Ημερίδα Deloitte – ICC Hellas: Η Τεχνητή Νοημοσύνη θα έχει σημαντικό αντίκτυπο και στη Διαμεσολάβηση

Η Deloitte Ελλάδας και η Εθνική Ελληνική Επιτροπή του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου (ICC Hellas) – Επιτροπή Διαμεσολάβησης & ADR (Alternative Dispute Resolution) διοργάνωσαν ημερίδα με τίτλο «Διαμεσολάβηση, Οικονομική Ανάπτυξη και Επιχειρηματικότητα στην Εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης», την Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου 2025, στα κεντρικά γραφεία της Deloitte.

Η εκδήλωση συγκέντρωσε ομιλητές από τον χώρο της δικαιοσύνης, της οικονομίας, των επιχειρήσεων και της τεχνολογίας, αναδεικνύοντας τον καθοριστικό ρόλο της διαμεσολάβησης και της διαιτησίας στην επίλυση διαφορών, ιδιαίτερα σε κρίσιμους τομείς όπως η ενέργεια, η ναυτιλία και ο τραπεζικός κλάδος.

Ο Δημήτρης Κουτσόπουλος, CEO της Deloitte Ελλάδος, κατά την έναρξη της ημερίδας, τόνισε τη σημασία της τεχνολογίας στις σύγχρονες διαδικασίες επίλυσης διαφορών, επισημαίνοντας ότι «η Τεχνητή Νοημοσύνη και η ανάλυση δεδομένων μπορούν να επιταχύνουν και να βελτιώσουν τη λήψη αποφάσεων στη διαμεσολάβηση».

Δημήτρης Κουτσόπουλος, CEO της Deloitte Ελλάδος

Ο Πέτρος Δούκας, Πρόεδρος του ICC Hellas, ανέφερε ότι «το ICC Ελλάς προωθεί τη διαιτησία και τη διαμεσολάβηση στην Ελλάδα, παρέχοντας λύσεις για ναυτιλιακά και επιχειρηματικά ζητήματα, συμβάλλοντας στην ταχύτερη και πιο αποδοτική απονομή δικαιοσύνης».

Στην παρέμβασή της, η Ιωάννα Κλάπα – Χριστοδουλέα, Πρόεδρος του Αρείου Πάγου, υπογράμμισε ότι «η εναλλακτική επίλυση διαφορών (ADR) είναι διεθνώς αναγνωρισμένη ως μέθοδος απονομής δικαιοσύνης σε εύλογο χρόνο. Στην Ελλάδα, η εφαρμογή της είναι ακόμη περιορισμένη, ωστόσο δρομολογούνται θεσμικές πρωτοβουλίες για την ενίσχυσή της». Πρόσθεσε, επίσης, ότι «η τεχνητή νοημοσύνη θα αποτελέσει σημαντικό εργαλείο διευκόλυνσης του έργου των διαμεσολαβητών και διαιτητών».

Από την πλευρά της, η Χαρούλα Απαλαγάκη, Γενική Διευθύντρια της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, στάθηκε στη χαμηλή διείσδυση της τραπεζικής διαμεσολάβησης στην Ελλάδα, κάνοντας παράλληλα την πρόβλεψη ότι οι νέες ευρωπαϊκές κατευθύνσεις για την τεχνητή νοημοσύνη θα αλλάξουν ριζικά τον τρόπο επίλυσης διαφορών, ιδίως σε περίπλοκους τραπεζικούς και χρηματοπιστωτικούς τομείς.
Στο πλαίσιο της ημερίδας, η Γενική Γραμματέας Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης, Ολυμπία Αναστασοπούλου, ανακοίνωσε ότι επίκειται η σύσταση Ειδικής Γραμματείας για την ADR, η οποία θα αναλάβει την κωδικοποίηση του θεσμικού πλαισίου και θα ενισχύσει τις υπάρχουσες δομές.

Ο Γιάννης Δρακούλης, Deloitte Partner, Forensic & Financial Crime, σχολίασε ότι «η τεχνητή νοημοσύνη και το blockchain δεν είναι πλέον τεχνολογίες του μέλλοντος – είναι εργαλεία του παρόντος που δύναται να επαναπροσδιορίσουν την απονομή της δικαιοσύνης και τη διαμεσολάβηση» και πρόσθεσε ότι «η παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη (GenAI) απελευθερώνει νέες δυνατότητες στην ανάλυση δεδομένων, την αυτοματοποίηση και τη λήψη αποφάσεων, επιταχύνοντας τις νομικές διαδικασίες και ενισχύοντας τη διαφάνεια. Η ενσωμάτωση αυτών των τεχνολογιών ανοίγει τον δρόμο για έναν πιο αποδοτικό και καινοτόμο νομικό κλάδο».

Η ημερίδα περιείχε ειδικές θεματικές για την Τεχνητή Νοημοσύνη και τη διαμεσολάβηση, όπου ειδικοί ανέλυσαν τη χρήση blockchain, παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης (GenAI) και e-discovery στις νομικές διαδικασίες, αναδεικνύοντας τις τεχνολογικές προοπτικές του κλάδου.

