ΕΚΤ: Αύξηση των επιτοκίων κατά 25 μ.β. – Σε ιστορικά υψηλά το κόστος δανεισμού της ευρωζώνης

Σε μία ιδιαίτερα σημαντική συνεδρίαση με τα στοιχήματα μεταξύ των αναλυτών να είναι μοιρασμένα μέχρι και την τελευταία στιγμή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε να προχωρήσει στην 10η αύξηση των επιτοκίων της. Σύμφωνα με την απόφαση της ΕΚΤ το βασικό επιτόκιο αυξάνεται κατά 25 μ.β. και διαμορφώνεται στο ιστορικά υψηλό για την ζώνη του ευρώ, 4%.

Όπως αναφέρει η απόφαση της ΕΚΤ, ο πληθωρισμός εξακολουθεί να μειώνεται αλλά αναμένεται πάλι να παραμείνει σε πολύ υψηλό επίπεδο για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. «Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι αποφασισμένο να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%», τονίζει και προσθέτει: «Προκειμένου να ενισχυθεί η πρόοδος προς την επίτευξη αυτού του στόχου, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης», αναφέρει.

Το σκεπτικό της απόφασης

Η σημερινή αύξηση των επιτοκίων αντανακλά την αξιολόγηση του Διοικητικού Συμβουλίου για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών στοιχείων, για τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και για την ένταση της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.

Σύμφωνα με τις μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ για τη ζώνη του ευρώ του Σεπτεμβρίου, ο μέσος πληθωρισμός θα διαμορφωθεί σε 5,6% το 2023, 3,2% το 2024 και 2,1% το 2025. Πρόκειται για προς τα πάνω αναθεώρηση για το 2023 και το 2024 και προς τα κάτω αναθεώρηση για το 2025. Η προς τα πάνω αναθεώρηση για το 2023 και το 2024 αντανακλά κυρίως μια ανοδική πορεία των τιμών της ενέργειας. Οι υποκείμενες πιέσεις στις τιμές παραμένουν υψηλές, παρόλο που οι περισσότεροι δείκτες έχουν αρχίσει να εξασθενούν. Οι εμπειρογνώμονες της ΕΚΤ έχουν αναθεωρήσει ελαφρώς προς τα κάτω την προβλεπόμενη πορεία του πληθωρισμού χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής, κατά μέσο όρο σε 5,1% το 2023, 2,9% το 2024 και 2,2% το 2025.

Οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων τις οποίες είχε αποφασίσει το Διοικητικό Συμβούλιο εξακολουθούν να μεταδίδονται δυναμικά. Οι συνθήκες χρηματοδότησης έχουν γίνει πιο αυστηρές και επιδρούν ολοένα πιο περιοριστικά στη ζήτηση, κάτι που αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την επαναφορά του πληθωρισμού στον στόχο. Λόγω της αυξανόμενης επίδρασης αυτής της αυστηροποίησης στην εγχώρια ζήτηση και ενός περιβάλλοντος όπου το διεθνές εμπόριο παρουσιάζει κάμψη, οι εμπειρογνώμονες της ΕΚΤ μείωσαν σημαντικά τις προβολές τους για την οικονομική ανάπτυξη. Αναμένουν τώρα ότι η οικονομία της ζώνης του ευρώ θα μεγεθυνθεί κατά 0,7% το 2023, 1,0% το 2024 και 1,5% το 2025.

Επαναφορά του πληθωρισμού

Με βάση την τρέχουσα αξιολόγησή του, το Διοικητικό Συμβούλιο θεωρεί ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ έχουν διαμορφωθεί σε επίπεδα τα οποία, αν διατηρηθούν για επαρκώς μακρό χρονικό διάστημα, θα έχουν σημαντική συμβολή στην έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον στόχο. Οι μελλοντικές αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου θα διασφαλίσουν ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα διαμορφωθούν σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα για όσο διάστημα κρίνεται απαραίτητο. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να ακολουθεί μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα στοιχεία για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της κατάλληλης διάρκειας της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής. Συγκεκριμένα, οι αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου για τα επιτόκια πολιτικής θα εξακολουθήσουν να βασίζονται στην αξιολόγηση που διενεργεί όσον αφορά τις προοπτικές για τον πληθωρισμό υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών στοιχείων, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική.

Βασικά επιτόκια της ΕΚΤ

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης. Κατά συνέπεια, το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα αυξηθούν σε 4,50%, 4,75% και 4,00% αντιστοίχως, με ισχύ από τις 20 Σεπτεμβρίου 2023.

Πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP) και έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP)

Το χαρτοφυλάκιο APP μειώνεται με μετρημένο και προβλέψιμο ρυθμό, καθώς το Ευρωσύστημα δεν επανεπενδύει πλέον τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων κατά τη λήξη τους.

Σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα PEPP, το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να επανεπενδύει τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος κατά τη λήξη τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2024. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.

Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να εφαρμόζει ευελιξία στις επανεπενδύσεις ποσών από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου PEPP καθώς φθάνουν στη λήξη τους, με σκοπό να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι για τον μηχανισμό μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής που σχετίζονται με την πανδημία.

Τα τελευταία επίσημα στοιχεία που μπήκαν στο τραπέζι είναι οι επικαιροποιημένες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ευρωζώνη, που δείχνουν αδύναμη ανάπτυξη [ύφεση για τη Γερμανία], αλλά και επίμονες πληθωριστικές πιέσεις.

Οικονομικές Προοπτικές

Ενώ η οικονομία της ευρωζώνης συνέχισε να επιταχύνει το δεύτερο τρίμηνο, οι δείκτες κλίματος υποδηλώνουν ότι έκτοτε έχει πάρει μια στροφή προς το χειρότερο. Επιχειρηματικές έρευνες δείχνουν ότι οι υπηρεσίες έχουν αρχίσει να ακολουθούν τη μεταποίηση σε πτώση, καθώς ο επίμονος πληθωρισμός επιβαρύνει σημαντικά τη δραστηριότητα. Η ασθενής παγκόσμια ζήτηση και η επιβράδυνση της Κίνας επιβαρύνουν τις εξαγωγές, ενώ οι κατασκευές μειώνονται εν μέρει λόγω του υψηλότερου κόστους χρηματοδότησης.

Αυτό το τοξικό μείγμα έχει αυξήσει το φάσμα του στασιμοπληθωρισμού – παρόλο που η τρέχουσα κατάσταση διαφέρει πολύ από τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, όταν η ανεργία εκτινάχθηκε, σε αντίθεση με τα χαμηλά ρεκόρ που παρατηρούνται σήμερα.

Σε μια προεπισκόπηση των προβλέψεων της ΕΚΤ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μείωσε τις προοπτικές της για την περιοχή αυτή την εβδομάδα. Η οικονομία φαίνεται τώρα να επεκτείνεται μόλις 0,8% φέτος και 1,3% το 2024, με την ταλαιπωρημένη Γερμανία να βυθίζεται σε ύφεση. Ο πληθωρισμός το επόμενο έτος θα είναι διαμορφωθεί λίγο υψηλότερα από τις προηγούμενες εκτιμήσεις, λίγο πάνω από το 3%.

Αρνητικά επιτόκια

Αξίζει να σημειωθεί ότι ήταν μόλις 14 μήνες πριν, όταν το βασικό επιτόκιο έπεφτε στο ιστορικά χαμηλό του μείον 0,5%, που σήμανε ότι οι τράπεζες έπρεπε να πληρώσουν για να σταθμεύσουν τα μετρητά τους με ασφάλεια στην κεντρική τράπεζα.