Η επιστροφή του κράτους

Ο «ελέφαντας» βρίσκεται ξανά στο «δωμάτιο». Οπου «ελέφαντας» το αθάνατο ελληνικό Δημόσιο, το οποίο μετά από χρόνια έχει αυξήσει τελευταία τη συμμετοχή του στην ελληνική οικονομία.

Το θύμισε ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ Νίκος Βέττας παρουσιάζοντας τις τριμηνιαίες εκτιμήσεις του για την οικονομία, και ήταν αλήθεια κάτι που μας είχε διαφύγει. Σε κάποιες χώρες η αυξημένη συμμετοχή του κράτους στην οικονομία (σκανδιναβικές) μπορεί να είναι και καλό νέο.

Στην Ελλάδα, ποτέ δεν αποδείχτηκε θετική. Την εξάρτησή μας από αυτό την πληρώσαμε την προηγούμενη δεκαετία με βαριά διόρθωση και ύφεση. Πολύ γρήγορα ωστόσο φαίνεται ότι αρχίσαμε να ξεχνάμε.

Υπενθυμίζεται ότι μετά το 2013 και τη μεγάλη μείωση των μισθών και των συντάξεων, η συμμετοχή του δημοσίου ταμείου στην οικονομία συρρικνώνονταν συνεχώς. Ακόμα και από τους κρατιστές του ΣΥΡΙΖΑ. Πλέον η ανάγκη καταβολής μιας σειράς ποσών, για διάφορους λόγους (οι περισσότεροι σωστοί), από επιστρεπτέες, μέχρι ενεργειακές επιδοτήσεις και άλλες μεταβιβάσεις έχουν αναστρέψει την τάση. Το πρόβλημα είναι ότι πριν ακόμα αναπτυχθεί σημαντικά η «πίτα», δηλαδή το ΑΕΠ της χώρας, σπεύδουμε να ενισχύσουμε ξανά τον ρόλο του μεγάλου «πατερούλη», του ελληνικού κράτους. Μια ξεκάθαρα επικίνδυνη επιλογή.

Για να εξηγηθούμε. Το κράτος εισπράττει αυτή την περίοδο περισσότερα από τους φόρους λόγω πληθωρισμού και δίνει όμως περισσότερα. Δεν εισπράττει μόνο φόρους αλλά επιπλέον δανείζεται (για την ακρίβεια δανείστηκε στις αρχές του έτους), για να δώσει πολλά επιδόματα. Το πρόβλημα είναι ότι η εμπειρία του 2010 δείχνει, ότι όταν η κουλτούρα πληρωμής των φόρων θα εξασθενήσει τότε η εξάρτηση από τον συνεχή δανεισμό θα εκθέσει την οικονομία σε κίνδυνο. Αυτός ο κίνδυνος δεν πρέπει να επανέλθει.

Σε αυτή την παγίδα κινδυνεύουμε να πέσουμε όλοι, ειδικά σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από τρεις βασικούς κινδύνους: Εισαγόμενη ύφεση, ρεκόρ πληθωρισμού και μεγάλη αύξηση των επιτοκίων. Το τελευταίο ίσως να είναι η «ζώνη ασφαλείας μας», καθώς σε αντίθεση με το παρελθόν οι αγορές είναι υποψιασμένες. Αν τυχόν χρειαστεί να ικανοποιήσουμε αυξημένες κρατικές δαπάνες με σημαντική έξοδο στις αγορές, θα το πληρώσουμε με υπέρογκο επιτόκιο ή δεν θα μας τα δώσουν τα χρήματα. Αρα διά του αποκλεισμού μας ή του περιορισμού μας από τις αγορές, από αυτή την πλευρά δεν κινδυνεύουμε.

Ωστόσο, κινήσεις στο μέτωπο διόγκωσης των δαπανών, όπως η αύξηση των συντάξεων και των μισθών μερίδας των δημοσίων υπαλλήλων αλλά και άλλων δαπανών, ενώ θα έχουν σημαντικά οφέλη από την πλευρά της αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος και της ενίσχυσης της κατανάλωσης, αυξάνουν σημαντικά εκ νέου την εξάρτηση της οικονομίας από το κρατικό ταμείο.

Πριν ακόμα δούμε δηλαδή, να ξεδιπλώνεται πλήρως το κύμα των επενδύσεων που υλοποιούνται στη χώρα μας και διαπιστώσουμε το ακριβές αποτύπωμά τους. Πριν ζυγίσουμε αν η πορεία του ελληνικού τουρισμού το 2022 θα συνεχιστεί και κυρίως αν θα αυξηθεί το 2023. Πριν καν βεβαιωθούμε αν θα έχουμε καν ανάπτυξη το 2023 ή θα μας πάρουν «αμπάριζα» οι πάμπολοι κίνδυνοι που μας περιτριγυρίζουν, εμείς συνδέουμε ακόμα περισσότερο το μέλλον και την ευημερία των πολιτών από το κράτος. Αυτό που την τελευταία 12ετία έχει προλάβει να χρεοκοπήσει ήδη τρεις φορές…