Ρωσία: Tο πιθανό ντόμινο στην παγκόσμια οικονομία μετά την ανταρσία της Wagner

Μετά την πανδημία, τον πόλεμο στην Ουκρανία, και το πληθωριστικό σοκ που ακολούθησε, η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται ξανά σε επισφαλή κατάσταση. Το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται αυτή τη στιγμή είναι άλλη μια δυσάρεστη έκπληξη.

Αυτό παραλίγο να το καταφέρει το Σαββατοκύριακο ο Γεβγκένι Πριγκόζιν, καθώς οι δυσαρεστημένοι Ρώσοι μισθοφόροι της Wagner έφτασαν μέχρι τα περίχωρα της Μόσχας, πριν τελικά κάνουν πίσω μετά τη μεσολάβηση του Λευκορώσου προέδρου Λουκασένκο, σύμφωνα με το CNN. Παρόλα αυτά οι τριγμοί που έχουν προκληθεί είναι σοβαροί και κανείς δεν μπορει να αποκλείσει το ενδεχόμενο ανεπιθύμητων συνεπειών.

Κίνα: Ο S&P αναθεωρεί προς το χειρότερο την πρόβλεψή του για την ανάπτυξη της χώρας

Ντόμινο

Η ένοπλη εξέγερση μπορεί να ανεστάλη —προς το παρόν τουλάχιστον—, αλλά η πιο σοβαρή πρόκληση για τον Πούτιν εδώ και 23 χρόνια θα μπορούσε ακόμα να οδηγήσει σε μια περίοδο νέων αναταραχών και ενός δυσμενούς ντόμινο για την παγκόσμια οικονομία.

«Ο Πούτιν έχει να αντιμετωπίσει το απόλυτο χάος τώρα», δήλωσε στο CNN ο καθηγητής του Γέιλ και ειδικός στα θέματα της Ρωσίας, Τζέφρι Σόνενφελντ.

Φόβοι για αύξηση των τιμών ενέργειας

Η Ρωσία έχει αποχωρήσει από τις 10 πρώτες οικονομίες στον κόσμο, με ΑΕΠ περίπου στο μέγεθος της Αυστραλίας, αλλά παραμένει ένας από τους μεγαλύτερους προμηθευτές ενέργειας στις παγκόσμιες αγορές —συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της Ινδίας— παρά τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τη Δύση στον απόηχο της εισβολής της στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.

Οι αναλυτές της Rystad Energy τόνισαν ότι οι κρίσεις γεωπολιτικής αβεβαιότητας στα μεγάλα πετρελαιοπαραγωγά έθνη τα τελευταία 35 χρόνια – που κυμαίνονται από εμφύλιες αναταραχές έως απόπειρες πραξικοπήματος, ένοπλες συγκρούσεις και αλλαγές κυβερνήσεων – οδήγησαν σε αύξηση της τιμής του πετρελαίου κατά 8% μέσο όρο.

Οποιαδήποτε σημαντική απώλεια ρωσικής ενέργειας θα ανάγκαζε την Κίνα και την Ινδία να ανταγωνιστούν τις δυτικές χώρες για προμήθειες από άλλους παραγωγούς. Εάν το πολιτικό χάος περιορίσει τις εξαγωγές άλλων εμπορευμάτων, όπως τα σιτηρά ή τα λιπάσματα, αυτό θα μπορούσε επίσης να εκτινάξει την προσφορά και τη ζήτηση. Και αυτό θα μπορούσε να ανεβάσει τις τιμές παγκοσμίως.

Τα σημάδια ότι η παγκόσμια ζήτηση ενέργειας θα μπορούσε να αποδυναμωθεί φέτος, καθώς οι οικονομίες επιβραδύνουν, έχουν ωθήσει τις τιμές του αμερικανικού αργού προς τα κάτω κατά σχεδόν 14% μέχρι στιγμής φέτος, λίγο κάτω από τα 70 δολάρια το βαρέλι -είχε φτάσει στο αποκορύφωμά του πάνω από 120 δολάρια πριν από ένα χρόνο. Το διεθνές σημείο αναφοράς — το αργό πετρέλαιο Brent — υποχωρεί επίσης.

