Τι σχολείο θέλουμε να έχουμε;

Τι σχολείο θέλουμε να έχουμε για τους μαθητές μας; Μία ακόμα σχολική χρονιά ξεκινάει και οι μαθητές προετοιμάζονται για την επιστροφή τους στα σχολεία. Οι ρυθμοί της καθημερινότητας επανέρχονται και είναι έτοιμοι να περάσουν ξανά πολλές ώρες μπροστά από τα βιβλία τους προσπαθώντας να ανταπεξέλθουν στο απαιτητικό πρόγραμμα που προβλέπεται να αντιμετωπίσουν και τη φετινή χρονιά.

Το εκπαιδευτικό μας σύστημα, σε όλες τις βαθμίδες του, πέρα από τα ηθικά και πνευματικά εφόδια που παρέχει, ουσιαστικά προετοιμάζει τους μαθητές για την εισαγωγή τους στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση. Βασικό σημείο συζήτησης, αποτελεί το ελληνικό εξεταστικό σύστημα  για την εισαγωγή στα Πανεπιστήμια και συχνά παραμελείται η διαδρομή μέχρι τις εξετάσεις. Ωστόσο, είναι βέβαιο ότι το ζητούμενο στην εκπαιδευτική διαδικασία δε βρίσκεται μόνο στις επικείμενες σπουδές, αλλά στη γνώση, την κοινωνικοποίηση, τις εμπειρίες και τα ερεθίσματα που θα αποκομίσουν οι μαθητές.

Θανάσης Λέλες

Δεν υπάρχει αμφιβολία οτι οι μαθητές κατά την προετοιμασία τους για τις εισαγωγικές εξετάσεις αποκτούν ένα υψηλό επίπεδο προαπαιτούμενων γνώσεων στα μαθήματα που επιλέγουν να διαγωνιστούν, ωστόσο ελάχιστο βάρος δίνεται στις συζητήσεις για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Τα χρόνια στο Δημοτικό σχολείο αποτελούν ίσως την σημαντικότερη περίοδο παρουσίας των μαθητών στην εκπαίδευση, αφού σε αυτά βασικός στόχος πρέπει να είναι η ανάπτυξη του γόνιμου ενδιαφέροντος των παιδιών για τη γνώση και τη μελέτη, η κατανόηση βασικών εννοιών για τον κόσμο και το ουσιαστικό ενδιαφέρον του μαθητή για την ομαλή ένταξή του σε κοινωνικά σύνολα.

Σε αυτές τις ηλικίες πρέπει να δημιουργηθούν προγράμματα σπουδών και ανάπτυξη δραστηριοτήτων που θα βοηθήσουν τους μαθητές να αποκτήσουν σταδιακά  αυτογνωσία και επαφή με αντικείμενα που θα ανταποκρινονται στα ενδιαφέροντα και τις κλίσεις που σταδιακά θα αντιληφθούν ότι έχουν. Παράλληλα, τα παιδιά θα πρέπει να αναπτύξουν δεξιότητες , οι οποίες θα είναι χρήσιμες τόσο στην ενήλικη ζωή τους, όσο και στη μετέπειτα επαγγελματική τους σταδιοδρομία, όπως αναφέρεται και στο World Economic Forum.

Σύμφωνα με αυτό σταθμίζονται και αναλύονται οι στόχοι της διαδικασίας με έμφαση στην ικανότητά τους να λύνουν ουσιαστικά προβλήματα με νέες μεθόδους αναπτύσσοντας την κριτική σκέψη και τη φαντασία σε διάφορους τομείς. Έπειτα οι ψηφιακές δεξιότητες αποτελούν τη δεύτερη βασική βάση ανάπτυξης της γνώσης των παιδιών προσφέροντάς τους τις προϋποθέσεις για να κυριαρχήσουν μελλοντικά στις νέες μορφές ψηφιακής τεχνολογίας.

Έμφαση δίνεται και στην ικανότητα συνεργασίας με άλλους για την επίλυση σύνθετων εργασιών, καθώς και στη δυνατότητα προσαρμογής σε ομάδες σύμφωνα με τις ανάγκες και τα χαρακτηριστικά των υπολοίπων, συνθήκη που δομεί την τρίτη δεξιότητα. Ακόμη ένα στοιχείο που πρέπει να αναπτυχθεί αποτελεί ο σεβασμός στην πολυπολιτισμικότητα και την κουλτούρα όλων των ανθρώπων έχοντας ως στόχο τη διαμόρφωση της προσωπικότητας των μαθητών, προκειμένου να αγκαλιάσουν την διαφορετικότητα και την ισότητα μεταξύ όλων των ανθρώπων. Επίσης, η περιβαλλοντική διαχείριση αποτελεί την τελευταία δεξιότητα που πρέπει να αναπτύξουν τα παιδιά, κατανοώντας την εύθραυστη κατάσταση που επικρατεί στο οικοσύστημα και έχοντας ως στόχο τη δημιουργική παρέμβαση με βιώσιμους τρόπους. Επενδύοντας, σε όλα τα παραπάνω, θα επιτευχθεί η ανάπτυξη σκεπτόμενων ενηλίκων, αν και χρειάζεται να γίνουν επιπρόσθετες αλλαγές ώστε το σχολείο να προσαρμοστεί στις συνθήκες της σύγχρονης εποχής.

Το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να προσαρμοστεί στις ανάγκες των μαθητών και στα διαφορετικά χαρακτηριστικά τους. Σημαντικός πρέπει να είναι ο ρόλος των εκπαιδευτικών, στους οποίους πρέπει να δοθούν οι δυνατότητες και οι συνθήκες για να μπορέσουν να προσφέρουν τις γνώσεις τους στους μαθητές.

Στα δώδεκα χρόνια της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με σωστό προγραμματισμό οι μαθητές μπορούν να αποκτήσουν γενικές γνώσεις, δεξιότητες και την απαραίτητη εξειδίκευση στις επιστήμες που επιθυμούν, ώστε με βάση τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά τους να κάνουν τη σωστή επιλογή σπουδών και να οδηγηθούν στην επαγγελματική σταδιοδρομία που επιθυμούν .

Στόχος του σχολείου δεν πρέπει να αποτελεί μόνο η δημιουργία μαθητών υψηλής επίδοσης, οι οποίοι θα μπορούν να ανταπεξέλθουν με επιτυχία στις Πανελλαδικές Εξετάσεις αλλά η διαμόρφωση ευτυχισμένων και καλά καταρτισμένων σε όλους τους τομείς ανθρώπων. Ίσως έφτασε η ώρα όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς να συνεργαστούν δημιουργώντας ένα μακρόπνοο πλάνο, το οποίο θα οδηγήσει στη δημιουργία ενός σχολείου, όπου και οι ίδιοι θα ήθελαν να φοιτήσουν.

Λέλες Θανάσης 

Επιστημονικός Υπεύθυνος Career Gate