Γαλλική οικονομία: Στις Συμπληγάδες των «ακραίων» και των «απρόβλεπτων»

Άνοιξαν από το πρωί οι κάλπες στη Γαλλία για την κρισιμότερη εκλογική αναμέτρηση…. και για την γαλλική οικονομία, από το 1958, τη χρονιά που ο στρατηγός Ντε Γκολ εγκαθίδρυσε την Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία με ένα Σύνταγμα που άντλησε σοφία από τη μακρά κοινοβουλευτική παράδοση της χώρας.

Ομόλογα: Σε γαλλική περιδίνηση η αγορά – Τσίμπησε το ελληνικό spread

Η αναμέτρηση είναι ίσως η κρισιμότερη και για την Ευρώπη από ιδρύσεώς της ως Κοινότητα ανεξαρτήτων κρατών το 1957, που μετεξελίχθηκε σε Ένωση το 1993 με την δαιμονοποιημένη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Μια αναμέτρηση αντικειμενικά κρίσιμη για τη γαλλική και για την ευρωπαϊκή οικονομία.

Συνοπτικά εκείνο που διακυβεύεται σήμερα και την επόμενη Κυριακή στη Γαλλία είναι η συγκρότηση μιας κυβέρνησης συστημικής και κατά κάποιον τρόπο «συμβατής» και εύκολα συνεργάσιμης με τις κυβερνήσεις των μεγάλων εταίρων του Παρισιού, που βρίσκονται στον πυρήνα της ΕΕ. Η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση και η Αριστερή συμμαχία των τεσσάρων κομμάτων που συγκρότησαν το Νέο Λαϊκό Μέτωπο θα καταλάβουν, βάσει των δημοσκοπήσεων, τις δύο πρώτες θέσεις στην εκλογική αναμέτρηση και ο πρόεδρος Μακρόν θα αναγκαστεί να διορίσει και να «συγκατοικήσει» με πρωθυπουργό της αρεσκείας ενός εκ των δύο «μη συστημικών» πολιτικών συνασπισμών.

Αν εξαιρέσει κανείς την εμπλοκή πολλών ευρωπαϊκών σχεδίων που προωθούν οι Βρυξέλλες με την πρωταγωνιστική συμμετοχή της Γαλλίας, ακόμα και μια πλειοψηφική ακροδεξιά κυβέρνηση στο Παρίσι δεν θα συνιστούσε την απόλυτη καταστροφή ούτε για τη χώρα ούτε για τους εταίρους της στην ΕΕ. Οι ευθύνες της εξουσίας εξάλλου και οι ανάγκες για μια ρεαλιστική καθημερινή κυβερνητική διαχείριση στρογγυλεύουν και λειαίνουν τις ακραίες πολιτικές θέσεις των πολιτικών κομμάτων και των προσωπικοτήτων που τα στελεχώνουν και τα διοικούν.

Τζόγος με τη γαλλική οικονομία

Όλα δείχνουν ότι ο Μακρόν θέλησε να προκαλέσει στη χώρα του μια πολιτική κρίση ελεγχόμενη και με ορισμένο χρονικό ορίζοντα – έως τις προεδρικές εκλογές του 2027 – για να αποτρέψει τη διαδοχή του από την ηγέτιδα της Ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν. Θέλησε δηλαδή να προκαλέσει ένα ακροδεξιό σοκ στη Γαλλία, ώστε να συνειδητοποιήσουν οι ψηφοφόροι «τι εστί πολιτικό άκρο» και να επιστρέψουν σε μια τριετία στη συστημική ψήφο.

Είναι «πελάτισσα» του Μακρόν η Λεπέν. Την έχει κερδίσει δύο φορές το 2017 και το 2022, αλλά πέραν του ότι η κάθε εκλογική αναμέτρηση διεξάγεται στο δικό της, μοναδικό «μικροκλίμα», ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας δεν έχει το δικαίωμα μιας τρίτης συνεχόμενης θητείας. Κάποιος άλλος λοιπόν εκπρόσωπος του «δημοκρατικού τόξου» θα αντιμετωπίσει σε τρία χρόνια την ακροδεξιά πολιτικό, που έβαλε νερό στις κραυγαλέα διχαστικές πολιτικές της θέσεις και φρόντισε με συστηματικό τρόπο τα τελευταία χρόνια να εξωραΐσει και να λειάνει το επιθετικό, συγκρουσιακό προφίλ της.

