Να μην ευημερούν μόνο οι αριθμοί αλλά και οι άνθρωποι

Η φράση είναι παλιά: «Ευημερούν οι αριθμοί και δυστυχούν οι άνθρωποι».

Την είχε πει ο Γεώργιος Παπανδρέου στη δεκαετία του 1960, πολιτικός ικανός όσο λίγοι στον χειρισμό του λόγου.

Και ήταν μια φράση που τότε πραγματικά αντιστοιχούσε σε μια πραγματικότητα.

Η Ελλάδα της δεκαετίας του 1960 ήταν μια χώρα που εάν κανείς κοιτούσε τους οικονομικούς δείκτες αποτελούσε ένα πραγματικό «οικονομικό θαύμα».

Όμως την ίδια στιγμή μεγάλα τμήματα της κοινωνίας αντιμετώπιζαν δυσκολίες και κακές συνθήκες ζωής, ενώ οι ανισότητες ήταν μεγάλες.

Θα χρειαστεί να περάσουν αρκετά χρόνια, να υπάρξει η κοινωνική πίεση της Μεταπολίτευσης και τελικά ο ερχομός του Ανδρέα Παπανδρέου για να μοιραστεί κάπως πιο ισότιμα η μεταπολεμική οικονομική ανάπτυξη.

Η φράση αυτή θα πρέπει να θυμίζει πάντα στους πολιτικούς τι θα πρέπει να αποφύγουν όταν σχεδιάζουν την οικονομική πολιτική.

Ιδίως στις μέρες μας όπου συχνά όλη η συζήτηση είναι για «δείκτες» χωρίς συγκεκριμένη στόχευση στο πώς ζουν οι άνθρωποι, τα προβλήματα που έχουν, τα όνειρα που βλέπουν να μένουν ανεκπλήρωτα.

Η κυβέρνηση επέλεξε να ανακοινώσει μέτρα που δείχνουν ότι στοχεύουν στο να μεταφέρουν μερικά από τα οφέλη της ανάπτυξης σε τμήματα της κοινωνίας και ταυτόχρονα να δείξει ότι όντως κατανοεί ότι η κοινωνία δεν θέλει απλώς αυξημένο ΑΕΠ, αλλά θέσεις εργασίας, καλύτερες υποδομές και μεγαλύτερο διαθέσιμο εισόδημα.

Όμως, την ίδια στιγμή η ίδια η οικονομική πραγματικότητα ενέχει, ακόμη και μέσα σε μια γενικότερη αναπτυξιακή δυναμική, που είναι άλλωστε αναμενόμενη μετά από μια τόσο απότομη και βαθιά ύφεση, και κινδύνους.

Κινδύνους που ακριβώς απειλούν να οδηγήσουν στην αντίφαση ανάμεσα στους αριθμούς που ευημερούν και τους ανθρώπους που δυστυχούν.

Το ζήτημα της ακρίβειας είναι ένα από αυτά. Γιατί όσο και εάν μια μικρή αύξηση του πληθωρισμού θα σηματοδοτούσε έως και οικονομικό δυναμισμό, οι μεγάλες ανατιμήσεις σε συγκεκριμένα είδη αποτελούν πλήγμα για τη μεσαία τάξη και τα φτωχά στρώματα.

Ορθές οι παρεμβάσεις για το ηλεκτρικό ρεύμα αλλά το ζήτημα είναι συνολικότερο και θα είναι στο επίκεντρο όλο το επόμενο διάστημα.

Έπειτα η επιστροφή της οικονομίας σε μια λειτουργία χωρίς τους «προστατευτικούς» μηχανισμούς της προηγούμενης περιόδου, που επέτρεψαν να αποφύγουμε η ύφεση να γίνει κοινωνική καταστροφή, θα γίνει μεν με όρους επιστροφής στην ανάπτυξη, όμως είναι πολύ σημαντικό αυτό να σημαίνει και θέσεις εργασίας και αξιοπρεπείς αμοιβές και συνθήκες για τους εργαζομένους.

Γιατί κακά τα ψέματα πριν την πανδημία υπήρχαν κλάδοι όπου οι πραγματικές αμοιβές των εργαζομένων ήταν πιο κάτω από αυτά που πήραν μετά με τις αναστολές.

Και βέβαια παραμένει η μεγάλη πρόκληση το Ταμείο Ανάκαμψης και οι πόροι του, που σίγουρα θα τροφοδοτήσουν μια γενική αναπτυξιακή δυναμική να σηματοδοτούν και πραγματική βελτίωση της θέσης της μεσαίας τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, είτε μέσα από καλύτερες υποδομές, είτε μέσα από δημιουργία πολλών και καλών θέσεων εργασίας.

Όλα αυτά σημαίνουν ότι πλέον, μετά από αρκετά χρόνια που η επικέντρωση ήταν στους «δείκτες», είτε το χρέος και τα ελλείμματα στην προηγούμενη περίοδο, είτε η επιστροφή σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης τώρα, χρειάζεται να στραφούμε και στους ανθρώπους και να δούμε πώς πραγματικά μετά από μια δεκαετία δοκιμασίας θα μπορέσουν να δουν ένα αύριο όντως ευημερίας.