ΑΕΠ: Ανησυχητική μείωση της ανάπτυξης και καμπανάκι για τις επενδύσεις

Αρνητικό σινιάλο στέλνουν οι επιχειρήσεις ως προς την ανοδική τροχιά της ελληνικής οικονομίας.

Όπως προκύπτει από την ανάλυση των επιμέρους δεικτών του ΑΕΠ που ανακοινώθηκε για το 2023, οι επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου σημείσαν αρνητικό πρόσημο, για πρώτη φορά από το 4ο τρίμηνο του 2020.

Στο 2% έκλεισε η ανάπτυξη του 2023 – Πώς κινήθηκαν επενδύσεις, κατανάλωση [γράφημα]

Συνολικά χαμηλώνει ο πήχης για τις επενδύσεις, ενώ ο δείκτης της δημόσιας κατανάλωσης, όπως προκύπτει, προσφέρει επικουρικά στο ελληνικό ΑΕΠ για 2023.

Οι επιδόσεις αυτές προκάλεσαν αιφνιδιασμό καθώς τελικά ο ρυθμός ανάπτυξης διαμορφώθηκε χαμηλότερα από τις προβλέψεις της κυβέρνησης. Έκλεισε στο 2%, έναντι της εκτίμησης του προϋπολογισμού για 2,4%. Τα στοιχεία του 4ου τρίμηνου για το 2023 αποδεικνύουν για ακόμα μία φορά ότι η ελληνική ανάπτυξη προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από την ιδιωτική κατανάλωση, η οποία αυξήθηκε κατά 1,8% σε ετήσια βάση (1,4% σε τριμηνιαία βάση).

Η δυσκολία για πρωτογενή πλεονάσματα

Για το 2024 η κυβέρνηση βασίζει τον σχεδιασμό της σε ρυθμό ανόδου του ΑΕΠ κατά 2,9%, και ο φετινός προϋπολογισμός πρέπει να κλείσει με πρωτογενές πλεόνασμα σχεδόν διπλάσιο από εκείνο του 2023 δηλαδή 2,1% του ΑΕΠ ( 1,1% το 2023), ήτοι σχεδόν 5 δισ. Ευρώ. Το χαμηλότερο ποσοστό του ΑΕΠ αυξάνει το βαθμό δυσκολίας της κυβέρνησης για να σημειώσει υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα για το 2024, άρα και να δώσει έξτρα μπόνους σε πολίτες και ευάλωτα νοικοκυριά, όπως επίδομα Πάσχα ή να ικανοποιηθούν τα αιτήματα των αγροτών.

Οι επενδύσεις σε πάγια κεφάλαια

Οι επενδύσεις σε πάγια μάλιστα μειώθηκαν (-5,7% ετήσια βάση και -2,6% τριμηνιαία βάση) για πρώτη φορά από το 4ο τρίμηνο του 2020. Σύμφωνα με ανάλυση της Eurobank, τελούν σε υποχώρηση τα τελευταία τέσσερα τρίμηνα (-0,5% το Q1, -0.6% το Q2, -2,1% το Q3 και -2,6% το Q4). Ο συνολικός σχηματισμός κεφαλαίου μειώθηκε κατά -0,5% λόγω μείωσης των αποθεμάτων.

Η ανάλυση της Eurobank

Όπως σχολιάζει ο επικεφαλής του τμήματος αναλύσεων της Eurobank Τάσος Αναστασάτος, όσον αφορά τους ρυθμούς μεταβολής για το σύνολο του έτους, παρουσιάζουν μία εικόνα επιβράδυνσης της οικονομίας κατά τη διάρκεια του έτους, εν μέρει και ως αποτέλεσμα του δυσμενούς εξωτερικού περιβάλλοντος αλλά και για εγχώριους λόγους.

Παρά ταύτα, η οικονομία συνεχίζει να υπεραποδίδει έναντι του μέσου όρου της Ευρωζώνης, η οποία κατά το 2023 αναπτύχθηκε με μόλις 0,5%. Όμως, η ανάπτυξη σε μεγάλο βαθμό προήλθε από την συνεχιζόμενη αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης (+1,8%), συνεισφέροντας την 1,3 ποσοστιαία μονάδα από τις 2π.μ. της συνολικής ανάπτυξης, κι επικουρικά της δημόσιας κατανάλωσης (+1,7%).

Οι επενδύσεις σε πάγια, που αποτελούν σημαντικό ζητούμενο για τον μετασχηματισμό του μοντέλου ανάπτυξης, σημείωσαν ήπια αύξηση κατά 4% (0,6 π.μ. συνεισφορά στην ανάπτυξη), παρά την έναρξη υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας – ΤΑΑ (κι εν μέρει λόγω της καθυστέρησης στην υλοποίηση κάποιων εξ αυτών).

Εν γένει,σύμφωνα με τον κ. Αναστασάτο, η συνέχιση της οικονομικής στασιμότητας στην Ευρωζώνη προϊδεάζει για αδύναμη εξωτερική ζήτηση και το 2024, ενώ και η περιοριστική νομισματική πολιτική ασκεί συσταλτικές πιέσεις στην οικονομία. Εάν, ‘όπως τονίζει, επιπροσθέτως, θεωρηθεί ότι και η ιδιωτική κατανάλωση θα επιβραδυνθεί λόγω της επίπτωσης του πληθωρισμού στα διαθέσιμα εισοδήματα, αναδεικνύεται η ανάγκη επιτάχυνσης της εκτέλεσης των επενδυτικών έργων και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που σχετίζονται με το ΤΑΑ ώστε να συνεχιστεί η υπεραπόδοση της ελληνικής οικονομίας και κατά το τρέχον έτος αλλά και να υποστηριχθεί ο μετασχηματισμός του μακροχρόνιου υποδείγματος ανάπτυξης στην κατεύθυνση εισαγωγής περισσότερης γνώσης κι εξωστρέφειας στην παραγωγή.

