Το σχέδιο για τον νέο ΕΝΦΙΑ – Ποιες ανατροπές έρχονται, ποιοι χάνουν – ποιοι κερδίζουν

Την κατάργηση του συμπληρωματικού φόρου που επιβάλλεται στην ατομική ακίνητη περιουσία φυσικών προσώπων εφόσον ξεπερνά τις 250.000 ευρώ, τη διατήρηση των συντελεστών ΕΝΦΙΑ ως έχουν, την αύξηση εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων για να ενταχθούν περισσότεροι στην έκπτωση φόρου κατά 50% ή την πλήρη απαλλαγή, αλλά και την εφαρμογή κόφτη για να περιοριστούν οι «γενναίες» αυξήσεις που θα έρθουν στα εκκαθαριστικά ΕΝΦΙΑ το 2022 λόγω της αναπροσαρμογής των αντικειμενικών αξιών προωθεί το υπουργείο Οικονομικών και θα φέρει σύντομα στη Βουλή με νομοθετική ρύθμιση.

«Το Βήμα της Κυριακής», παρουσιάζει κατ΄ αποκλειστικότητα τις αλλαγές που «κλείδωσαν» την περασμένη εβδομάδα σε ευρεία σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο Οικονομικών και οι οποίες θα εφαρμοστούν άμεσα, καθώς τα νέα εκκαθαριστικά ΕΝΦΙΑ για το 2022 θα αναρτηθούν έως τα τέλη Φεβρουαρίου και η πληρωμή της 1ης δόσης θα πρέπει να έχει πραγματοποιηθεί έως τις 31 Μαρτίου. Από εφέτος, αποφασίστηκε ο ΕΝΦΙΑ να καταβάλλεται σε 10 μηνιαίες δόσεις με την τελευταία το Δεκέμβριο κάθε έτους.

Στόχος για έσοδα 70 εκατ. ευρώ

Οι αλλαγές αυτές βασίστηκαν στις ασκήσεις προσομοίωσης που «έτρεξε» το υπουργείο Οικονομικών μετά και την αναπροσαρμογή – αύξηση στις περισσότερες περιπτώσεις των νέων αντικειμενικών αξιών από 1.1.2022 και τις νέες εντάξεις 3.643 ζωνών – περιοχών στο σύστημα προσδιορισμού αξίας ακινήτων. Στόχος είναι τα ετήσια έσοδα του κράτους από τους φόρους ακινήτων να ανέλθουν σχεδόν στα ίδια με τα περυσινά επίπεδα μειωμένα κατά περίπου 70 εκατ. ευρώ, όπως άλλωστε καταγράφεται στον προϋπολογισμό του τρέχοντος έτους που ψηφίστηκε από την Βουλή τον περασμένο μήνα.

Κερδισμένοι θα είναι οι πλούσιοι

Η απόφαση για κατάργηση του συμπληρωματικού φόρου στα ακίνητα των φυσικών προσώπων, ο οποίος το 2021 ανήλθε σε 368 εκατ. ευρώ, αποτελεί σημαντική φορο-ελάφρυνση για όσους διαθέτουν ατομική ακίνητη περιουσία αντικειμενικής αξίας άνω των 250.000 ευρώ. Μάλιστα επειδή ο συμπληρωματικός είναι κλιμακούμενος από 0,15% (κλιμάκιο περιουσίας από 250.000 έως 300.000 ευρώ) έως 1,15% (περιουσία άνω των 2.000.000 ευρώ) σε κάθε ακίνητη περιουσία φυσικού προσώπου – αποτελούμενη από κτίσματα και εντός σχεδίων πόλεων ή οικισμών εκτάσεις γης, όσο μεγαλύτερη περιουσία έχει κάποιος τόσο υψηλότερη φορολογική ελάφρυνση θα διαπιστώσει.

Αυτό μάλιστα ενισχύεται από το γεγονός ότι ο καταργηθείς φόρος δεν θα ενσωματωθεί στον κυρίως ΕΝΦΙΑ όπως αρχικώς εξέταζε το υπουργείο Οικονομικών αφού οι συντελεστές ΕΝΦΙΑ δεν αναμένεται να αλλάξουν. Δεν θα συμβεί όμως το ίδιο για τα νομικά πρόσωπα καθώς γι΄ αυτά ο συμπληρωματικό φόρος δεν καταργείται αφού δεν αλλάζουν οι συντελεστές. Ο συμπληρωματικός φόρος των νομικών προσώπων για το 2021 ανήλθε σε 272 εκατ. ευρώ.

Αξίζει να θυμηθεί κανείς ότι με το Ν.4021/2011 καταργήθηκε ο Φόρος Ακίνητης Περιουσίας και επιβλήθηκε το Έκτακτο Ειδικό Τέλος Ηλεκτροδοτούμενων Δομημένων Επιφανειών (ΕΕΤΗΔΕ), το οποίο επιβάρυνε τις δομημένες επιφάνειες, χωρίς αφορολόγητο όριο. Το ΕΕΤΗΔΕ αντικαταστάθηκε με το Ν.4152/2013 από το Έκτακτο Ειδικός Τέλος Ακινήτων (ΕΕΤΑ) το οποίο αντικαταστάθηκε λίγο αργότερα με το Ν.4223/2013 από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), ο οποίος, με τροποποιήσεις, ισχύει μέχρι σήμερα και όπως δείχνουν τα πράγματα θα συνεχίσει να επιβαρύνει κάθε χρόνο εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων.