Στο πλαίσιο της επικοινωνιακής στρατηγικής του κατευνασμού που εφαρμόζει, έχρισε εξάλλου τον ηλικίας μόλις 28 ετών Ζορντάν Μπαρντελά ως επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας του κόμματος και υποψήφιο πρωθυπουργό στην (πολύ πιθανή) περίπτωση που η Εθνική Συσπείρωση κερδίσει τις εκλογές.

Το πρόβλημα με την πολιτική ζαριά που έριξε ο Γάλλος πρόεδρος είναι ότι η χώρα του στην παρούσα συγκυρία βρίσκεται σε μια πολύ δύσκολη οικονομική κατάσταση και έχει ήδη στοχοποιηθεί από τις αγορές, που έστειλαν στα ύψη το κόστος δανεισμού της αμέσως μετά την προκήρυξη των πρόωρων εκλογών το βράδυ των ευρωεκλογών της 9ης Ιουνίου. Τις τελευταίες ημέρες τα γαλλικά ομόλογα ανέκαμψαν, αλλά είναι προφανές ότι οι αγορές τηρούν στάση αναμονής των αποτελεσμάτων.

Το γεγονός ότι η γαλλική οικονομία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στην ΕΕ μετά από τη γερμανική «εγγυάται» τη διάχυση της αναταραχής τουλάχιστον στη ζώνη του ευρώ και στο κοινό νόμισμα, αν όχι και παγκοσμίως σε περίπτωση που η επικράτηση των «ακραίων» στη Γαλλία συνδυαστεί με την επιστροφή του επίσης ακραίου Τραμπ στις ΗΠΑ.

Η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται παρά μόνο ως φάρσα, αλλά παρενθετικά αξίζει κανείς να θυμηθεί ότι η πρώτη θητεία Τραμπ 2016-2020 δεν ήταν δα και το μεγάλο δράμα για τον πλανήτη – οι αγορές εξάλλου πήγαν «σφαίρα».

Χρέη, ελλείμματα, υποβαθμίσεις

Η νέα κυβέρνηση του Παρισιού, όποια κι αν θα είναι η σύνθεσή της και από όποια κόμματα και παρατάξεις κι αν συγκροτηθεί, κληρονομεί μια οικονομία βεβαρυμένη με χρέη και ελλείμματα. Τα βάρη αυτά, εξάλλου, πολύ πρόσφατα προκάλεσαν την υποβάθμισή της από τον οίκο αξιολόγησης S&P Global Ratings (στις 31 Μαΐου) και την έναρξη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στις 19 Ιουνίου, της διαδικασίας επιβολής προστίμου που μπορεί να

φτάσει και το 0,1% του ΑΕΠ της χώρας – μιλάμε για περίπου 2,5 δισ. ευρώ.

Η διαδικασία ισοδυναμεί ουσιαστικά με μια «κίτρινη κάρτα» που δείχνει η Κομισιόν σε κράτη-μέλη λόγω των δημοσιονομικών τους εκτροπών. Και στην περίπτωση της Γαλλίας (όπως εξάλλου και της Ιταλίας, στην οποία επίσης οι Βρυξέλλες έβγαλαν κάρτα) οι εκτροπές είναι πολύ μεγάλες. Εν προκειμένω το 2023 το δημοσιονομικό έλλειμμα της Γαλλίας ξέφυγε φθάνοντας στο 5,5% του ΑΕΠ, ενώ η πρόβλεψη της κυβέρνησης ήταν για έλλειμμα 4,9%.

Μετά από την αναπάντεχη αυτή εξέλιξη η γαλλική κυβέρνηση αναγκάστηκε να αναθεωρήσει την πρόβλεψή της για το έλλειμμα της εφετινής χρονιάς στο 5,1%, διατηρώντας όμως πάντα τον στόχο να υποχωρήσει έως το 2027 κάτω από το 3%, το ανώτατο ανεκτό από τις Βρυξέλλες επίπεδο βάσει του Συμφώνου Σταθερότητας και του «πνεύματος του Μάαστριχτ», ας πούμε. Σημειωτέον ότι οι οίκοι αξιολογούν και η Κομισιόν επιβάλλει πρόστιμα λαμβάνοντας υπόψη κυρίως τα ελλείμματα των κυβερνήσεων και όχι τα εθνικά χρέη. Εξετάζεται δηλαδή αν και κατά πόσον τα ελλείμματα είναι βιώσιμα (ασχέτως αν αυτά στο τέλος προστίθενται στο χρέος).

