H «βρύση» του ασφαλιστικού

Πριν από μερικά χρόνια, όταν στην Ελλάδα υπό τον κίνδυνο κατάρρευσης του ασφαλιστικού ανέβαιναν σκληρά και μνημονιακά με μια απόφαση τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, μια δημοσιογραφική επίσκεψη στην ολλανδική οικονομική και κοινωνική επιτροπή στη Χάγη, αποκάλυπτε έναν διαφορετικό κόσμο. Εργοδότες και εργαζόμενοι, κάθονταν στο ίδιο τραπέζι και αποφάσιζαν τη σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας. Σταδιακά. Μισό χρόνο, αύξηση των ορίων ετησίως. Με σεβασμό στον εργαζόμενο και στον οικογενειακό προγραμματισμό. Αυτά τότε. Αυτές τις μέρες, είναι σίγουρο ότι το επόμενο θέμα προς συζήτηση στην ολλανδική ΟΚΕ θα είναι η έκθεση της Κοσμιόν για τη βιωσιμότητα των ασφαλιστικών συστημάτων στην ΕΕ. Στην Ελλάδα αμφιβάλλω, αν θέλει να το συζητήσει κανείς. Σίγουρα όχι οι εκπρόσωποι των ελλήνων εργαζομένων. Κι όμως το θέμα αφορά κυρίως αυτούς και τα μέλη τους.

Βγαίνει χθες η Κομισιόν και λέει το 2070 σε λιγότερο από 50 χρόνια, θα είσαστε ως χώρα κατά πολύ λιγότεροι (-19,8%) και κατά πολύ γηραιότεροι. Οι 80άρηδες θα φτάνουν στο 30% του ενεργού εργασιακά πληθυσμού από το 12,2% που είναι σήμερα, ενώ ο πληθυσμός της χώρας δεν θα ξεπερνά τα 8,6 εκατ. Ιδρώνει κανενός το αφτί; Θα συμφωνούσαν οι σημερινές συνδικαλιστικές και πολιτικές ηγεσίες να κάτσουν να συζητήσουν, να οργανώσουν και να εξασφαλίσουν το μέλλον των παιδιών τους; Δύσκολο. Αν το έπαιρναν απόφαση να το κάνουν, θα έπρεπε να είναι προετοιμασμένοι να κάνουν και δύσκολες επιλογές.

Είναι πιο απλό να στείλουν το ανάθεμα στον κοινοτικό γραφειοκράτη, αναλυτή και να τον κατηγορήσουν ότι προτείνει «νεοφιλελεύθερες συνταγές» και να προχωρήσουν. Κι όμως ο συγγραφέας της έκθεσης της Κομισιόν λέει κάτι πολύ απλό: με τα σημερινά δεδομένα ή θα υποχρεωθείτε να αυξήσετε σταδιακά έως το 2070 τον χρόνο εργασίας από τα 31 στα 37 χρόνια και μαζί να μειώσετε άνω του 21% τις συντάξιμες αποδοχές. Σε διαφορετική περίπτωση θα πρέπει να επιβαρύνετε τους φορολογούμενους με άλλες 4 ποσοστιαίες μονάδες από το κόστος των συντάξεων. Προφανώς υπάρχει και άλλη λύση. Να δοθούν κίνητρα για περισσότερες γεννήσεις. Να δούμε ίσως ξανά προγράμματα οργανωμένης ενσωμάτωσης μεταναστών. Σε οποιαδήποτε άλλη χώρα θα είχε σημάνει συναγερμός. Εμείς σφυρίζουμε αδιάφορα. Και όμως πόσο νόημα έχει να μιλάμε για μείωση του κρατικού βάρους (φόροι, εισφορές) στο οικογενειακό εισόδημα των Ελλήνων, αν δεν περιορίσουμε τη «βρύση» του ασφαλιστικού.

Στην περίφημη κατάταξη του Tax Foundation με τις χώρες μέλη του ΟΟΣΑ με την υψηλότερη φορολογία η Ελλάδα – παρά τις μειώσεις – βρέθηκε στην τέταρτη θέση μεταξύ των χωρών με την υψηλότερη οικογενειακή φορολογική επιβάρυνση στην εργασία. Πέρυσι ήμασταν στη δεύτερη θέση με 38,2%, φέτος κατεβήκαμε στην τέταρτη με 31,7%. Υπήρξε εμφανής βελτίωση. Το βάρος παραμένει όμως μεγάλο. Τρία στα 10 ευρώ μιας οικογένειας συνεχίζουν να πηγαίνουν στο κράτος. Αν προσθέσουμε το κόστος κατεξοχήν κρατικών υποχρεώσεων που πληρώνουν οι έλληνες πολίτες, όπως η υγεία και η παιδεία, τότε καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το κράτος όχι απλά δεν φροντίζει για να γίνουν οι φόροι μας τουλάχιστον ανταποδοτικές υπηρεσίες, αλλά μας υποχρεώνει να πληρώνουμε επιπλέον. Προφανώς για να συνεχίζουμε να εξυπηρετούμε ένα ασφαλιστικό για το οποίο κανείς δεν θέλει να συζητήσει…