ΗΠΑ: «Αμαζόνιοι όλων των χωρών, ενωθείτε!»

«Δουλέψτε σκληρά. Απολαύστε το. Γράψτε Ιστορία» – αυτό είναι το σύνθημα της Amazon προς τους περίπου 1,1 εκατομμύρια εργαζομένους που απασχολεί στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Δεν χωράει αμφιβολία, όμως, ότι η εταιρεία του Τζεφ Μπέζος, προτρέποντάς τους να γράψουν Ιστορία, δεν είχε κατά νου το ίδιο με όσους πρωτοστατούν στην προσπάθεια να υπάρξει συνδικαλιστική οργάνωση στους κόλπους του δεύτερου μεγαλύτερου ιδιώτη εργοδότη στη χώρα: τους πρωτεργάτες του Εργατικού Σωματείου της Amazon (ALU), οι οποίοι σημείωσαν μάλιστα την πρώτη τους μεγάλη επιτυχία την 1η Απριλίου, με τη θετική ψήφο που απέσπασαν από την πλειοψηφία των 8.000 εργαζομένων στην αποθήκη με κωδικό JFK8, στη Νέα Υόρκη.

Η αλήθεια είναι ότι η Amazon «ανασκουμπώθηκε» και κατάφερε να κερδίσει τη δεύτερη κατά σειρά μάχη, αξιοποιώντας όλα τα όπλα της – από τις (υποχρεωτικές) προσωπικές συναντήσεις, στις οποίες πρόβαλε τα ατού της αποχής από τη συλλογική δράση και των «ατομικών σχέσεων και συμβάσεων», μέχρι τους συγκαλυμμένους εκβιασμούς για το τι θα μπορούσε να σημάνει η ύπαρξη ενός σωματείου. Ετσι, στην ψηφοφορία που διεξήχθη προχθές Δευτέρα, 618 εργαζόμενοι σε μια άλλη (μικρότερη) αποθήκη, που βρίσκεται στην ακριβώς απέναντι πλευρά του ίδιου δρόμου και έχει τον κωδικό LDJ5, ψήφισαν εναντίον της σχετικής πρότασης, έναντι 380 που τάχθηκαν υπέρ.

H μάχη χάθηκε, ο πόλεμος συνεχίζεται

«Αυτή η αναμέτρηση ήταν πιο σημαντική για την Amazon παρά για το ALU, καθώς μια δεύτερη ήττα θα μπορούσε να αποδειχθεί μοιραία για τις προσπάθειές της να σταματήσει την ανεξέλεγκτη επέκταση της συνδικαλιστικής οργάνωσης, όπως συνέβη στην περίπτωση των Starbucks», εξήγησε ο Τζον Λόγκαν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο και ειδικός σε ζητήματα εργατικού κινήματος.

Η πραγματικότητα, ωστόσο, είναι ότι ο πόλεμος δεν έχει κριθεί, όπως φάνηκε και από τις δηλώσεις που έκαναν οι εκπρόσωποι του ALU καθώς και άλλων, παλαιότερων αμερικανικών συνδικάτων και ομοσπονδιών. «Η προσπάθεια οργάνωσης θα συνεχιστεί στη συγκεκριμένη εγκατάσταση και πέρα από αυτήν. Ο αγώνας μόλις ξεκίνησε», αναφέρει χαρακτηριστικά ανάρτηση που έκανε στο Twitter το ALU, το οποίο ισχυρίζεται πως έχει λάβει αιτήματα από περίπου 100 αποθήκες της Amazon σε κάθε γωνιά των ΗΠΑ, με σκοπό τη διοργάνωση ψηφοφοριών για ίδρυση σωματείου.

«Παρά το σημερινό αποτέλεσμα, είμαι περήφανος για τους εργαζομένους και τους διοργανωτές στην LDJ5, που είχαν δυσκολότερο καθήκον μετά τη νίκη μας στην JFK8», έγραψε από την πλευρά του ο Κρίστιαν Σμολς – ο άνθρωπος που απολύθηκε από την Amazon στην αρχή της πανδημίας, επειδή διαμαρτυρήθηκε για τις συνθήκες ασφαλείας και υγιεινής στις εγκαταστάσεις, και σήμερα είναι πρόεδρος του ALU.

