Καυτός προμηνύεται ο Ιούλιος για τα επιτόκια

Το ράλι του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη είναι ο καθοριστικός παράγοντας για τη διαφαινόμενη αλλαγή στάσης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα όσον αφορά το θέμα των επιτοκίων. Το ένα μετά το άλλο στελέχη της ΕΚΤ δίνουν σήμα για αύξηση του κόστους δανεισμού σε ευρώ από ιδιώτες και επιχειρήσεις για πρώτη φορά από το 2011, την ώρα που η ΕΚΤ διατηρεί επίσης από το 2014 σε αρνητικά επίπεδα τα επιτόκια με τα οποία δανείζει τις εμπορικές τράπεζες.

Ο πληθωρισμός τρέχει ήδη με 7,5% τον Απρίλιο στην Ευρωζώνη σε ετήσια βάση σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις της Eurostat, ενώ σε χώρες όπως η Ελλάδα έχει φτάσει στα επίπεδα σοκ του 10,2%.

Η πρόεδρος Κριστίν Λαγκάρντ, ο επικεφαλής Οικονομολόγος Φίλιπ Λέιν και τα υπόλοιπα μέλη του Εκτελεστικού και Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ βλέπουν πλέον ότι ο κίνδυνος από τη μεγάλη άνοδο των τιμών λόγω του πολέμου στην Ουκρανία είναι έντονος και πως ο πληθωρισμός δεν έχει παροδικό χαρακτήρα όπως έδειχναν τα πρώτα σημάδια. Έτσι, αλλάζει άρδην η ρητορική του Φεβρουαρίου και του Μαρτίου όπου γινόταν λόγος για αυξήσεις «παροδικού», όπως χαρακτηρίζονταν, χαρακτήρα λόγω της ενέργειας.

Βασικό συστατικό του εκρηκτικού κοκτέιλ που έχει δημιουργηθεί είναι οι τεράστιες ανατιμήσεις σε αργό πετρέλαιο, σε όλα τα είδη υγρών καυσίμων, στο φυσικό αέριο και το ηλεκτρικό ρεύμα αλλά και στα τρόφιμα, ως αποτέλεσμα της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία που ήλθε να μεγεθύνει κατά πολύ τα προβλήματα που δημιούργησε –και δημιουργεί- η πανδημία.

Επιπλέον, με τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες όπως την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και την Τράπεζα της Αγγλίας να προχωρούν πλέον δραστικά σε πιο περιοριστική νομισματική πολιτική, η ΕΚΤ δεν έχει και πολλά περιθώρια να περιμένει καθώς τα πιο υψηλά επιτόκια, κυρίως στο αμερικανικό δολάριο, δημιουργούν κίνδυνο για φυγή από το ευρώ.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο επικεφαλής της πανίσχυρης κεντρικής τράπεζας της Γερμανίας, της Μπούντεσμπανκ και μέλος του ΔΣ της ΕΚΤ, Γιόακιμ Νάγκελ, έστειλε ξεκάθαρη προειδοποίηση ότι πρέπει να γίνει αύξηση των επιτοκίων τον Ιούλιο για να μην μείνει η ΕΚΤ πολύ πίσω από την καμπύλη των επιτοκίων. Σε αντίθετη περίπτωση, επεσήμανε ο Νάγκελ, η ΕΚΤ κινδυνεύει να αναγκαστεί να προχωρήσει σε μεγάλες και απότομες αυξήσεις που θα δημιουργήσουν άλλα προβλήματα στις αγορές.

Οι δηλώσεις αυτές γίνονται καθώς ο πληθωρισμός τρέχει με σχεδόν τετραπλάσια ταχύτητα του στόχου της ΕΚΤ (2%). Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό τότε που κυκλοφόρησε το ενιαίο νόμισμα το 1999.

Στη Γερμανία μάλιστα οι τιμές αυξάνονται ακόμη πιο γρήγορα, με τον πληθωρισμό να διαμορφώνεται στο 7,8%, τη υψηλότερο επίπεδο από το 1981. Ο Νάγκελ ο οποίος ανέλαβε πρόεδρος της Μπούντεσμπάνκ τον Ιανουάριο, ανέφερε ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει αυξήσει κι άλλο τις προϋπάρχουσες ανοδικές πιέσεις τιμών, τόσο άμεσα όσο και έμμεσα αυξάνοντας την τιμή της ενέργειας και πρώτων υλών και κάνοντας χειρότερα τα προβλήματα στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού.

Σήμα από τη Λαγκάρντ

Ίσως το πιο ισχυρό σήμα για αύξηση των επιτοκίων τον Ιούλιο ήλθε χθες από την Κριστίν Λαγκάρντ. Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έδωσε το δικό της σήμα για αύξηση των επιτοκίων τον Ιούλιο. «Η πρώτη αύξηση επιτοκίων (…) θα πραγματοποιηθεί λίγο μετά το τέλος των καθαρών αγορών περιουσιακών στοιχείων», δήλωσε η Λαγκάρντ. «Δεν έχουμε ορίσει ακόμη επακριβώς την έννοια του “συγκεκριμένου χρόνου”, αλλά ήμουν πολύ σαφής ότι αυτό θα μπορούσε να σημαίνει μια περίοδο μόνο μερικών εβδομάδων», είπε. Το πρόγραμμα αγορών ομολόγων ολοκληρώνεται στα τέλη του δεύτερου τριμήνου. Μετά την αρχική αύξηση, η εξομάλυνση της πολιτικής «θα είναι σταδιακή», ανέφερε επίσης σε ομιλία της στη Λιουμπλιάνα της Σλοβενίας, προετοιμάζοντας τις αγορές για τις κινήσεις της ΕΚΤ.

Η FED από την πλευρά της έχει προχωρήσει σε πιο επιθετικές αυξήσεις. Μετά από την αύξηση κατά 0,25% το Μάρτιο, προχώρησε σε αύξηση κατά 0,50% το Μάιο και αναμένεται να προχωρήσει σε ανάλογη αύξηση επιτοκίων και τον Ιούνιο μέχρι να δώσει νέο σήμα για τη συνέχεια. Πλέον τα επιτόκια της FED διαμορφώνονται στο εύρος 0,75%-1%. Τα βασικά επιτόκια δανεισμού σε ευρώ της ΕΚΤ διαμορφώνονται σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα ενώ τα επιτόκια με τα οποία φυλά τα χρήματα των εμπορικών τραπεζών φτάνουν το μείον 0,50% (-0,50%).

Παραμονεύει ο κίνδυνος στασιμοπληθωρισμού

Οι αυξήσεις επιτοκίων την ώρα που η οικονομία δέχεται κι αυτή πλήγμα από τις εξελίξεις προκαλεί κίνδυνο στασιμοπληθωρισμού. Το μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της ΕΚΤ Φάμπιο Πανέττα σε συνέντευξή του στην ιταλική εφημερίδα La Stampa, προειδοποίησε ότι η οικονομία της ευρωζώνης είναι «ντε φάκτο στάσιμη» και ανέφερε ότι θα προτιμούσε να περιμένει η ΕΚΤ να δει τα στοιχεία ΑΠΕ για το δεύτερο τρίμηνο πριν αποφασίσει για τα επιτόκια. Επιπλέον, ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Κρίστιαν Λίντνερ δήλωσε ξεκάθαρα ότι «δεν πρέπει να υποτιμούμε τον κίνδυνο του στασιμοπληθωρισμού».