Ποιοι θα πληρώσουν περισσότερα

Το βέβαιο, όμως, είναι ότι από την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών, που ισχύουν από 1.1.2022, θα προκύψουν επιβαρύνσεις σε εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων, ιδιαίτερα σε εκείνους που δεν έχουν περιουσία άνω των 250.000 ευρώ για να τους καταργηθεί ο συμπληρωματικός φόρος και βρίσκονται σε περιοχές όπου αυξήθηκαν σημαντικές οι τιμές ζώνης της εφορίας. Επίσης αυξήσεις θα προκύψουν και για όσους διαθέτουν ακίνητα σε μία από τις 3.643 περιοχές – ζώνες που εντάχθηκαν και αυτές στο σύστημα των αντικειμενικών αξιών. Υπενθυμίζεται ότι οι εν λόγω περιοχές μέχρι πρότινος ήταν εκτός του εν λόγω συστήματος και για τον υπολογισμό της φορολογητέας αξίας των ακινήτων το κράτος λάμβανε τη χαμηλότερη τιμή ζώνης της δημοτικής ενότητας ή του δήμου ή της περιφερειακής ενότητας που ανήκει το ακίνητο με προκλητικές διαφορές από την πραγματικότητα. Σε αυτές ειδικά τις περιοχές οι αυξήσεις στις τιμές ζώνης σε σύγκριση με το προηγούμενο καθεστώς είναι εκκωφαντικές.

Πάντως, στο σύνολο της Επικράτειας η εικόνα για τις νέες τιμές ζώνης είναι ανοδική, καθώς σε 7.634 ζώνες (55% του συνόλου) εμφανίζεται αύξηση κατά μέσο όρο 19,5%, σε 2.860 ζώνες (21% του συνόλου) καταγράφεται μείωση κατά μέσο όρο 14,7% και σε 3.314 ζώνες (24% του συνόλου) οι τιμές της εφορίας παραμένουν αμετάβλητες.

Στις περιπτώσεις όπου ο ΕΝΦΙΑ θα είναι αυξημένος λόγω των νέων αντικειμενικών αξιών π.χ. πάνω από 10-20% τότε εξετάζεται να εφαρμοστεί ένας κόφτης που να περιορίζει την αύξηση αυτή σε ποσοστό έως 10% κατά περίπτωση. Σύμφωνα με τις αποκλειστικές πληροφορίες του Βήματος, ο «κόφτης» ναι μεν θα λαμβάνει υπόψη το ποσοστό αύξησης της επιβάρυνσης αλλά θα υπάρχει συνάρτηση και με τη συνολική αξίας της περιουσίας. Όσο μεγαλύτερη είναι η περιουσία τόσο θα περιορίζεται η «ζημιά» για τα νοικοκυριά. Αναμένεται να υπάρχει κλιμάκωση κόφτη ανά 100.000 ευρώ αντικειμενική αξία.

Ποιοι δικαιούνται έκπτωση φόρου

Επίσης, λόγω των αυξημένων αντικειμενικών αξιών το υπουργείο Οικονομικών έχει αποφασίσει να προχωρήσει σε αναπροσαρμογή των εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων βάσει των οποίων υπολογίζονται οι εκπτώσεις στον ΕΝΦΙΑ (50% ή 100% κατά περίπτωση) για να ενταχθούν περισσότεροι και να μην υποστούν επιβαρύνσεις από τις νέες αυξήσεις στις τιμές ζώνης.

Βάσει της τελευταίας εκκαθάρισης ΕΝΦΙΑ πάνω από 1.272.000 φορολογούμενοι – ιδιοκτήτες ακινήτων είχαν για το 2021 μειωμένο ΕΝΦΙΑ κατά 50%, ενώ 62.326 είχαν πλήρη απαλλαγή.
Έκπτωση 50% δικαιούνται οι ιδιοκτήτες ακινήτων εφόσον το συνολικό φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα δεν υπερβαίνει τις 9.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο και κάθε εξαρτώμενο μέλος, το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων δεν υπερβαίνει τα 150 τ.μ. και η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας δεν υπερβαίνει τις 85.000 ευρώ για τον άγαμο, τις 150.000 ευρώ για τον έγγαμο με ένα εξαρτώμενο τέκνο και τις 200.000 ευρώ για τον έγγαμο με δύο εξαρτώμενα τέκνα. Τα παραπάνω όρια αναμένεται να αυξηθούν ανάλογα ώστε να ενταχθούν ακόμη περισσότεροι δικαιούχοι.

Τα συνολικά εκκαθαριστικά που εκδόθηκαν το Σεπτέμβριο του 2021 ανήλθαν σε 7.248.551 εκ των οποίων τα 7.180.009 αφορούν φυσικά πρόσωπα και 68.542 νομικά πρόσωπα. Ο κύριος και συμπληρωματικός φόρος των φυσικών προσώπων ανέρχεται σε 2,76 δισ. ευρώ και για τα νομικά πρόσωπα σε 494 εκατ. ευρώ. Όμως μετά τις μειώσεις και τις απαλλαγές στα φυσικά πρόσωπα το τελικό ποσό που καλούνται να πληρώσουν τα νοικοκυριά είναι 2,093 δισ. ευρώ και αν αθροιστεί με αυτό των νομικών προσώπων ο συνολικός ΕΝΦΙΑ είναι 2,587 δισ. ευρώ.