Αλλά οτιδήποτε θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ικανότητα της Ρωσίας να συνεχίσει να προμηθεύει τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας θα παρακολουθείται με αγωνία από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στη Δύση.

Αν κάτι διαταράξει αυτές τις ροές, τότε αυτό θα ήταν σίγουρα ένας κίνδυνος για να αυξηθούν δραματικά οι τιμές του πετρελαίου, ιδιαίτερα αν η παγκόσμια ζήτηση για πετρέλαιο υπερβεί σημαντικά την προσφορά.

«Αυτή η φαινομενικά απόπειρα πραξικοπήματος φέρνει μόνο αβεβαιότητα, η οποία θα μπορούσε να αντικατοπτριστεί σε υψηλότερες τιμές», δήλωσε ο Ματ Σμιθ, επικεφαλής αναλυτής πετρελαίου της Αμερικής στην Kpler. «Τέτοιες αναταραχές και αβεβαιότητα, όπως είδαμε τις τελευταίες ημέρες, θα μπορούσαν να φέρουν στήριξη στις τιμές, δεδομένης της πιθανότητας διαταραχών του της αλυσίδας εφοδιασμού που δεν λαμβάνονταν υπόψη πριν από το Σαββατοκύριακο», πρόσθεσε.

«Κρίσιμη συγκυρία»

Οι παγκόσμιες τιμές της ενέργειας και των τροφίμων εκτοξεύτηκαν στον απόηχο της περσινής εισβολής στην Ουκρανία, προκαλώντας τον πληθωρισμό στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έκτοτε έπεσε από τα υψηλά πολλών δεκαετιών, αλλά η μάχη για τον έλεγχο των τιμών δεν έχει τελειώσει ακόμη και ένα συμβάν όπως αυτό στην Ρωσία θα μπορούσε δυνητικά να επιβαρύνει την κατάσταση.

«Το τελευταίο σκέλος για την αποκατάσταση της σταθερότητας των τιμών θα είναι το πιο δύσκολο», ανέφερε η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (ΒΙS)  στην ετήσια έκθεσή της την Κυριακή.

Υπάρχει ένας «υπαρκτός κίνδυνος να επικρατήσει η ψυχολογία του πληθωρισμού», οδηγώντας σε αυτό που οι οικονομολόγοι περιγράφουν ως σπείρα μισθού-τιμής, ανέφερε.

«Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή. Οι προκλήσεις πρέπει να αντιμετωπιστούν», δήλωσε ο γενικός διευθυντής Agustin Carstens στην ετήσια γενική συνέλευση του BIS στη Βασιλεία.

Τα παραδείγματα του παρελθόντος

Η Λιβύη και η Βενεζουέλα παρέχουν διδακτικά μαθήματα για το πώς ο εμφύλιος πόλεμος και οι εσωτερικές πολιτικές διαμάχες μπορούν να βλάψουν τις εξαγωγές ενέργειας. Η παραγωγή πετρελαίου της Λιβύης μειώθηκε από περίπου 1,7 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως σε χαμηλό ρεκόρ μόλις 365.000 το 2020, σύμφωνα με την Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας των ΗΠΑ. Η παραγωγή της Βενεζουέλας έφτασε επίσης σε χαμηλό πολλών δεκαετιών την ίδια χρονιά, σύμφωνα με ανάλυση του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων.

Η Ρωσία είναι πολύ πιο σημαντικός παίκτης. Με λίγο λιγότερο από 10 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, παράγει περίπου το 10% της παγκόσμιας ζήτησης αργού πετρελαίου. Και με συνολικές εξαγωγές πετρελαίου σχεδόν 8 εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα, η Ρωσία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη δύναμη του ΟΠΕΚ+ με μεγάλη διαφορά μετά τη Σαουδική Αραβία.

Οι δυτικές κυρώσεις είχαν το επιθυμητό αποτέλεσμα μείωσης του ποσού των χρημάτων που κερδίζει η Μόσχα από την ενέργεια, αλλά οι εξαγωγές πετρελαίου της Ρωσίας -σε όρους όγκου- έχουν ανακάμψει σε επίπεδα πριν εισβάλει στην Ουκρανία, καθώς πλέον η Κίνα και η Ινδία αγοράζουν ακόμη μεγαλύτερες ποσότητες του ρωσικού «μαύρου χρυσού».