ΕΕ: Γιατί η μάχη με την Κίνα είναι δύσκολη και άνιση

Η προειδοποίηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου στη Γενεύη στις αρχές της εβδομάδας ήταν σαφής: μια παγκόσμια οικονομία που θα διασπαστεί σε αντίπαλες εμπορικές παρατάξεις θα μειώσει τα πραγματικά εισοδήματα κατά 5% – ίσως και διπλάσια στις φτωχές χώρες.

Αν η αύξηση της κρατικής στήριξης των στρατηγικών βιομηχανιών κινδυνεύει να πυροδοτήσει έναν παγκόσμιο πόλεμο επιδοτήσεων, τότε η Ευρωπαϊκή Ένωση ίσως μόλις ξεκίνησε μια από τις μεγαλύτερες μάχες της με την ανακοίνωση της έρευνας για κρατικές επιδοτήσεις των κινεζικών ηλεκτροκίνητων οχημάτων, η οποία μπορεί να οδηγήσει στην επιβολή δασμών στις εισαγωγές κινεζικών αυτοκινήτων.

Κομισιόν: Έρευνα για τις κρατικές επιδοτήσεις της Κίνας στα ηλεκτρικά ΙΧ – Ο νέος ρόλος του Ντράγκι

Την ίδια στιγμή στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, από την Airbus SE μέχρι τους παραγωγούς καλλυντικών και τους οινοπαραγωγούς , σήμανε συναγερμός καθώς ανησυχούν ότι θα βρεθούν στη δίνη ενός τιμωρητικού πολέμου ανάμεσα στην Κίνα και την ΕυΡώπη ενώ προσπαθούν να αξιολογήσουν την έκθεσή τους σε ένα πιθανό δασμολογικό μπαράζ μεταξύ των δύο από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου.

Tα όπλα της Κίνας

Εξάλλου η αντίδραση της Κίνας ήταν άμεση με δηλώσεις του γενικού γραμματέα της Ένωσης Επιβατηγών Αυτοκινήτων της Κίνας αλλά και δημοσίευμα της κινεζικής εφημερίδα Global Times, που απηχεί τις θέσεις της κυβέρνησης.«Είναι σαφές ότι η Ευρώπη φοβάται» γράφει ο σχολιαστής. «Φοβούνται τον ανταγωνισμό από την Κίνα, οπότε θέλουν να επιδιώξουν τον εμπορικό προστατευτισμό ως προστατευτική ομπρέλα για τις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες που μεταβαίνουν σιγά-σιγά προς την ηλεκτροκίνηση. Εάν η ΕΕ λάβει αθέμιτα μέτρα, η Κίνα έχει διάφορα εργαλεία που μπορεί να χρησιμοποιήσει ως αντίμετρα για να προστατεύσει τα νόμιμα συμφέροντα των κινεζικών επιχειρήσεων».

Επιπλέον τα δείγματα γραφής του προέδρου Σι Τζινπίνγκ  στους δασμούς του πρώην προέδρου των ΗΠΑ δείχνουν αποφασιστικότητα. Το πιο ισχυρό εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιήσει το Πεκίνο είναι ο περιορισμός της πρόσβασης στην τεράστια εγχώρια αγορά του.

Ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Bruno Le Maire, μιλώντας στην τηλεόραση του Bloomberg την Παρασκευή, σηματοδότησε ότι ίσως έχει φτάσει μια νέα εποχή, όπου «η ΕΕ αρχίζει να σκέφτεται το δικό της συμφέρον». Η έρευνα για τα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα αποτελεί νίκη για τη γαλλική κυβέρνηση, η οποία έχει σηκώσει τους τόνους εδώ και καιρό για την εισροή κινεζικών οχημάτων που υποβαθμίζουν τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά. Το υπουργείο Οικονομικών εργάζεται ήδη για την προσαρμογή των δικών του κρατικών επιδοτήσεων για την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων στη Γαλλία, με στόχο τον περιορισμό των επιδοτήσεων σε οχήματα εξοπλισμένα με μπαταρίες που έχουν χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα.

Ισχυρό μύνημα

Με την έρευνα για τις κινεζικές επιδοτήσεις, οι Βρυξέλλες «ήθελαν να στείλουν ένα ισχυρό μήνυμα», τόνισε η πρώην Επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ, Σεσίλια Μάλμστρομ, σε συνέντευξή της στο Bloomberg News. Με τις κινεζικές εισαγωγές να πλημμυρίζουν, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ όπου ισχύουν δασμοί 27,5% , «υπάρχει φόβος για τον ανταγωνισμό».

Oι ευρωπαίοι αξιωματούχοι ανησυχούν ότι εκατομμύρια θέσεις εργασίας στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας κινδυνεύουν από τις αυξανόμενες εξαγωγές ηλεκτρικών οχημάτων (EV) της Κίνας.Ο τομέας της αυτοκινητοβιομηχανίας αντιπροσωπεύει άμεσα ή έμμεσα σχεδόν 14 εκατομμύρια θέσεις εργασίας – ή το 6,1% του εργατικού δυναμικού της ΕΕ.

Από την άλλη ο δυνητικός αντίκτυπος για τους εξαγωγείς είναι επίσης τεράστιος. Πέρυσι, η ΕΕ απέστειλε αγαθά αξίας 240 δισ. δολαρίων στην Κίνα, γεγονός που την καθιστά την τρίτη μεγαλύτερη αγορά της Ευρώπης στο εξωτερικό, πίσω από τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε η Trade Data Monitor, πλατφόρμα με έδρα τη Γενεύη που συγκεντρώνει επίσημα στοιχεία.

