Καλοκαίρι 2021: H επιδημιολογική αξιολόγηση των χωρών, τα προνόμια των εμβολιασμένων και ο πειρασμός της κερδοσκοπίας

Ένα εισιτήριο μετ’ επιστροφής της British Airways από το Χίθροου στο Αλγκάβρε με αναχώρηση στις 17 Μαΐου κοστίζει 530 στερλίνες (610 ευρώ). Η ίδια πτήση στις 15 του μήνα κοστίζει 276 στερλίνες (317 ευρώ). Μια πτήση μετ’ επιστροφής της Ryanair από το Στάνστεντ στη Λισαβόνα με αναχώρηση στις 19 Μαΐου κοστίζει 262 στερλίνες (301 ευρώ). Η ίδια πτήση με αναχώρηση στις 14 Μαΐου κοστίζει λιγότερο από τη μισή τιμή 124 στερλίνες (143 ευρώ).

Τι θα συμβεί την επόμενη Δευτέρα 17 Μαΐου που θα στείλει τις τιμές των αεροπορικών συνδέσεων της Βρετανίας με την Πορτογαλία στα ύψη; Τίθεται σε ισχύ η χρωματιστή λίστα των χωρών ανάλογα με την υγειονομική επικινδυνότητά τους που έχει καταρτίσει η βρετανική κυβέρνηση. Η Πορτογαλία βρίσκεται στην πράσινη ζώνη, οπότε οι Βρετανοί που θα την επισκέπτονται δεν θα χρειάζεται να μπαίνουν επιστρέφοντας σε καραντίνα ή να υποβάλλονται σε μοριακά τεστ ανίχνευσης του κορωνοϊού.

Ρήτρα υγειονομικής ασφάλειας

Η απουσία κάθε ταλαιπωρίας μετά από θερινές διακοπές στην Πορτογαλία έχει «κοστολογηθεί» από τις αεροπορικές εταιρείες, πιθανότατα και από τα ταξιδιωτικά γραφεία, ίσως και από τις τουριστικές επιχειρήσεις της χώρας της Ιβηρικής, που θα μπουν στον πειρασμό να τσιμπήσουν τις τιμές.

Υποθέτει κανείς ότι ανάλογη «ρήτρα υγειονομικής ασφάλειας» δεν θα επιβάλουν στους ναύλους τους οι αερομεταφορείς (και στις χρεώσεις τους οι τουριστικοί πράκτορες και οι ντόπιοι επιχειρηματίες) όταν πρόκειται για προορισμούς που τοποθέτησαν οι Βρετανοί στην πορτοκαλί ζώνη, όπως είναι ας πούμε η Ελλάδα.

Διότι, όσο και να διψά ο Βρετανός τουρίστας για να γευθεί ξανά τους χυμούς του περίφημου ελληνικού καλοκαιριού, δύσκολα θα ανεχθεί να πληρώσει και «καπέλο» στις τιμές, όταν ξέρει ότι θα μείνει σε 10ήμερο κατ’ οίκον περιορισμό όταν θα επιστρέψει στην πατρίδα του και επίσης ότι θα υποστεί τις βασάνους ενός rapid testπροτού αναχωρήσει από την Ελλάδα και δύο μοριακών τεστ όταν φθάσει στη Βρετανία (δύο και οκτώ ημέρες μετά την επιστροφή του).

Η Tui Μεγάλης Βρετανίας έχει ενημερώσει Έλληνες ξενοδόχους ότι κάποιοι πελάτες της ήδη ακύρωσαν τις κρατήσεις τους για ταξίδια που ήταν προγραμματισμένα μετά τις 17 Μαΐου. Σε κάθε περίπτωση η τιμολογιακή πολιτική τόσο του συγκεκριμένου γιγαντιαίου γραφείου ταξιδίων όσο και όλων των τουριστικών επιχειρήσεων και ασφαλώς των αερομεταφορέων θα πρέπει να προσαρμοστεί έτσι ώστε να αντισταθμίζει τα περιοριστικά υγειονομικά μέτρα.

Τουριστική διπλωματία

Το σίγουρο είναι ότι, έτσι όπως πάνε τα πράγματα και με δεδομένη την τάση ενίσχυσης των τιμών του γενικότερου τουριστικού προϊόντος, εφέτος θα δημιουργηθούν τουριστικοί προορισμοί και τιμολογήσεις δύο ή και περισσότερων ταχυτήτων. Εξυπακούεται ότι καθοριστική των διαφόρων ταχυτήτων θα είναι η απόχρωση υγειονομικής ασφάλειας του κάθε προορισμού που θα καθορίσει η κάθε κυβέρνηση. Εξυπακούεται επίσης ότι, αν τον πρώτο λόγο για τις αποφάσεις έχουν τα δεδομένα της πανδημικής γεωγραφίας, τον δεύτερο έχει η τουριστική διπλωματία των εθνικών κυβερνήσεων.

«Οι τιμές έχουν ήδη πάρει την ανιούσα», δηλώνει στο BBC ο διευθύνων σύμβουλος της μεγάλης διαδικτυακής πλατφόρμας Booking.com Γκλεν Φότζελ. Ο βρετανός μάνατζερ αναφέρει πολλούς και ετερόκλητους παράγοντες για τις ανατιμήσεις αυτές, που ξεκινούν από την αυξημένη ζήτηση για… φευγιό όσων υπέστησαν τα περιοριστικά επίχειρα της πανδημίας και φθάνουν μέχρι τη διστακτικότητα των αεροπορικών εταιρειών να επανενεργοποιήσουν πλήρως τον στόλο τους.