Ποιοι κλάδοι δίνουν στο ΑΕΠ και πόσο

Από την ανάλυση των στοιχείων προκύπτει ότι η αύξηση της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας το 2023 προήλθε από τουρισμό, τις επιχειρηματικές υπηρεσίες και τις κατασκευές. Ο τομέας της γεωργίας-δασοκομίας-αλιείας είχε αρνητική συνεισφορά, δηλαδή μεγάλη συρρίκνωση σε όρους ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας το δ’ τρίμηνο 2023, -13,9% QoQ, λόγω των επιπτώσεων της κακοκαιρίας Daniel).

Ο συνολικός σχηματισμός κεφαλαίου, όπως σχολιάζει η Eurobank, μειώθηκε κατά -0,5% λόγω μείωσης των αποθεμάτων. Έτι περαιτέρω, όσον αφορά τη σύνθεση των επενδύσεων, η αύξηση προήλθε από τις κατοικίες (+20,7% YoY σε σταθερές τιμές) και δευτερευόντως τις άλλες κατασκευές (+10% YoY), ενώ τα σημαντικά για την μακροχρόνια ανάπτυξη τμήματα του μηχανολογικού και μεταφορικού εξοπλισμού, καθώς και του εξοπλισμού Τεχνολογίας, Πληροφορικής και Επικοινωνίας, υποχωρούν κατά -3% και -12% αντιστοίχως.

Για μία τάξη μεγέθους των επιπέδων της επένδυσης, με την αύξηση του 2023, ο σχηματισμός παγίου κεφαλαίου σε σταθερές τιμές ξεπέρασε το 2011 ενώ ως ποσοστό του ΑΕΠ διαμορφώθηκε στο 14,3% έναντι 21,3% μέσου όρου στην Ευρωζώνη.

Το ΑΕΠ το 2023 σε τρέχουσες τιμές ανήλθε σε 220,3 δισ. ευρώ έναντι 206,6 δισ. ευρώ το 2022. Σε σταθερές τιμές (€194,5 δις) έφτασε το επίπεδό του το 2011 και οι ρυθμοί μεταβολής των προηγούμενων τριών τριμήνων του έτους αναθεωρήθηκαν οριακά. Ειδικότερα, η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε ρυθμό ανάπτυξης 2% πέτυχε η ελληνική οικονομία το 2023, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις της ΕΛΣΤΑΤ με την επίδοση του 4ου τριμήνου στο 1,2% σε ετήσια βάση

Ο ρυθμός είναι βραδύτερος σε σχέση με τις εκτιμήσεις της κυβέρνησης που ανέμενε άνοδο του ΑΕΠ 2,4%, αλλά και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που εκτιμούσε τον ρυθμό ανάπτυξης στο 2,2%. Σημειώνεται ότι για το 2024 η κυβέρνηση βασίζει τον σχεδιασμό της σε ρυθμό ανόδου του ΑΕΠ κατά 2,9%. Η Κομισιόν εκτιμά πως η Ελλάδα θα έχει άνοδο του ΑΕΠ κατά 2,3%.

Με βάση τα μη εποχικά διορθωμένα στοιχεία το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) σε όρους όγκου, κατά το 4ο τρίμηνο 2023 παρουσίασε αύξηση κατά 1,1% σε σχέση με το 4ο τρίμηνο 2022.

Τριμηνιαίες μεταβολές

• Η συνολική τελική καταναλωτική δαπάνη αυξήθηκε κατά 1,2% σε σχέση με το 3o τρίμηνο του 2023.
• Οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου μειώθηκαν κατά 2,6% σε σχέση με το 3o τρίμηνο του 2023.
• Oι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών παρουσίασαν αύξηση κατά 0,4% σε σχέση με το 3o τρίμηνο του 2023. Οι εξαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 0,5%, ενώ οι εξαγωγές υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 0,8%.
• Οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών παρουσίασαν αύξηση κατά 1,9% σε σχέση με το 3ο τρίμηνο του 2023. Οι εισαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 1,2%, ενώ οι εισαγωγές υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 4,4%.

Ετήσιες μεταβολές

• Η συνολική τελική καταναλωτική δαπάνη παρουσίασε αύξηση κατά 1,8% σε σχέση με το 4o τρίμηνο του 2022.
• Οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου μειώθηκαν κατά 5,7% σε σχέση με το 4o τρίμηνο του 2022.
• Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών παρουσίασαν αύξηση κατά 2,1% σε σχέση με το 4o τρίμηνο του 2022. Οι εξαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 1,6%, ενώ οι εξαγωγές υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 4,7%.
• Οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών παρουσίασαν αύξηση κατά 0,03% σε σχέση με το 4o τρίμηνο του 2022. Οι εισαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 1,6% και οι εισαγωγές υπηρεσιών μειώθηκαν κατά 4,0%.