Πανδημία: To ανεξίτηλο στίγμα της στην εκπαίδευση

Εδώ και δύο δεκαετίες, ανά τριετία, οι αναλυτές του ΟΟΣΑ ζητούν από τους μαθητές δεκάδων χωρών να συμμετάσχουν σε τεστ ανάγνωσης, μαθηματικών και φυσικών επιστημών, ώστε να μπορούν να συγκρίνουν την ποιότητα των σχολείων τους. Κανείς δεν περίμενε ότι ο τελευταίος γύρος των εξετάσεων, που έγινε με ένα χρόνο καθυστέρηση το 2022 μετά από χρόνια αναστάτωσης λόγω πανδημίας, θα έφερνε καλά νέα. Αλλά τα αποτελέσματα, που δημοσιεύτηκαν στις 5 Δεκεμβρίου, είναι σοκαριστικά, σύμφωνα με τον Economist.

Ένας μέσος έφηβος στον ανεπτυγμένο κόσμο βρέθηκε να έχει μείνει περίπου έξι μήνες πίσω στην ανάγνωση και εννέα μήνες πίσω στα μαθηματικά, σε σύγκριση με τους συνομηλίκους του που έδωσαν παρόμοια τεστ το 2018. Σε αρκετές πλούσιες χώρες οι 15χρονοι έχουν επιδόσεις σε επίπεδα που τότε θα αναμενόταν από μαθητές ένα ολόκληρο έτος νεότερους.

Π.Ο.Υ: Η Covid-19 συνεχίζει να είναι απειλή

Τα ευρήματα αυτά είναι ακόμη πιο δυσοίωνα λόγω των αποθαρρυντικών τάσεων που προηγήθηκαν. Χρόνια διεθνών δοκιμασιών δείχνουν ότι, όταν χτύπησε η πανδημία, οι τυπικοί έφηβοι στον πλούσιο κόσμο δεν ήταν πιο αριθμητικά καταρτισμένοι από εκείνους που είχαν φοιτήσει περίπου 20 χρόνια νωρίτερα. Στην ανάγνωση και τις φυσικές επιστήμες, οι μέσες βαθμολογίες μειώνονται εδώ και μια δεκαετία, σύμφωνα με το μέτρο του OOΣΑ, παρόλο που οι δαπάνες αυξάνονται. Έτσι, υπάρχουν σοβαροί λόγοι να πιστεύουμε ότι οι βαθμοί στις τελευταίες εξετάσεις (συχνά γνωστές ως Pisa tests) θα μπορούσαν να έχουν υποχωρήσει ακόμη και χωρίς την αναταραχή του covid-19.

Η ζοφερή σχολική έκθεση θα πρέπει να συσπειρώσει τις κυβερνήσεις ώστε να εκπληρώσουν δύο καθήκοντα. Το πρώτο είναι η ανανέωση των προγραμμάτων “κάλυψης” της πανδημίας, για τα οποία η ενέργεια και η χρηματοδότηση αρχίζουν να μειώνονται, παρόλο που η εργασία δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Τα στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν τον Ιούλιο από έναν μεγάλο πάροχο τεστ δείχνουν ότι κατά το πιο πρόσφατο ακαδημαϊκό έτος πολλοί μαθητές στην Αμερική δεν σημείωσαν ταχύτερη πρόοδο από ό,τι ήταν φυσιολογικό πριν από την πανδημία. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης Pisa αυτού του μήνα δείχνουν ότι οι βαθμολογίες της Αμερικής μπορεί να έχουν υποχωρήσει λίγο λιγότερο απ’ ό,τι σε πολλά άλλα μέρη – αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτα για τα εκατομμύρια των νέων που πλησιάζουν στο τέλος της σχολικής τους ζωής με τεράστια κενά στις δεξιότητές τους.

