Πλάνο διετίας: Τι οικονομία θα βρούμε μπροστά μας το 2023 και η μάχη για τα πλεονάσματα

Υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα συμβεί κάποιο απρόσμενο γεγονός τύπου “πανδημία”, η ελληνική οικονομία διανύει ένα μακρύ μονοπάτι , κάνοντας “στάση” σε πέντε βασικούς σταθμούς έως το 2023. Με βάση το πλάνο του κυβερνητικού και οικονομικού επιτελείου οι μεσοπρόθεσμοι στόχοι είναι πέντε: Έως το 2023 η Ελλάδα θα σημειώνει υψηλούς, διατηρήσιμους  αναπτυξιακούς ρυθμούς, θα έχει βγει από την ενισχυμένη μεταμνημονιακή εποπτεία, θα έχει επιστρέψει στα πλεονάσματα, θα έχει ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα και θα έχει πετύχει μονοψήφιο ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Πιάνοντας το νήμα από το θέμα της ενισχυμένης εποπτείας, το υπουργείο Οικονομικών στοχεύει η Ελλάδα θα εξέλθει εντός του 2022. Ανοίγει έτσι ένας νέος κύκλος για τη χώρα, μετά από τρία Μνημόνια. Μαζί με το θέμα της άρσης της ενισχυμένης εποπτείας,  η κυβέρνηση θέλει να  ανοίξει και το θέμα των δημοσιονομικών στόχων που θα επανέλθουν από το 2023 για όλα τα κράτη μέλη. Την προσεχή Πέμπτη η χώρα περνά ένα ακόμα τεστ από τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης κατά το οποίο Eurogroup θα συζητηθεί η 10η αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας μετά την θετική έκθεση της Κομισιόν. Από τον Ιούλιο ξεκινά η επόμενη αξιολόγηση της χώρας από τους Θεσμούς και εν ολίγοις θα αποτελέσει ένα δείγμα για την πορεία της δημοσιονομικής πολιτικής από το Σεπτέμβριο και κυρίως από το 2022.  Εκτιμάται πως από το 2023 η ελληνική οικονομία θα επιστρέψει στα πρωτογενή πλεονάσματα. Ειδικότερα, οι προβλέψεις δείχνουν στο 2% το 2023 και 2,9% το 2024, σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σταθερότητας, ήτοι κάτω από το 3,5% του ΑΕΠ που προβλεπόταν για την χώρα μας για τον επόμενο χρόνο και αποτελούσε  μεταμνημονιακή δέσμευση.

Εξάλλου, από το Σεπτέμβριο  οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης αναμένεται να ξεκινήσουν τις συζητήσεις για τα δημοσιονομικά και το βασικό ζήτημα για την Ελλάδα είναι ο καθορισμός του ύψους των πρωτογενών πλεονασμάτων. Τα κράτη-μέλη της ΕΕ  ετοιμάζονται πυρετωδώς για τις δύο μεγάλες μάχες που θα διεξαχθούν  παράλληλα και η έκβαση τους θα καθορίσουν το μέλλον της Ευρώπης και του ευρώ. Η μία αφορά το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάκαμψης και, κατά συνέπεια, τα όρια που θα ισχύουν μελλοντικά για το χρέος και τα ελλείμματα. Η άλλη έχει να κάνει με το φάντασμα του πληθωρισμού, που πολλοί βλέπουν να επιστρέφει και απαιτούν ήδη τον τερματισμό του προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων και τα κρατικά πακέτα στήριξης των οικονομιών.

Σημειώνεται ότι η συμφωνία με τους θεσμούς τον Ιούλιο του 2018 προέβλεπε ότι το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας θα ανανεώνεται κάθε εξάμηνο και αφετέρου στα μέσα του 2022, τέσσερα χρόνια μετά την επιβολή του, θα υπάρξει νέα συζήτηση επί του θέματος. Η Κομισιόν υποχρεούται σε αυτό το χρονικό σημείο να κάνει μια έκθεση, με την οποία θα αποφασίσει αν η Ελλάδα πρέπει  να συνεχίσει να βρίσκεται σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας εφόσον χώρα θα έχει ολοκληρώσει τις δεσμεύσεις της ως προς τη δημοσιονομική πολιτική, την κοινωνική πρόνοια,  τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα,  τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος,  την πλήρη λειτουργία του Ταμείου Συμμετοχών και Περιουσίας και τον εκσυγχρονισμό της διοικητικής δομής του δημοσίου.

Το στοίχημα της ανάκαμψης

Από το 2021 αναμένεται η ελληνική οικονομία να περάσει σε θετικούς ρυθμούς μετά την μεγάλη ύφεση που κατέγραψε το 2020 λόγω της πανδημίας. Πλέον, οι προβλέψεις σκιαγραφούν ένα πιο θετικό μέλλον για την Ελλάδα καθώς το οικονομικό επιτελείο βλέπει ανάπτυξη  προς το 4,8% από 3,6%. Στην αλλαγή των εκτιμήσεων συμβάλει η άνοδος των επενδύσεων που ανέκαμψαν με ρυθμό πάνω από 8% το πρώτο τρίμηνο του έτους, οι εξαγωγές αγαθών αυξήθηκαν επίσης πάνω από 8%, και η ύφεση που συγκρατήθηκε το πρώτο τρίμηνο σε 2,3%.

