Κομισιόν: Προτείνει τη διασφάλιση της χρήσης νομισμάτων παράλληλα με το ψηφιακό ευρώ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε σήμερα δύο προτάσεις: μια για να διασφαλίσει ότι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις θα μπορούν να συνεχίσουν να έχουν πρόσβαση και να πληρώνουν με χαρτονομίσματα και κέρματα του ευρώ σε ολόκληρη την ευρωζώνη και μια δεύτερη για να διαμορφώσει ένα πλαίσιο για μια πιθανή νέα ψηφιακή μορφή του ευρώ που θα μπορεί να εκδώσει μελλοντικά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συμπληρωματικά στα μετρητά.

ΕΚΤ: Το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να λειτουργήσει τόσο online όσο και offline

Όπως επισημαίνει η Κομισιόν, το ευρώ εξακολουθεί να είναι σύμβολο της ενότητας και της δύναμης της Ευρώπης. Σε ολόκληρη την ευρωζώνη και πέραν αυτής, για περισσότερα από 20 χρόνια, ιδιώτες και επιχειρήσεις έχουν συνηθίσει να πληρώνουν με κέρματα και τραπεζογραμμάτια ευρώ.

Και, ενώ το 60% των ερωτηθέντων θα ήθελε να συνεχίσει να έχει την επιλογή να χρησιμοποιεί μετρητά, όλο και περισσότεροι επιλέγουν τις ψηφιακές πληρωμές, χρησιμοποιώντας κάρτες και εφαρμογές που εκδίδονται από τράπεζες και άλλες ψηφιακές και χρηματοοικονομικές εταιρείες, μια τάση η οποία επιταχύνθηκε από την πανδημία.

Απέναντι σε αυτές τις τάσεις, η Επιτροπή πρότεινε σήμερα δύο αμοιβαία υποστηρικτικά πακέτα μέτρων για να διασφαλίσει ότι οι πολίτες έχουν και τις δύο επιλογές πληρωμής, μετρητά και ψηφιακά όταν επιλέγουν να πληρώσουν με χρήματα της κεντρικής τράπεζας

Η πρώτη νομοθετική πρόταση αφορά το νόμιμο χρήμα των μετρητών ευρώ για τη διασφάλιση του ρόλου των μετρητών, τη διασφάλιση της ευρείας αποδοχής τους ως μέσου πληρωμής και την εύκολη πρόσβαση σε άτομα και επιχειρήσεις σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ.

Η δεύτερη πρόταση αφορά τη θέσπιση του νομικού πλαισίου για ένα πιθανό ψηφιακό ευρώ ως συμπλήρωμα των τραπεζογραμματίων και κερμάτων ευρώ. Θα διασφαλίζει ότι οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις θα έχουν μια πρόσθετη επιλογή – πέρα από τις τρέχουσες ιδιωτικές επιλογές – που τους επιτρέπει να πληρώνουν ψηφιακά με μια ευρέως αποδεκτή, φθηνή, ασφαλή και ανθεκτική μορφή δημόσιου χρήματος στη ζώνη του ευρώ (συμπληρώνοντας τις ιδιωτικές λύσεις που υπάρχουν σήμερα).

Επισημαίνεται ότι η σημερινή πρόταση –αφού εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο– θα θεσπίσει το νομικό πλαίσιο για το ψηφιακό ευρώ, αλλά θα εναπόκειται τελικά στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αποφασίσει εάν και πότε θα εκδώσει το ψηφιακό ευρώ.

Μετρητά

Τα μετρητά ευρώ είναι «νόμιμο χρήμα» στη ζώνη του ευρώ. Αυτή η πρόταση στοχεύει να ορίσει στη νομοθεσία τι σημαίνει αυτό στην πραγματικότητα, με έμφαση στην αποδοχή και στην πρόσβαση.

Αν και η αποδοχή μετρητών είναι υψηλή κατά μέσο όρο σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ, έχουν προκύψει προβλήματα σε ορισμένα κράτη μέλη και τομείς.

Στο μεταξύ, ορισμένοι άνθρωποι αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πρόσβαση σε μετρητά, για παράδειγμα ως αποτέλεσμα του κλεισίματος ΑΤΜ και τραπεζικών υποκαταστημάτων.

Η σημερινή πρόταση αποσκοπεί στη διασφάλιση της συνεχούς και ευρείας αποδοχής μετρητών σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ και θα διασφαλίσει επίσης ότι οι άνθρωποι έχουν επαρκή πρόσβαση σε μετρητά για να μπορούν να πληρώνουν με αυτόν τον τρόπο εφόσον το επιθυμούν.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν την ευρεία αποδοχή των πληρωμών σε μετρητά, καθώς και επαρκή και αποτελεσματική πρόσβαση σε μετρητά. Θα πρέπει να παρακολουθούν και να αναφέρουν την κατάσταση και να λαμβάνουν μέτρα για την αντιμετώπιση τυχόν προβλημάτων που εντοπίστηκαν. Η Επιτροπή θα μπορούσε να παρέμβει για να καθορίσει μέτρα εάν χρειαστεί.