Στα ειδικά panels που διοργανώθηκαν, εξειδικευμένα στελέχη παρουσίασαν σημαντικές εξελίξεις και παραμέτρους στον τομέα της διαμεσολάβησης. Πιο συγκεκριμένα:

Διαιτησία και διαμεσολάβηση ως τρόποι επίλυσης διαφορών

Όπως αναλύθηκε, η διαιτησία, σε αντίθεση με τη διαμεσολάβηση, οδηγεί σε δικαιοδοτική κρίση. Παρόλα αυτά, οι δύο μέθοδοι μπορούν να λειτουργήσουν είτε παράλληλα είτε διαδοχικά. Η διαιτησία προτιμάται από ιδιώτες και το δημόσιο για σοβαρές διαφορές, ενώ η τεχνητή νοημοσύνη συμβάλλει στη διαμόρφωση δικανικής κρίσης και στην επιτάχυνση της διαδικασίας απόφασης. Παράλληλα, η υποχρεωτική διαμεσολάβηση αντιμετωπίζει προκλήσεις, όπως το υψηλό κόστος και οι πρόσθετες διαδικασίες, γεγονός που μειώνει την αποτελεσματικότητά της. Προτάθηκε η ενσωμάτωση της διαμεσολάβησης στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, η ενίσχυση του ρόλου των διαμεσολαβητών και η ενθάρρυνση της χρήσης τεχνητής νοημοσύνης για την αξιολόγηση κόστους και αποτελεσματικότητας της διαδικασίας.

Νομικοί παραστάτες και διαμεσολάβηση

Οι διαμεσολαβητές, όπως προκύπτει από τη μέχρι σήμερα εμπειρία, λειτουργούν ως συλλειτουργοί της δικαιοσύνης και εμπλέκονται τόσο προληπτικά, από το στάδιο της σύναψης μιας σύμβασης, όσο και κατασταλτικά, στην επίλυση διαφορών. Οι νομικοί παραστάτες διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην ενημέρωση των πελατών τους για τις διαθέσιμες επιλογές, προκειμένου να επιτευχθεί η βέλτιστη λύση. Η ανάγκη για διατομεακή εξειδίκευση διαμεσολαβητών είναι κρίσιμη, ειδικά σε τομείς όπως η ενέργεια, η ναυτιλία και η τεχνολογία. Προτάθηκε η ενίσχυση του ρόλου των διαμεσολαβητών και η αλλαγή της νομοθεσίας για την προώθηση της εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση του χρόνου και του κόστους απονομής δικαιοσύνης.

Εφαρμογή της διαμεσολάβησης στον κλάδο της ενέργειας

Όπως συζητήθηκε, ο τομέας της ενέργειας συγκεντρώνει υψηλό επενδυτικό ενδιαφέρον. Σε αυτό το πλαίσιο, οι επενδυτές εξετάζουν διάφορους παράγοντες όπως το φορολογικό καθεστώς, τη διαφάνεια και την ανακτησιμότητα των επενδύσεων. Στην επίλυση διαφορών στον ενεργειακό κλάδο εφαρμόζονται όλο και περισσότερο συμφωνίες MED-ARB, οι οποίες συνδυάζουν διαμεσολάβηση και διαιτησία. Η χρήση τεχνητής νοημοσύνης στις προσομοιώσεις διαφορών αποδεικνύεται εξαιρετικά χρήσιμη, ενώ η ανάγκη για εξειδικευμένους διαμεσολαβητές και διαιτητές είναι επιτακτική. Παρά την καταλληλότητα της διαμεσολάβησης στον ενεργειακό τομέα, η διαιτησία εξακολουθεί να είναι πιο διαδεδομένη σε διεθνές επίπεδο. Τονίστηκε η ανάγκη ενσωμάτωσης ρητρών διαμεσολάβησης στις ενεργειακές συμβάσεις και η θεσμοθέτηση του ενεργειακού διαμεσολαβητή.

Εφαρμογή της διαμεσολάβησης στον κλάδο της ναυτιλίας

Κατά γενική παραδοχή στον ναυτιλιακό κλάδο, η διαμεσολάβηση αποτελεί ταχύτερη και οικονομικότερη λύση συγκριτικά με τη διαιτησία, με υψηλά ποσοστά επιτυχίας διεθνώς. Στην Αγγλία είναι εξαιρετικά διαδεδομένη στις ναυτικές διαφορές, ενώ στην Ελλάδα αξιοποιείται κυρίως στην ποντοπόρο ναυτιλία. Παρότι η ναυτιλιακή κοινότητα παραδοσιακά επιλέγει τη διαιτησία, η διαμεσολάβηση μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη για διαφορές που σχετίζονται με ναυλοσύμφωνα, ρύπανση περιβάλλοντος και ναυτικά ατυχήματα. Σημαντική πρόκληση παραμένει η εκτελεστότητα των συμφωνιών διαμεσολάβησης, ενώ προτάθηκε η δημιουργία μηχανισμών που να διασφαλίζουν την εφαρμογή των συμφωνιών αυτών σε διεθνές επίπεδο.

Η Deloitte και το ICC Hellas ανανέωσαν το ραντεβού τους για αντίστοιχες πρωτοβουλίες στο μέλλον, με στόχο την προώθηση καινοτόμων λύσεων για τη δικαιοσύνη και την επιχειρηματική κοινότητα.