«Το μοναδικό πράγμα που κατάφερε σήμερα αυτή η άπληστη, εκμεταλλευτική εταιρεία είναι να υπάρξει μια εγγύηση ότι οι εργαζόμενοι της Amazon, σε κάθε σημείο, δεν θα σταματήσουν εάν δεν αποκτήσουν ένα σωματείο», δήλωσε από την πλευρά του ο γενικός πρόεδρος των Teamsters Σιν Ο’Μπράιεν. Την αμέριστη αλληλεγγύη της με την ηγεσία του ALU «που αλλάζει τον κόσμο και μόλις έχει ξεκινήσει» εξέφρασε και η Λιζ Σάλερ, πρόεδρος της ομοσπονδίας AFL-CIO, στις τάξεις της οποίας ανήκουν 57 σωματεία και συνδικάτα, που εκπροσωπούν περίπου 12,5 εκατομμύρια εργαζομένους.

Η «επανίδρυση» του συνδικαλισμού

Το σίγουρο είναι ότι τους τελευταίους μήνες καταγράφεται στις ΗΠΑ ένα αξιοσημείωτο ρεύμα «επανίδρυσης» του συνδικαλισμού. Εστω και αν οι εργαζόμενοι μοιάζουν πλέον να ελκύονται από νέα, ανεξάρτητα σχήματα, στα οποία κυριαρχούν οι αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες – και όχι από τα παραδοσιακά «μαστόδοντα», που εδώ και χρόνια κινούνται κυριολεκτικά μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας.

Αυτό δε που, προφανώς, έχουν στο μυαλό τους οι πρωτεργάτες του παραπάνω κινήματος είναι τα όσα έχουν συμβεί στη Starbucks, όπου μετά την ίδρυση του πρώτου σωματείου σε ένα από τα καφέ του ομίλου, τον περασμένο Δεκέμβριο, ακολούθησαν άλλα 40, ενώ κάπου 250 έχουν καταθέσει ανάλογα αιτήματα. Ο δρόμος, πάντως, δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα, παρά το γεγονός ότι οι δημοσκοπήσεις φέρνουν το 68% των Αμερικανών να αντιμετωπίζει θετικά τα σωματεία – το υψηλότερο ποσοστό εδώ και μισό αιώνα -, ενώ ο αριθμός των απεργιών έχει αυξηθεί σημαντικά, με ορισμένες μάλιστα να αποδεικνύονται εξαιρετικά σκληρές και μακρόχρονες.

Η Amazon δεν είναι Starbucks

Μία από τις αιτίες έχει να κάνει με το ότι η Amazon δεν είναι Starbucks, ενώ το καθεστώς που θα διαμορφωθεί σε αυτήν αφορά το σύνολο των νέων και βασισμένων στις τεχνολογίες κλάδων της οικονομίας. «Η μη ύπαρξη σωματείων είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση των περισσότερων εταιρειών μας. Εάν είχαμε τους κανόνες που διέπουν τις επιχειρήσεις με σωματεία, τότε θα βγαίναμε από τον χώρο», είχε πει ήδη από το 1985 ο ιδρυτής της Intel Ρόμπερτ Νόις, προδιαγράφοντας τη στάση που τηρεί μέχρι σήμερα όχι μόνο η Amazon, αλλά και η Apple (που είδε τους εργαζομένους στις εγκαταστάσεις της στο Μέριλαντ να καταθέτουν χθες αίτημα για σωματείο), η Alphabet-Google και άλλοι όμιλοι, στους οποίους παρατηρείται ανάλογη κινητικότητα.

Σε αυτό το φόντο, ουδείς πρέπει να υποτιμήσει την ισχύ και την αποφασιστικότητα της Amazon. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι η διοίκηση της εταιρείας του Μπέζος – του δεύτερου πλουσιότερου ανθρώπου στον πλανήτη, με περιουσία άνω των 170 δισ. δολαρίων, σύμφωνα με τη λίστα του περιοδικού «Forbes» – επιδιώκει την αναθεώρηση και του αποτελέσματος της ψηφοφορίας στην αποθήκη JFK8, κατηγορώντας το ALU για… εκβιασμό και εκφοβισμό των εργαζομένων.

Ετσι, παρά την αποφασιστικότητα του νεαρού σωματείου και το γεγονός ότι στην πρόσφατη Black Friday η Amazon βρέθηκε αντιμέτωπη με ένα απεργιακό κύμα στις εγκαταστάσεις που διατηρεί στην Ευρώπη, το σύνθημα «Αμαζόνιοι όλων των χωρών, ενωθείτε!» δεν θα κυριαρχήσει εύκολα. Αποτελεί, όμως, μια… σημαδούρα στο σύγχρονο χάος των εργασιακών σχέσεων – ακόμη και στις ΗΠΑ, όπου η ανεργία είναι σε ιστορικά χαμηλά και καταγράφεται το αποκαλούμενο «κύμα παραίτησης» μετά την πανδημία.