Η πρόταση θα διασφαλίσει ότι όλοι στη ζώνη του ευρώ είναι ελεύθεροι να επιλέξουν τον τρόπο πληρωμής που προτιμούν και έχουν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες μετρητών. Θα διασφαλίσει την οικονομική ένταξη των ευάλωτων ομάδων που τείνουν να βασίζονται περισσότερο σε πληρωμές σε μετρητά, όπως οι ηλικιωμένοι.

Ψηφιακό ευρώ

Για να προσαρμοστεί στην αυξανόμενη ψηφιοποίηση της οικονομίας, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) – όπως και πολλές άλλες κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο – διερευνά τη δυνατότητα εισαγωγής ενός ψηφιακού ευρώ, ως συμπλήρωμα στα μετρητά. Το ψηφιακό ευρώ θα έδινε στους καταναλωτές μια εναλλακτική λύση πληρωμής σε ολόκληρη την Ευρώπη, εκτός από τις επιλογές που υπάρχουν σήμερα. Αυτό σημαίνει περισσότερες επιλογές για τους καταναλωτές και ισχυρότερο διεθνή ρόλο για το ευρώ.

Όπως τα μετρητά σήμερα, το ψηφιακό ευρώ θα είναι διαθέσιμο μαζί με τα υπάρχοντα εθνικά και διεθνή ιδιωτικά μέσα πληρωμής, όπως κάρτες ή εφαρμογές. Θα λειτουργούσε σαν ψηφιακό πορτοφόλι. Οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν να πληρώσουν με το ψηφιακό ευρώ οποιαδήποτε στιγμή και οπουδήποτε στη ζώνη του ευρώ.

Είναι σημαντικό ότι θα είναι διαθέσιμο για πληρωμές τόσο online όσο και εκτός σύνδεσης, δηλαδή οι πληρωμές θα μπορούσαν να γίνονται από συσκευή σε συσκευή χωρίς σύνδεση στο διαδίκτυο, από απομακρυσμένη περιοχή ή υπόγειο χώρο στάθμευσης.

Ενώ οι ηλεκτρονικές συναλλαγές θα προσφέρουν το ίδιο επίπεδο απορρήτου δεδομένων με τα υπάρχοντα ψηφιακά μέσα πληρωμών, οι πληρωμές εκτός σύνδεσης θα εξασφαλίζουν  υψηλό βαθμό προστασίας της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων για τους χρήστες: θα επιτρέπουν στους χρήστες να πραγματοποιούν ψηφιακές πληρωμές ενώ αποκαλύπτουν λιγότερα προσωπικά δεδομένα από ό,τι σήμερα, όταν πραγματοποιούν πληρωμές με κάρτα, όπως ακριβώς όταν πληρώνουν με μετρητά, και το ίδιο με αυτό που αποκαλύπτουν όταν παίρνουν μετρητά από ένα ΑΤΜ. Κανείς δεν θα μπορεί να δει τι πληρώνουν οι άνθρωποι όταν χρησιμοποιούν το ψηφιακό ευρώ εκτός σύνδεσης.

Οι τράπεζες και άλλοι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών σε ολόκληρη την ΕΕ θα διανέμουν το ψηφιακό ευρώ σε ιδιώτες και επιχειρήσεις.

Οι βασικές ψηφιακές υπηρεσίες ευρώ θα παρέχονται δωρεάν σε ιδιώτες. Για την προώθηση της οικονομικής ένταξης, τα άτομα που δεν έχουν τραπεζικό λογαριασμό θα μπορούν να ανοίγουν και να διατηρούν λογαριασμό σε ένα ταχυδρομείο ή σε άλλη δημόσια οντότητα, όπως μια τοπική αρχή. Θα είναι επίσης εύκολο στη χρήση, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία.

Οι έμποροι σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ θα πρέπει να αποδεχτούν το ψηφιακό ευρώ, εκτός από τους πολύ μικρούς εμπόρους που επιλέγουν να μην δέχονται ψηφιακές πληρωμές (καθώς το κόστος για τη δημιουργία νέας υποδομής για την αποδοχή πληρωμών σε ψηφιακό ευρώ ενδέχεται να είναι ασύμφορο).

Το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει μια σταθερή βάση για περαιτέρω καινοτομία από την πλευρά των τραπεζών στις λύσεις που παρέχουν στους πελάτες τους.

Η ευρεία διαθεσιμότητα και χρήση των χρημάτων της ψηφιακής κεντρικής τράπεζας θα ήταν επίσης σημαντική για τη νομισματική κυριαρχία της ΕΕ – ιδιαίτερα εάν άλλες κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο αρχίσουν να αναπτύσσουν ψηφιακά νομίσματα. Είναι επίσης σημαντικό στο πλαίσιο της αναπτυσσόμενης αγοράς κρυπτονομισμάτων.

Η σημερινή πρόταση καθορίζει το νομικό πλαίσιο και τα βασικά στοιχεία του ψηφιακού ευρώ, τα οποία θα επιτρέψουν – μόλις εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο – στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να εισαγάγει τελικά ένα ψηφιακό ευρώ ευρέως χρησιμοποιήσιμο και διαθέσιμο.