Ιταλία: Γιατί οι επενδυτές φοβούνται πως η παραίτηση Ντράγκι θέτει σε κίνδυνο τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης

Με την Ιταλία να έχει μπει για τα καλά σε ρυθμό προεκλογικής εκστρατείας για την κάλπη της 25^ης Σεπτεμβρίου, οι υπόλοιπες κυβερνήσεις και οι επενδυτές στην Ευρώπη έχουν εστιάσει την προσοχή τους στην προσπάθεια να καταλήξουν στις επιπτώσεις που θα έχει πρακτικά η κατάρρευση Ντράγκι για την ιταλική και ευρύτερη ευρωπαϊκή οικονομία. Μάλιστα, ένα από τα θέματα-κλειδιά αφορά το Ταμείο Ανάκαμψης και την αξιοποίηση των κονδυλίων, δεδομένου πως η Ιταλία θα πάρει ένα από τα μεγαλύτερα κομμάτια της πίτας των περίπου 800 δισ. ευρώ.

Πραγματικά, η Ιταλία από μόνη της θα λάβει περίπου 200 δισ. ευρώ, δεδομένου του πλήγματος που δέχτηκε από την πανδημία σε οικονομικό αλλά και υγειονομικό επίπεδο. Όπως και τα υπόλοιπα κράτη μέλη, η χώρα κατέθεσε ένα εθνικό σχέδιο αξιοποίησης των κονδυλίων, το οποίο περιλάμβανε σημαντικούς επενδυτικούς στόχους και ένα φιλόδοξο χρονοδιάγραμμα μεταρρυθμίσεων, για τη μείωση της γραφειοκρατίας και την αύξηση του ανταγωνισμού σε τομείς από την ενέργεια και τις μεταφορές έως τη λειτουργία του δημοσίου τομέα.

Διαβάστε επίσης: Πώς η κατάρρευση της κυβέρνησης Ντράγκι επηρεάζει το ιταλικό χρέος 

Χωρίς τον Ντράγκι, τι; 

Το σχέδιο, που είχε διαμορφωθεί με στόχο την μακροπρόθεσμη αναβάθμιση της ιταλικής ανάπτυξης και την διασφάλιση της βιωσιμότητας στο δημόσιο χρέος, έφερε την προσωπική σφραγίδα του πρώην προέδρου της ΕΚΤ, ο οποίος ήταν άτυπα και ο εγγυητής, πως όσα περιλάμβανε, θα εφαρμόζονταν.

Η παραίτηση του Μάριο Ντράγκι θέτει, λοιπόν, υπό αμφισβήτηση τη δυνατότητα της χώρας να εφαρμόσει το σχέδιο αυτό, παρά το γεγονός ότι είναι θεωρητικά συμβατική υποχρέωση της και παρά το γεγονός πως, όλα τα μεγάλα ιταλικά κόμματα είτε από την Δεξιά είτε από την Αριστερά, συμμετείχαν στην κυβέρνηση του και άρα στήριζαν τις δεσμεύσεις που περιλάμβανε. Κάθε καθυστέρηση ή στραβοπάτημα στην εφαρμογή των δεσμεύσεων, θα επηρεάζει την απελευθέρωση των επόμενων δόσεων από τις Βρυξέλλες, χρήματα που η ιταλική αγορά και οικονομία έχει ανάγκη σε μια περίοδο ισχνών αγελάδων.

Από το πακέτο του Ταμείου, η Ρώμη έχει ήδη λάβει 46 δισ. ευρώ, μια προκαταβολή 25 δισ. ευρώ και μια πρώτη δόση 21 δισ. ευρώ για το πρώτο πακέτο των μεταρρυθμίσεων. Έχει δε, καταθέσει αίτημα για να λάβει τη δεύτερη δόση, ύψους 21 δισ. ευρώ. Η Κομισιόν, που επεξεργάζεται το αίτημα, είναι πιθανόν να καθυστερήσει αναμένοντας τις πολιτικές εξελίξεις. Όμως, δεν είναι και βέβαιο πως το αποτέλεσμα της κάλπης θα «καθαρίσει» το τοπίο.