Φοβούμενοι μήπως ετοιμάσουν περισσότερα αεροσκάφη από όσα εν τέλει θα χρειαστούν για τα θερινά δρομολόγιά τους, οι γονατισμένοι οικονομικά αερομεταφορείς ακολουθούν την πολιτική του «βλέποτας και κάνοντας». Περιμένουν να δουν πώς θα εξελιχθεί η ζήτηση για να πράξουν αναλόγως. Η «τσιγκούνικη» αυτή όμως τακτική, ωθεί τις τιμές προς τα πάνω, σημειώνει ο ειδικός για τις αερομεταφορές αναλυτής Τζον Γκραντ της εταιρείας τουριστικών μελετών OAG, που πιστεύει ότι την εβδομάδα αυτή θα ξεκαθαρίσουν πολλά σχετικά με το πώς θα εξελιχθεί η τουριστική αγορά το τόσο απρόβλεπτο φετινό καλοκαίρι.

Η φθήνια θα φάει τον παρά;

Καθησυχαστικός σε ό,τι αφορά την πολιτική των ταξιδιωτικών γραφείων εμφανίζεται σε ρεπορτάζ του BBC ο γενικός διευθυντής της Tui για τη Βρετανία και την Ιρλανδία, Άντριου Φλίνδαμ. «Οι τιμές μας είναι πάρα πολύ σταθερές. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι αμετάβλητες συγκριτικά με πέρυσι. Έχουμε πολλά τουριστικά πακέτα να πουλήσουμε, η ζήτηση είναι μεγάλη και η ιδέα να αυξήσει κανείς τις τιμές για να βγάλει λεφτά δεν είναι η καλύτερη. Θέλουμε ο κόσμος να πάει εφέτος διακοπές επειδή τις αξίζει», είπε ο Φλίνδαμ.

Εντάξει, όλοι οι καλοί και εργατικοί άνθρωποι «αξίζουν» να πάνε διακοπές. Αλλά οι τεράστιες απώλειες της περυσινής χρονιάς για την παγκόσμια τουριστική βιομηχανία δεν προδιαθέτουν για μια επικράτηση της λογικής «η φθήνια τρώει τον παρά». Τα σπασμένα που έχει να πληρώσει ο παγκόσμιος τουριστικός κλάδος από την πανδημία είναι πολλά.

Η αβεβαιότητα για το τι θα ισχύσει τελικά σε ό,τι αφορά τα υγειονομικά πρωτόκολλα των τουριστικών εταιρειών (συμπεριλαμβανομένων των αερομεταφορέων) είναι ακόμα πολύ μεγάλη, οι κυβερνήσεις σταθμίζουν τα υγειονομικά δεδομένα για να πάρουν τις αποφάσεις τους, η τουριστική διπλωματία οργιάζει και η αγωνία των επαγγελματιών του τουρισμού να «ρεφάρουν» είναι έκδηλη. Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν και κατά πόσον η λαχτάρα για διακοπές έχει αμβλύνει την καταναλωτική συνείδηση των ταξιδιωτών. Τα social media έχουν γίνει πλέον ο εφιάλτης του ξενοδόχου και του εστιάτορα που κερδοσκοπεί σαν να μην υπάρχει αύριο…

Εμβολισμένοι και μη

Καθοριστική για τη διαμόρφωση της συνολικής εικόνας του τουρισμού εφέτος θα είναι η έκταση που θα προσλάβει η εφαρμογή της ιδέας για τη χορήγηση «διαβατηρίου εμβολιασμού» στους ταξιδιώτες. Κάτι που θα διχάσει ενδεχομένως τους πολίτες, αφού θα δημιουργήσει «κοινωνίες των δύο τρίτων» στις οποίες μόνο κάποιες υγειονομικά πιστοποιημένες ομάδες ανθρώπων θα μπορούν να απολαμβάνουν πλήρη ατομικά δικαιώματα, όπως έχει επισημάνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ).

Με τον ΠΟΥ διαφωνεί ο Γκλεν Φότζελ του Booking.com. «Είναι αλήθεια ότι οι ανεμβολίαστοι ίσως να μην μπορούν να μπουν σε μια χώρα. Αλλά η εναλλακτική ποια πρέπει να είναι; Να απαγορευθεί σε όλους να ταξιδεύουν από χώρα σε χώρα; Κάτι τέτοιο δεν θα είχε κανένα νόημα κατ’ εμέ», δήλωσε χαρακτηριστικά. Και εξήγησε ότι «δεν είναι κακό να χρησιμοποιεί κανείς την τεχνολογία για να αποδείξει ότι ένας ξένος επισκέπτης είναι ασφαλής».

Ετσι θα βοηθηθεί ο τουριστικός κλάδος να ανακάμψει. «Και εξάλλου ήδη απαιτείται να έχει εμβολιαστεί κάποιος κατά του κίτρινου πυρετού, για παράδειγμα, προκειμένου να του επιτραπεί να ταξιδέψει σε κάποιες χώρες», πρόσθεσε ο Φότζελ. Η Booking.com, που είναι θυγατρική της αμερικανικής Booking Holdings (μαζί με την Kayak και τη rentalcars.com) υπέστη μια μείωση τζίρου της τάξεως του 50% το πρώτο τρίμηνο του 2021 (έπεσε στα 1,1 δισ. δολάρια) συγκριτικά με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα πέρυσι, που δεν είχαν επιβληθεί από όλες τις κυβερνήσεις περιοριστικά μέτρα.

Μειωμένα κατά το ήμισυ, όμως, είναι σε γενικές γραμμές τα έσοδα στο σύνολο της τουριστικής βιομηχανίας. Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ταξιδίων και Τουρισμού (WTTC), το annus horribilis 2020 ο τζίρος του κλάδου έπεσε στα 4,7 τρισ. δολάρια από 9,2 τρισ. δολάρια που ήταν το 2019.