Η απάντηση της Κίνας «θα μπορούσε να είναι επίσημα αντίποινα ή απλώς να κάνει τη ζωή πιο δύσκολη για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις με σημαντική παρουσία στην Κίνα», εξηγεί ο ειδικός σε θέματα εμπορίου Σαμ Λόου, εταίρος της εταιρείας συμβούλων Flint Global στο Λονδίνο.

Η ΕΕ, εν τω μεταξύ, υποβάθμισε το ενδεχόμενο μιας σκληρής κινεζικής απάντησης στην έρευνα  για τις επιδοτήσεις. «Δεν υπάρχει συγκεκριμένος λόγος για αντίποινα», δήλωσε την Παρασκευή στους δημοσιογράφους ο Επίτροπος Οικονομίας, Πάολο Τζεντιλόνι. «Αλλά τα αντίποινα είναι πάντα πιθανά σε αυτού του είδους τα πράγματα».

Οι εντάσεις μεταξύ της Ευρώπης και της Κίνας υποβόσκουν εδώ και χρόνια μετά την κατάρρευση της διμερούς επενδυτικής συμφωνίας της Ευρώπης με την Κίνα, λόγω των ισχυρισμών της ΕΕ για καταναγκαστική εργασία στη Σιντζιάνγκ.

Η αρχή του πολέμου;

Τώρα, η προοπτική των ευρωπαϊκών δασμών σε κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα αξίας 7,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων θα μπορούσε σύντομα να μετατραπεί σε έναν εμπορικό πόλεμο μεταξύ Βρυξελλών και Πεκίνου. Εάν η έρευνα της ΕΕ καταλήξει σε νέους δασμούς στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα, θα έχει μακράν μεγαλύτερο αντίκτυπο από οποιαδήποτε προηγούμενη δράση του μπλοκ κατά των επιδοτήσεων στις κινεζικές εισαγωγές.

«Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι το εμπόριο βασίζεται σε δίκαιους κανόνες», δήλωσε ο Γάλλος Le Maire στο BTV. «Δεν είμαστε εδώ για να προκαλέσουμε κανενός είδους εμπορικό πόλεμο, είμαστε εδώ απλώς για να διασφαλίσουμε ότι όλοι οι εταίροι εφαρμόζουν δίκαιους κανόνες».  Δεν είναι και πολύ μακριά όσαν συνέβησαν στην ηλιακή βιομηχανία στις αρχές της δεκαετίας του 2010, όταν οι κατασκευαστές φωτοβολταϊκών οδηγήθηκαν σε αφερεγγυότητα λόγω των φθηνών κινεζικών εισαγωγών.

«Πολύ συχνά, οι εταιρείες μας αποκλείονται από τις ξένες αγορές ή πέφτουν θύματα ληστρικών πρακτικών. Συχνά υποτιμώνται από ανταγωνιστές που επωφελούνται από τεράστιες κρατικές επιδοτήσεις» είπε χαρακτηριστικά η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν , στην ετήσια ομιλίας της για την κατάσταση της Ένωσης (State of the Union) που εκφώνησε  ενώπιον της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όταν ανακοίνωσε την έναρξη της έρευνας για τις επιδοτήσεις των κινεζικών ηλεκτρικών οχημάτων.

Η έρευνα, η οποία θα μπορούσε να διαρκέσει έως και εννέα μήνες, θα οδηγήσει πιθανότατα σε νέους δασμούς της ΕΕ στις κινεζικές εισαγωγές ηλεκτρικών οχημάτων και θα εμπλέξει μεγάλες μη ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως η Tesla, οι οποίες παράγουν αυτοκίνητα στην Κίνα και τα εξάγουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

«Το βασικό σημείο είναι το ζήτημα της δικαιοσύνης με την οποία πωλείται ένα προϊόν στην ευρωπαϊκή αγορά», επισημαίνει  ο αναπληρωτής επικεφαλής της αποστολής της ΕΕ στον ΠΟΕ, Χίντο Χουντέν. «Εάν η έρευνα διαπιστώσει ότι υπήρξαν επιδοτήσεις, τότε σύμφωνα με τους κανόνες του ΠΟΕ μπορείτε, κατά μία έννοια, να εξισώσετε το ποσό της επιδότησης».

Η αντίδραση της Κίνας είναι ένα ερωτηματικό. Ενώ οι Βρυξέλλες λένε ότι θέλουν να «απεξαρτηθούν» από το Πεκίνο χωρίς πλήρη οικονομική αποσύνδεση- η πρόεδρος της Κομισιόν ήταν σαφής  λέγοντας ότι η Ευρώπη δεν θα αποσυνδεθεί από την Κίνα και θα παραμείνουν ανοιχτές οι γραμμές επικοινωνίας και ο διάλογος με τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη- η Κίνα είναι σημαντικός προμηθευτής πρώτων υλών και εξαρτημάτων για τις βιομηχανίες της ΕΕ και μια κρίσιμη αγορά για τα γερμανικά αυτοκίνητα. Οι ευρωπαϊκές εταιρείες θα μπορούσαν επίσης να είναι ευάλωτες σε ξαφνικές αλλαγές στους κανονισμούς που περιορίζουν την πρόσβασή τους στην τεράστια καταναλωτική αγορά της Κίνας.