Νέα κυβέρνηση, άλλες προτεραιότητες

Ένα πρώτο πρόβλημα είναι η διαμόρφωση μιας σταθερής κυβέρνησης, έστω μέσω σύμπραξης πολλαπλών κομμάτων, κυρίως από το χώρο της Δεξιάς. Το δεύτερο είναι ποια θα είναι η κυβέρνηση αυτή και αν θα κριθεί πρόθυμη και ικανή να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις που είχε υποσχεθεί ο Ντράγκι. Μάλιστα, το πρώτο πακέτο των μεταρρυθμίσεων θα πρέπει, βάσει του χρονοδιαγράμματος, να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου.

Ανάμεσα στα άμεσα αναγκαία μέτρα είναι η υιοθέτηση μιας νέας νομοθεσίας περί ανταγωνισμού, η μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος και η αναμόρφωση του δικαστικού συστήματος, ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες και η απόδοση της Δικαιοσύνης, καθώς η Ιταλία (μαζί με την Ελλάδα) έχουν από τις χειρότερες επιδόσεις σε όλη την Ευρώπη αναφορικά με τους χρόνους που κινείται η Δικαιοσύνη και πραγματοποιούνται οι δίκες.

«Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα σφιχτό χρονοδιάγραμμα νομοθετικού έργου ακόμη και για φυσιολογικές συνθήκες, πόσο μάλλον σε συνθήκες εκλογών» σχολίασε ο οικονομολόγος της Barclays, Λουντοβίκο Σάπιο, μιλώντας στους Financial Times.

Ήδη η Τζόρτζια Μελόνι, η επικεφαλής του ακροδεξιού κόμματος των Αδελφών της Ιταλίας, που προηγείται στις δημοσκοπήσεις, δήλωσε σε συνέντευξη της προ ημερών στην La Stampa πως έχει σοβαρές ανησυχίες ότι τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης δεν πηγαίνουν σε τομείς «όπου η Ιταλία είναι πιο ανταγωνιστική». Μια δήλωση που ήρθε να επιβεβαιώσει την ανησυχία των επενδυτών πως η νέα κυβέρνηση θα προχωρήσει σε τροποποιήσεις του σχεδίου, με τρόπο που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την απελευθέρωση των χρημάτων από τις Βρυξέλλες.

Τριγμοί στην αγορά 

Δεν είναι τυχαίο πως πολλοί διεθνείς οίκοι βρίσκονται στις επάλξεις για να προχωρήσουν σε επί τα χείρω αναθέωρηση των εκτιμήσεων τους για την πορεία της ιταλικής οικονομίας, δεδομένης της πολιτικής αβεβαιότητας, της πιθανής επιβάρυνσης των κρατικών χρεών και της καθυστέρησης στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που θα διασφαλίσουν και την ομαλή ροή των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Οι τριγμοί είναι ήδη ορατοί στην αγορά ομολόγων, όπου το spread ανάμεσα στην απόδοση των 10ετών ιταλικών ομολόγων και των γερμανικών έχει διευρυνθεί περίπου κατά 2,3 ποσοστιαίες μονάδες αφότου κατέρρευσε η κυβέρνηση Ντράγκι.

Σε κίνδυνο το Ταμείο Ανάκαμψης 

Το χειρότερο ίσως είναι πως οι επιπτώσεις από τον εκτροχιασμό της Ιταλίας στην εφαρμογή των όρων του Ταμείου, μπορεί να έχει ευρύτερες επιπτώσεις. Πολλοί αναλυτές ανησυχούν πως, αν το σχέδιο αποτύχει στην Ιταλία, θα αυξήσει αυτόματα τις φωνές στον ευρωπαϊκό βορρά που ήδη εξέφραζαν επιφυλάξεις για τον τρόπο λειτουργίας του Ταμείου και την εξεύρεση πόρων μέσα από την έκδοση κοινών ομολόγων. «Τίθεται σε κίνδυνο η όλη ιδέα της κοινής έκδοσης ομολόγων από την Ε.Ε.» επεσήμανε, στους FT, ο Λουίτζι Σκατζιέρι του ινστιτούτου Center for European Reform.