Διονύσης Σιμόπουλος: O σπουδαίος οδηγός στο ταξίδι της γνώσης

Πολλές φορές συζητάμε για τους μεγάλους επιστήμονες με βάση το εάν πήραν π.χ. ένα βραβείο Νόμπελ, ή εάν ένα υποατομικό σωματίδιο φέρει το όνομά τους.

Προφανώς και αυτό αποδίδει την πρέπουσα τιμή σε ανθρώπους που με το έργο τους προχώρησαν πραγματικά την επιστημονική γνώση. Έκαναν μεγάλες ανακαλύψεις. Πρόσθεσαν κεφάλαια στη γνώση που έχουμε.

Όμως, συχνά μπορεί να ξέρουμε τα ονόματά τους, χωρίς ξέρουμε τι πραγματικά σημαίνουν οι ανακαλύψεις τους.

Ούτως ή άλλως, η πρόοδος της επιστήμης σημαίνει ότι γίνεται όλο και πιο περίπλοκη, όλο και πιο σύνθετη, όλο και πιο προσβάσιμη μόνο σε ένα κοινό με εξειδικευμένη επιστημονική κατάρτιση.

Όμως, για να μπορεί να συντελεί στην κοινωνική πρόοδο η επιστημονική γνώση πρέπει να γίνεται κτήμα ευρύτερων τμημάτων της κοινωνίας, πέραν των στενών ορίων των ειδικών.

Και εκεί εισέρχεται μια άλλη κατηγορία επιστημόνων: οι μεγάλοι εκλαϊκευτές, ή, εάν προτιμάτε, οι μεγάλοι δάσκαλοι.

Ο Διονύσης Σιμόπουλος, που «έφυγε» σήμερα, ήταν ακριβώς αυτό: ένας μεγάλος εκλαϊκευτής και ένας μεγάλος δάσκαλος.

Δεν είναι τυχαίο ότι πρότυπό του είχε τον Carl Sagan: αυτόν τον σπουδαίο αμερικανό επιστήμονα και ακούραστο εκλαϊκευτή που συνέβαλε όσοι λίγοι στο να αγαπηθεί η επιστήμη στην Αμερική, που πολέμησε κάθε μορφή ανορθολογισμού, συμπεριλαμβανομένης και της θρησκοληψίας, και που δεν δίστασε να πάρει θέση κατά του κινδύνου πυρηνικού ολέθρου.

Κάπως έτσι και ο Σιμόπουλος: με το έργο του στο Ευγενίδειο Πλανητάριο, με τα βιβλία του, με τις συνεντεύξεις και τη συνολική δημόσια παρουσία του υπηρέτησε έναν βασικό σκοπό: να μπορέσουν όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι να μάθουν για το σύμπαν, να αγαπήσουν την επιστήμη, να απελευθερωθούν από τα δεσμά όλων των παραλλαγών δεισιδαιμονίας μέσα από τον ορθολογισμό και τη γνώση.

Και ακόμη όταν πληροφορήθηκε για την ασθένειά του επέμεινε να διατηρεί τον ορθολογισμό του και έτσι να αντιπαλεύει τον φόβο του θανάτου.

Και αυτό που κατάφερε είναι ζηλευτό: βοήθησε πλήθος ανθρώπους να αποκτήσουν μια διαφορετική σχέση με την επιστημονική γνώση, να γοητευτούν από την περιπέτεια της έρευνας, να αποκτήσουν μεγαλύτερη επίγνωση της απεραντοσύνης του σύμπαντος αλλά και του πόσο εύθραυστη είναι η δική μας επιβίωση σε αυτό τον πλανήτη.

Όπως έλεγε «είμαστε αστερόσκονη και θα ξαναγυρίσουμε στα άστρα». Όμως, στο μεταξύ εμείς είμαστε πραγματικά φτωχότεροι.