Σε δυσθεώρητα ύψη έχει φθάσει εξάλλου και το δημόσιο χρέος της Γαλλίας, παρότι ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκε στο 110,6% στα τέλη του 2023 από το 111,9% που ήταν το 2022 – προ κρίσεων, το 2019, ήταν 97,9%. Σε απόλυτες τιμές το γαλλικό χρέος έφθασε στα τέλη του 2023 στα 3,101 τρισ. ευρώ από 2,950 τρισ. ευρώ που ήταν στα τέλη του 2022. Το «κατά Μάαστριχτ» όριο του δημοσίου χρέους για τα κράτη-μέλη είναι 60% του ΑΕΠ. Παρεμπιπτόντως, πρόκειται για ποσοστό που ακόμα και η Γερμανία και η «φειδωλή» Αυστρία ξεπερνούν.

Αυτοεκπληρούμενες προφητείες

Και ενώ ο οίκος Moody’s μόλις την Πέμπτη προειδοποιούσε ότι «μια παρατεταμένη πολιτική αστάθεια θα αποσταθεροποιούσε τις γαλλικές τράπεζες», το πιο ανησυχητικό με τις εξελίξεις στη Γαλλία είναι ότι, υπό τον πανικό μιας πρωτόγνωρης πολιτικοοικονομικής ανατροπής, κορυφαίες πολιτικές και θεσμικές προσωπικότητες προειδοποιούν για δεινά που, όπως εύκολα αντιλαμβανόμαστε εμείς οι παθόντες Έλληνες, καταλήγουν να γίνονται (οι προειδοποιήσεις) αυτοεκπληρούμενες προφητείες.

«Σε περίπτωση νίκης του Εθνικού Συναγερμού ή του Νέου Λαϊκού Μετώπου στις βουλευτικές της 30ής Ιουνίου και της 7ης Ιουλίου, η Γαλλία θα ρισκάριζε να τεθεί υπό την επιτροπεία της Κομισιόν και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου», δήλωσε την περασμένη Τρίτη ο ο υπουργός Οικονομικών Μπρουνό Λεμέρ. Και εξήγησε ότι σε περίπτωση πλήρους εφαρμογής των οικονομικών προγραμμάτων των δύο «ακραίων πολιτικών σχηματισμών», η χώρα θα βυθιζόταν σε μια κρίση χρέους!

Σε συνέντευξή του στην παριζιάνικη «Le Monde» ο υπουργός καταφέρθηκε κατά της «αβάσταχτης οικονομικής ελαφρότητας» των προτάσεων του Εθνικού Συναγερμού, ενώ σημείωσε ότι το Νέο Λαϊκό Μέτωπο της Αριστεράς το συγκρότησαν δυνάμεις «με προφανείς διαφορές μεταξύ τους».

Ανέφερε ως παράδειγμα ο Λεμέρ τις διαφορές μεταξύ του κεντροαριστερού και πάντως συστημικού Σοσιαλιστικού Κόμματος και της Ανυπότακτης Γαλλίας του Ζαν-Λικ Μελανσόν, που έχει εκφράσει κατά καιρούς θέσεις που προκαλούν σύγκρυο στην οικονομικο-πολιτική ελίτ της χώρας – αλλά το ίδιο το Νέο Λαϊκό Μέτωπο έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν θα προτείνει τον Μελανσόν για την πρωθυπουργία σε περίπτωση που συμμετάσχει στην επόμενη κυβέρνηση.

Τόσο το Μέτωπο όσο και η Ακροδεξιά προτείνουν αυξήσεις των δαπανών για την τόνωση της αγοραστικής δύναμης των Γάλλων, για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού, ακόμα και για τη μείωση του ορίου συνταξιοδότησης από τα 62 στα 60 έτη (την ώρα που η απόφαση του Μακρόν για αύξηση του ορίου από τα 62 στα 64 έτη πυροδότησε επανάσταση στους δρόμους της Γαλλίας).

