Οι επιδράσεις των διαταραχών των τιμών του αργού πετρελαίου και της βενζίνης στο καταναλωτικό κλίμα της Ευρωζώνης

Μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, του Πανεπιστημίου Κύπρου και του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου δημοσίευσαν πρόσφατα τα αποτελέσματα της έρευνας τους στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Energy Economics (Impact Factor: 7.042).

H μελέτη διερεύνησε τη σχέση μεταξύ των τιμών του αργού πετρελαίου, των λιανικών τιμών της βενζίνης και του καταναλωτικού κλίματος στις χώρες που ανήκουν στη ζώνη του ευρώ. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το καταναλωτικό κλίμα επιδεινώνεται κυρίως εξαιτίας των μη αναμενόμενων θετικών μεταβολών (διαταραχών) των τιμών της βενζίνης στα πρατήρια.

Αυτές οι διαταραχές μπορούν να συμβούν ως αποτέλεσμα απροσδόκητων αλλαγών στη ζήτηση της βενζίνης (π.χ. πανδημίες, κρίσεις, κτλ.) αλλά και στο ρυθμιστικό πλαίσιο κάθε χώρας της Ευρωζώνης (π.χ. φόροι και δασμοί υγρών καυσίμων, κτλ.), καθώς επίσης και εξαιτίας πιθανών διακοπών στη τροφοδοσία των διυλιστηρίων ως αποτέλεσμα αντίξοων καιρικών συνθηκών, ατυχημάτων κτλ.

Αντίθετα, οι θετικές διαταραχές των διεθνών τιμών πετρελαίου δεν πυροδοτούν μια τόσο έντονη επιδείνωση του καταναλωτικού κλίματος.

Περαιτέρω, η μελέτη εξετάζει τις αντιδράσεις συγκεκριμένων διαστάσεων του καταναλωτικού κλίματος στις παραπάνω διαταραχές τιμών, όπως είναι για παράδειγμα οι αντιλήψεις των καταναλωτών περί της χρηματοοικονομικής κατάστασης του νοικοκυριού τους, εάν έχουν την πρόθεση να προβούν σε αγορές διαρκών αγαθών (π.χ. αυτοκίνητα, ψυγεία, κτλ.), αλλά και το πως αντιλαμβάνονται το μακροοικονομικό περιβάλλον της χώρας τους.

Μία πιθανή ερμηνεία των αποτελεσμάτων της μελέτης είναι ότι ενώ οι μεγάλες διακυμάνσεις στις τιμές του αργού πετρελαίου διεθνώς προσελκύουν πολλή προβολή από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, οι καταναλωτές της Ευρωζώνης δεν φαίνεται να προσαρμόζουν αντίστοιχα τις εκτιμήσεις τους για τη δική τους χρηματοοικονομική θέση (νοικοκυριό), τις προθέσεις τους για αγορές διαρκών αγαθών και τις αντιλήψεις τους για τα μακροοικονομικά μεγέθη της χώρας τους.

Αντίθετα, οι καταναλωτές προσαρμόζονται στα νέα μόνο όταν πραγματοποιηθεί μία θετική διαταραχή στην τιμή λιανικής της βενζίνης, κάτι το οποίο μειώνει απευθείας το διαθέσιμο εισόδημά τους.

Με άλλα λόγια οι καταναλωτές αντιδρούν με διαφορετικό τρόπο σε απροσδόκητες αλλαγές στη λιανική τιμή της βενζίνης, οι οποίες οφείλονται σε παράγοντες διαφορετικούς από την παγκόσμια αγορά πετρελαίου (δηλαδή την προσφορά, τη ζήτηση και την τιμή του αργού πετρελαίου).

Τα ευρήματα της μελέτης συμπληρώνουν και επεκτείνουν τα ευρήματα προηγούμενων μελετών, οι οποίες εστιάζουν αποκλειστικά στις Η.Π.Α. και όχι στην Ευρωζώνη (Edelstein και Kilian, 2009; Guentner και Linsbauer, 2018; Alsalman και Karaki, 2019).

Το παρόν άρθρο αποτελεί μία σύνοψη των κυριότερων ευρημάτων της ακόλουθης έρευνας: Clerides S., Krokida S.I., Lambertides N., Tsouknidis D.A., 2022. What matters for consumer sentiment in the euro area? World crude oil price or retail gasoline price?, Energy Economics, 105, forthcoming (accepted).

* Σωφρόνης Κληρίδης, Καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών και Κοσμήτορας της Σχολής Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης, Πανεπιστήμιο Κύπρου.

* Στυλιανή-Ίρις Κροκιδά, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια του Εργαστηρίου Συμπεριφορικής Χρηματοοικονομικής του Τμήματος Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

* Νεόφυτος Λαμπερτίδης, Καθηγητής του Τμήματος Εμπορίου, Χρηματοοικονομικών και Ναυτιλίας, Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου.

* Δημήτρης Α. Τσουκνιδής, Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής και μέλος του Εργαστηρίου Διεθνούς Ναυτιλίας, Χρηματοοικονομικής και Διοίκησης, Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Αναφορές

· Alsalman, Z. N., and M. B. Karaki, 2019. Oil prices and personal consumption expenditures: does the source of the shock matter?, Oxford Bulletin of Economics and Statistics 81(2), 250-270.

· Edelstein, P., and L. Kilian, 2009. How sensitive are consumer expenditures to retail energy prices?, Journal of Monetary Economics 56(6), 766-779.

· Guentner, J. H. F., and K. Linsbauer, 2018, The effects of oil supply and demand shocks on U.S. consumer sentiment, Journal of Money, Credit and Banking, 50(0), 1617-1644