Σοσιαλδημοκρατία με εξωτερική πολιτική αξιών;

«Αρχή άνδρα δείκνυσι» βεβαίως. Ωστόσο ο Νίκος Ανδρουλάκης, ως ο νέος ηγέτης του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ / δημοκρατικής παράταξης, ξεκινά με τρία κύρια πλεονεκτήματα: Πρώτον, είναι νέος και ως εκ τούτου δεν χρεώνεται αμαρτίες του παρελθόντος ενώ δεν έχει καταβολές σε καμιά από τις μεγάλες πολιτικές οικογένειες της χώρας. Μπορεί επομένως να επαγγέλλεται πιο αξιόπιστα την ανανέωση. Αν και ως πολιτικός στόχος η ανανέωση δεν είναι απλά και μόνο θέμα ηλικίας. Είναι πρωτίστως θέμα ιδεών. Δεύτερον, είναι σοσιαλδημοκράτης ευρωπαϊκής αντίληψης. Μέλος του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος (PES) με την ιδιότητα του εδώ και χρόνια ευρωβουλευτή. Γνωρίζει επομένως τι σημαίνει «ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία», τις ιδέες και το αξιακό φορτίο της. Αυτή ακριβώς τη σοσιαλδημοκρατία έχει ανάγκη συνολικά η χώρα. Τρίτον, είναι Ευρωπαίος με την έννοια ότι ξέρει την Ευρώπη την οποία «υπηρετεί» ως μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Γνωρίζει καλά θέσεις, προκλήσεις, προβλήματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η θέση του υπέρ της ειδικής πλειοψηφίας και εγκατάλειψης του βέτο σε ορισμένους τομείς είναι ενδεικτική της επίγνωσης του τι χρειάζεται η Ενωση για να πάει μπροστά.

Οι αξίες της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας

Αυτά τα θετικά στοιχεία και αξίες της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας θα πρέπει να βρουν το αποτύπωμά τους στο ελληνικό πολιτικό γίγνεσθαι περιλαμβανομένης και της εξωτερικής πολιτικής λαμβάνοντας υπόψη ειδικότερα ότι οι σοσιαλδημοκράτες:

(α) καταδικάζουν απερίφραστα την αγνόηση των ανθρωπιστικών αξιών και κανόνων του διεθνούς δικαίου για τους πρόσφυγες (Σύμβαση Γενεύης 1951, κ.ά.), τις απωθήσεις (pushbacks) των προσφύγων – μεταναστών, τη γενικευμένη οικοδόμηση τειχών και φραγμών σε μια λογική της «Ευρώπης – φρούριο» ενώ επισημαίνουν την ανάγκη η Ενωση να διαμορφώσει μια υπεύθυνη, δίκαιη και αλληλέγγυα μεταναστευτική πολιτική. Και αυτή θα πρέπει να είναι η θέση της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας.

(β) πρωταγωνιστούν στην προσπάθεια καταπολέμησης της κλιματικής κρίσης με κύριο εκφραστή τον σοσιαλδημοκράτη αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Φρ. Τίμερμανς. Για την Ελλάδα το ζήτημα αυτό θα πρέπει να έχει κορυφαία προτεραιότητα. Με, μεταξύ άλλων, την εγκατάλειψη όλων των μελλοντικών εξορύξεων ορυκτών καυσίμων. Κάτι που το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ θα πρέπει να επιδιώξει να ενσωματωθεί στον κλιματικό νόμο. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) είναι το μέλλον για την Ελλάδα, Αν. Μεσόγειο, τον πλανήτη γενικά.

(γ) είναι σταθεροί θιασώτες της ειρηνικής επίλυσης διμερών και διεθνών διαφορών. Δεν πιστεύουν στη λογική των όπλων παρά μόνο στην αναγκαία αποτρεπτική τους λειτουργία και ως μέσο πρόληψης / επίλυσης συγκρούσεων (άλλωστε το ερώτημα «butter or guns» είναι σοσιαλδημοκρατικής προέλευσης). Ειρηνική επίλυση μέσω διαλόγου, διαπραγματεύσεων, διεθνούς δικαιοσύνης. Αυτονόητη θέση για την ελληνική σοσιαλδημοκρατία επίσης.

(δ) στηρίζουν τη διεύρυνση της ΕΕ, τη Συμφωνία των Πρεσπών και την ενσωμάτωση των Δ. Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ενωση με άμεση έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με Β. Μακεδονία και Αλβανία. Αυτή οφείλει να είναι και η ελληνική θέση.

(ε) γενικά, η εξωτερική πολιτική της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας θέλει να είναι «πολιτική αξιών» και όχι μόνο (στυγνών) συμφερόντων. Αποδίδει υψηλή σημασία στον σεβασμό ατομικών δικαιωμάτων, κράτους δικαίου, διεθνούς δικαίου (έστω κι αν μερικές φορές αγνοούνται). Η ελληνική σοσιαλδημοκρατία οφείλει να εργασθεί για να εμπλουτισθεί η ελληνική εξωτερική πολιτική με ισχυρότερο ηθικό, αξιακό περιεχόμενο στην επιδίωξη των ζωτικών στόχων (και συμμαχιών) της χώρας.

Και πάνω απ’ όλα, οι σοσιαλδημοκράτες τάσσονται αταλάντευτα υπέρ της εμβάθυνσης της ευρωπαϊκής ενοποίησης σε ομοσπονδιακές βάσεις και του πολυμερισμού στις διεθνείς σχέσεις. Τα παραπάνω στοιχεία, αξίες, αρχές θα πρέπει να συγκροτούν και το υπόβαθρο ενός σύγχρονου, προοδευτικού, ρεαλιστικού πατριωτισμού.

*Ο καθηγητής Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι πρώην πρεσβευτής – σύμβουλος του ΥΠΕΞ και μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του FEPS και ΕΛΙΑΜΕΠ. Από τις εκδόσεις Θεμέλιο κυκλοφορεί το τελευταίο του βιβλίο Επιτεύγματα και Στρατηγικά Λάθη της Εξωτερικής Πολιτικής της Μεταπολίτευσης