«Αν ανοίξουμε τελείως τις στρόφιγγες των δημοσίων δαπανών την στιγμή που θα έπρεπε να εξορθολογήσουμε τους λογαριασμούς μας, θα θέσουμε τη Γαλλία υπό την κηδεμονία των Βρυξελλών και του ΔΝΤ. Και η συνέχεια είναι προδιαγεγραμμένη: λιτότητα και μαζική αύξηση των φόρων», είπε ο Μπρουνό Λεμέρ σε μια συγκυρία που η χώρα του και η οικονομία της είναι στοχοποιημένη από τη διεθνή οικονομική κοινότητα και τις αγορές.

Ε, δεν ήθελε και πολύ ο ομόλογός του της Γερμανίας, ο επικεφαλής των φίλα προσκείμενων στην εργοδοσία Ελεύθερων Δημοκρατών Κρίστιαν Λίντνερ, να προειδοποιήσει ότι η Γαλλία απειλείται με μια «δημοσιονομική τραγωδία» σε περίπτωση που χάσει η παράταξη που υποστηρίζει ο Εμανουέλ Μακρόν (ο έχων τη ρετσινιά του υποστηρικτή των εργοδοτών και του «προέδρου των πλουσίων»).

Είναι γνωστό ότι ο κόσμος της οικονομίας, των αγορών και των επιχειρήσεων απεχθάνεται όπως ο διάολος το λιβάνι την πολιτική αστάθεια και την αβεβαιότητα. Γι’ αυτό και εχθρεύεται τις εκλογές, διότι δυνητικά μπορούν να οδηγήσουν σε αστάθεια και αβεβαιότητα.

Όμως μια άλλη, ακόμα πιο επικίνδυνη διάσταση των εξελίξεων από τα λόγια του Λεμέρ και του Λίντνερ δίνουν εκείνα του γάλλου υπουργού Εσωτερικών Ζεράλντ

Νταρμανέν. Ο Νταρμανέν κάλεσε τους νομάρχες της Γαλλίας «να επαγρυπνούν γιατί τις επόμενες ημέρες μπορεί να προκύψουν πολλαπλές απειλές για τη δημόσια ασφάλεια» και επίσης «στοχευμένες πράξεις αποσταθεροποίησης».

Πολιτικοί παλαιάς κοπής

Το απόγευμα της Πέμπτης η σοσιαλίστρια δήμαρχος της Λιλ, Μαρτίν Ομπρί, μίλησε σε εκδήλωση πολιτιστικών προσωπικοτήτων της πόλης για να στηρίξει την ψήφο προς το ανασυσταθέν έπειτα από… 90 χρόνια Λαϊκό Μέτωπο (το Νέο Λαϊκό Μέτωπο), στο οποίο μετέχει το κόμμα της μαζί με το Κομμουνιστικό Κόμμα, τους Οικολόγους και την Ανυπότακτη Γαλλία. Η πρώην υπουργός Εργασίας της κυβέρνησης Ζοσπέν που από το 2002 καθιέρωσε το 35ωρο στη Γαλλία (ισχύει ακόμη), χαρακτήρισε «ανευθυνότητα» την προκήρυξη εκλογών από τον Εμανουέλ Μακρόν.

Η κόρη του εμβληματικού γάλλου πολιτικού και προέδρου της Κομισιόν Ζακ Ντελόρ ασφαλώς και στηρίζει την παράταξή της, η οποία εξάλλου έχει την ευκαιρία (όλες οι δημοσκοπήσεις αυτό δείχνουν) να ξεπεράσει την κεντρώα «Αναγέννηση» του γάλλου προέδρου και να αυξήσει τη δύναμή της στο Κοινοβούλιο. Αλλά δεν μπόρεσε η Ομπρί να μη δει το ζήτημα πολιτικά. «Θα είναι πιθανότατα ο Μακρόν ο μεγάλος χαμένος από αυτή την αδιανόητη και επικίνδυνη διάλυση του Κοινοβουλίου που ουδείς περίμενε, ούτε καν οι στενοί του συνεργάτες, ούτε καν ο πρωθυπουργός…», είπε η Ομπρί.

Άλλοι πολιτικοί, άλλη πολιτική, άλλος πολιτικός λόγος. Παλαιάς κοπής.