Η θεραπεία

Προτεραιότητα κάθε ανανεωμένου προγράμματος αναπλήρωσης θα πρέπει να είναι η μείωση των απουσιών. Τόσο στην Αμερική όσο και στη Βρετανία το 20-30% των μαθητών χάνουν τουλάχιστον ένα μάθημα στα δέκα, και συχνά πολύ περισσότερα. Το ποσοστό αυτό είναι περίπου διπλάσιο από το ποσοστό πριν από την πανδημία. Όσον αφορά τους μαθητές που προσέρχονται τακτικά στην τάξη, τα σχολεία θα μπορούσαν να τους προσφέρουν περισσότερα μαθήματα από το συνηθισμένο. Η παροχή περισσότερου χρόνου για μάθηση -στις διακοπές, τα Σαββατοκύριακα και μετά το σχολείο- είναι ίσως ο απλούστερος τρόπος για να επανέλθουν οι νέοι στο ρυθμό τους. Αλλά σε πολλά μέρη οι επιπλέον ώρες έχουν λάβει ελάχιστο ρόλο στα σχέδια για την κάλυψη των κενών- είναι δαπανηρές, επειδή οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να πληρώνονται περισσότερο ή να προσλαμβάνονται περισσότεροι εκπαιδευτικοί. Και τα παιδιά δεν είναι ενθουσιασμένα.

Το δεύτερο καθήκον των κυβερνήσεων είναι να αντιστρέψουν τις αποκαρδιωτικές μακροπρόθεσμες τάσεις. Οι διεθνείς δοκιμές προσφέρουν ενδείξεις για το τι λειτουργεί και τι όχι. Η μείωση του μεγέθους των τάξεων είναι συχνά σπατάλη χρημάτων- η ύπαρξη εκπαιδευτικών υψηλής ποιότητας έχει μεγαλύτερη σημασία. Οι προϋπολογισμοί για την εκπαίδευση θα μπορούσαν να οργανωθούν καλύτερα.

Σε όλες τις πλούσιες χώρες, οι πιο αδύναμοι μαθητές αρκούνται σε λιγότερο εξειδικευμένο προσωπικό και λιγότερα βιβλία. Η αλλαγή πολλών από αυτά σημαίνει ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν ισχυρά λόμπι, συμπεριλαμβανομένων των συνδικάτων των εκπαιδευτικών και των πλούσιων γονέων. Θεωρητικά, η κρίση προσφέρει μια μεγάλη ευκαιρία για τέτοιες μεταρρυθμίσεις.

Ένας λόγος παραπάνω για να λυπούμαστε που οι πολιτικοί εστιάζουν τις ενέργειές τους αλλού. Η κυβέρνηση της Βρετανίας έχει παρουσιάσει τις επιδόσεις των μαθητών της στα τεστ Pisa ως θρίαμβο (όπως και η Αμερική, η Βρετανία ανέβηκε στους πίνακες κατάταξης, αλλά μόνο επειδή οι βαθμολογίες της κατέρρευσαν λίγο λιγότερο από τον μέσο όρο).

Το Εργατικό Κόμμα, το οποίο πιθανότατα θα έρθει στην εξουσία το επόμενο έτος, σχεδιάζει να γίνει πιο αυστηρό απέναντι στα ιδιωτικά σχολεία, βάζοντάς τα να πληρώνουν φόρους- δεν κοστίζουν τίποτα στην κυβέρνηση και έχουν εξαιρετικά αποτελέσματα, αλλά η φορολόγησή τους θα αναγκάσει πιθανότατα ορισμένους γονείς να αυξήσουν την επιβάρυνση του δημόσιου τομέα. Στην Αμερική, εν τω μεταξύ, τα τελευταία χρόνια σπαταλήθηκε πολλή ενέργεια σε φλογερές αλλά κυρίως άκαρπες μάχες για τη διδασκαλία της ιστορίας, του φύλου και της φυλής. Οι ατελείωτες διακοπές κατά τη διάρκεια της πανδημίας έκαναν κακό στη μάθηση. Οι μαθητές δεν πρέπει να απογοητευτούν για άλλη μια φορά.