολογία είναι κάτι που θέλουμε να διαδοθεί. Είναι μια δουλειά η οποία μπορεί να ενισχύσει πάρα πολύ την εκπαίδευση των παιδιών και μπορεί να πάει και στην οικογένεια», υπογραμμίζει  η κ. Δημοπούλου.

Βασικές αρχές του συνεδρίου σύμφωνα με τις κκ Δημοπούλου και Νιάρχου είναι να δοθεί έμφαση στη βιωσιμότητα αλλά και να πραγματοποιηθεί η συνάντηση με το χαμηλότερο κλιματικό αποτύπωμα. Παράλληλα, όπως τονίζουν, το συνέδριο βασίζεται στη σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού και χρησιμοποιεί συστηματικά τα άρθρα για το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης και της γνώμης των παιδιών, για το δικαίωμα της έκφρασης, της ελευθερίας της σκέψης και της συνείδησης και την ελευθερία να συνέρχονται τα παιδιά ειρηνικά . «Εμάς αυτό που μας ενδιαφέρει είναι τα παιδιά να συμμετάσχουν ελεύθερα κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του συνεδρίου ώστε να εξελιχθεί σαν μια προσομοίωση δημοκρατικής διαβούλευσης», τονίζει η κ. Δημοπούλου.

Ιδιαίτερο ρόλο θα έχει και η τέχνη καθώς όπως επισημαίνει η κ. Νιάρχου «μέσα από την τέχνη τα παιδιά μπορούν να εκφράσουν ακόμα πιο δυνατά το συναίσθημά τους» και προσθέτει ότι το μεγάλο στοίχημα είναι πώς θα αλληλεπιδράσουν διαφορετικά περιβάλλοντα με διαφορετικό υπόβαθρο κλιματικής εκπαίδευσης.

Παράλληλα η συμμετοχή μαθητών και μαθητριών από άλλες χώρες θα συμβάλλει στην ανταλλαγή διαφορετικών εμπειριών και γνώσεων γύρω από το ζήτημα της κλιματικής ουδετερότητας.

«Οι χώρες αυτές έχουν όλες μεταξύ τους διαφορετικό βηματισμό προς την κλιματική ουδετερότητα. Κάποιες είναι πιο ώριμες. Αυτό που κάνει το συνέδριο πιο ενδιαφέρον είναι ότι όλα αυτά τα παιδιά, ειδικά κάποια που έρχονται από τα Βαλκάνια, έρχονται και από χώρες που ίσως μπορεί να μην αισθάνονται τόσο φιλικές η μία απέναντι στην άλλη. Συναντιούνται γύρω από στρογγυλά τραπέζια και με γνώμονα το ενδιαφέρον τους για τον πλανήτη και τη διάσωση του συνομιλούν ειρηνικά, δίνουν τα χέρια, εκφράζουν την επιθυμία τους οι θεσμοί και οι ηγέτες του κόσμου να πάρουν γρήγορα μια απόφαση η οποία να σώσει τον πλανήτη από την υπερθέρμανση. Ξεπερνούν λοιπόν όλες αυτές τις πιθανές διαφωνίες των ενηλίκων και ενώνουν τη φωνή τους αλληλέγγυα προς την κοινή κατεύθυνση. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι τα παιδιά , το μέλλον, και σίγουρα η κλιματική κρίση που αυτή τη γενιά θα την χτυπήσει πολύ περισσότερο από εμάς», σημειώνει η κ. Δημοπούλου.

Το «Μαθητικό Συνέδριο για τη Μετάβαση σε ένα Κλιματικά Ουδέτερο Μέλλον» διοργανώνεται από το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) (συντονιστικός φορέας) σε συνεργασία με τις Υπεύθυνες Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης των Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Αττικής, Α΄ και Γ’ Αθήνας, Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης και το Ανεξάρτητο Ινστιτούτο για Περιβαλλοντικά Θέματα (UfU) της Γερμανίας. Η δράση αυτή αποτελεί το ΜΥΣΤΗΡΙΟ 149 του προγράμματος της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας και έχει τεθεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων . Το μεγαλύτερο μέρος της δράσης χρηματοδοτείται από το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικών Υποθέσεων και Κλιματικής Δράσης, με πόρους του προγράμματος EUKI – European Climate Initiative ενώ, συμπληρωματικά, χρησιμοποιούνται πόροι από την«2023 ΕΛΕΥΣΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ».

Την οργανωτική επιτροπή του συνεδρίου αποτελούν οι εξής: Εύη Τζανακάκη (Project Manager), Αρχιτέκτων Μηχανικός -Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) Μαρία Δημοπούλου, Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Π.Ε. Α’ Αθήνας Ελένη Νιάρχου, Υπευθυνη Περιβαλλοντικης Εκπαιδευσης Π.Ε. Γ Αθήνας Αλεξάνδρα Τσίγκου, Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Π.Ε. Δυτικής Αττικής Αντωνία Δαρδιώτη, Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Δ.Ε. Ανατολικής Θεσσαλονίκης Florian Kliche, Managing Director (UfU) Cindy Prager, Research Associate Department for Energy Efficiency and Energy Transition (UfU) Muriel Neugebaue, Research Associate Department for Energy Efficiency and Energy Transition (UfU).