Η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε αύξηση βιομηχανικής παραγωγής κατά 22,5% τον Απρίλιο σε σχέση με τον Απρίλιο του 2020, κάτι που δείχνει πως αναπτύσσεται μια νέα δυναμική. Ο ΙΟΒΕ στην έκθεσή του έδειξε εκτίναξη του δείκτη οικονομικού κλίματος σε υψηλό 14 μηνών τον Μάιο και σημειώνει πως «η άρση των περιορισμών στις μετακινήσεις, η επανεκκίνηση σε σημαντικά τμήματα της οικονομίας, η προοπτική έναρξης της τουριστικής περιόδου, έστω και αν δεν αποτυπώνεται ακόμη στη διεθνή κίνηση, καθώς και η κλιμακούμενη διαδικασία εμβολιασμού, διαμορφώνουν ένα σαφώς θετικότερο γενικό κλίμα στην χώρα, σε σύγκριση με τους προηγούμενους μήνες.

Σύμφωνα με τους αναλυτές της Εθνικης Τράπεζας η ανάκαμψη των επενδύσεων και της επιχειρηματικής δραστηριότητας οδήγησε στη θετική έκπληξη για το ΑΕΠ το 1ο τρίμηνο, συντείνοντας στην ανοδική αναθεώρηση των εκτιμήσεων για ετήσια ανάπτυξη στο +5,7% το 2021.  Η ελληνική οικονομία, αναφέρουν, επέδειξε αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα στις δύσκολες επιδημιολογικές συνθήκες και την επέκταση των περιορισμών κατά το πρώτο τρίμηνο του 2021. Συγκεκριμένα, το ΑΕΠ αυξήθηκε με απροσδόκητα ισχυρό ρυθμό 4,4%, σε σύγκριση με το τέταρτο τρίμηνο του 2020 (στοιχεία διορθωμένα για εποχικότητα) και μειώθηκε κατά μόλις 2,3% σε σχέση με το αντίστοιχο (προ Covid-19) τρίμηνο του 2020.

Η τριμηνιαία αύξηση κατατάσσεται μεταξύ των τριών ισχυρότερων στην ΕΕ, και συνιστά την τρίτη συνεχόμενη, μετά από αυξήσεις 3,8% και 3,4% το τρίτο και το τέταρτο ο τρίμηνο του 2020, αντίστοιχα, (οι οποίες ακολούθησαν την τριμηνιαία καταβύθιση του ΑΕΠ κατά -12,9% το δεύτερο τρίμηνο του 2020, όταν εκδηλώθηκε η πανδημία).

Αναβάθμιση ελληνικής οικονομίας

Οι οίκοι αξιολόγησης καλλιεργούν προσδοκίες για αναβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας όμως πίσω από τις “λέξεις” στέλνεται το μήνυμα πως οι πιθανότητες για επιστροφή στη επενδυτική βαθμίδα δεν θα συμβεί εντός του 2022. Κοινή παραδοχή αποτελεί η εκτίμηση ότι από το δεύτερο μισό του 2021 η Ελλάδα εισέρχεται σε ένα 12μηνο υψηλών προσδοκιών και η έξοδος από την κατηγορία “σκουπίδια” δεν αποκλείεται σε ένα 12μηνο, αν και το υπουργείο Οικονομικών έχει βάλει το στοίχημα για επίτευξη της επενδυτικής βαθμίδας έως το πρώτο εξάμηνο του 2023. Ο νέος κύκλος των “ραντεβού” της ελληνικής οικονομίας με τους οίκους ξεκινά το καλοκαίρι και ειδικότερα στις 16 Ιουλίου με τη Fitch, στις 17 Σεπτεμβρίου με την DBRS, στις 22 Οκτωβρίου με τον S&P και με την Moody’s στις 19 Νοεμβρίου.

Αναλυτές και παράγοντες της αγοράς εκτιμούν πως τα ομόλογα αντέχουν και χωρίς τις πλάτες του προγράμματος με πηγές όμως να αναφέρουν πως γίνεται προετοιμασία για το “όχημα” της μετάβασης.Το χτίσιμο αυτό της “γέφυρας” έρχεται με την παραδοχή ότι οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης θα αποτελέσουν ένα από τα “οπλα” της ελληνικής κυβέρνησης να  ενισχύσει τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη της, εξισορροπώντας τα δημόσια οικονομικά και έτσι η ελληνική οικονομία θα έχει “πιάσει” τους στόχους του σχεδίου ανάκαμψης,των μεταρρυθμίσεων και θα βρίσκεται εντός των δημοσιονομικών προβλέψεων.