Για να λάβεις τις σωστές αποφάσεις πολιτικής, πρέπει να απαντήσεις πρώτα στις σωστές ερωτήσεις. Η κυβέρνηση βρίσκεται σε αυτή τη φάση. Πρέπει να ζυγίσει και να αποφασίσει πώς θα χειριστεί δύο διαφορετικά προβλήματα, που κινούνται παράλληλα αλλά πολύ σύντομα θα τραβήξουν διαφορετικούς δρόμους. Το ένα πρόβλημα είναι ο πληθωρισμός και το δεύτερο η ακρίβεια που τον τροφοδοτεί. Κάποιοι τα συγχέουν αλλά είναι διαφορετικής τάξης προβλήματα.
Τους επόμενους μήνες είναι πιθανό να δούμε τον πληθωρισμό να υποχωρεί (όσο προχωρεί η σύγκριση με τα υψηλότερα περσινά επίπεδα τιμών) και το πρόβλημα της ακρίβειας να παραμένει. Το πρώτο (ο πληθωρισμός) είναι πρόβλημα για την οικονομία καθώς ροκανίζει τους ρυθμούς ανάπτυξης. Το δεύτερο (η ακρίβεια) είναι πρόβλημα για το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών, καθώς λειτουργεί σαν μια αυξημένη έμμεση φορολογία. Προφανώς το σημείο που βρισκόμαστε δεν είναι κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά στην οικονομία. Τολμώ να πω δεν θα είναι η τελευταία.
Απλά για να βρεθούν οι κατάλληλες πολιτικές, πρέπει πρώτα να βρεθεί η τωρινή ρίζα του προβλήματος. Να εξηγηθεί γιατί μας συμβαίνουν όλα όσα ζούμε. Για παράδειγμα, ένα βασικό ερώτημα που πρέπει να μας απασχολήσει τόσο όλους εμάς όσο και κατ’ επέκταση την κυβέρνηση πριν αποφασίσει πως θα χειριστεί το θέμα είναι: Αν δεν υπήρχε πόλεμος, θα είχαμε τόσο υψηλό πληθωρισμό;
Η απάντηση που έδωσε ένας από τους πιο καλούς μας οικονομολόγους, ο καθηγητής Νίκος Βέττας, ήταν καταφατική. Η πορεία των πραγμάτων πριν από την πανδημία, είπε, με τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να παρέχει άφθονη και φθηνή ρευστότητα σε όποιον την ήθελε, είχε δημιουργήσει το περιβάλλον εκδήλωσής του.
Η πανδημία που ακολούθησε, όπου το «κόψιμο χρήματος» έγινε ο κανόνας και όλοι δανείζονταν πάμφθηνα με εγγυήτριες τις κεντρικές τράπεζες, οδήγησε χώρες όπως η Ελλάδα να δανειστούν πολύ και να ξοδέψουν πολύ. Ολα αυτά τα χρήματα αποθεματοποιήθηκαν από πολίτες και επιχειρήσεις λόγω της καραντίνας και άρχισαν να πέφτουν στην αγορά μετά τη λήξη της. Η ζήτηση ήταν τόσο μεγάλη, που τα δίκτυα της προσφοράς δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν.
Ηρθε στη συνέχεια και ο πόλεμος και τα προβλήματα που προκάλεσε στην ενέργεια και σε ορισμένα τρόφιμα και έδωσε τη χαριστική βολή. Αυτή ήταν η, κατά τον Βέττα, διάγνωση του προβλήματος και λίγο-πολύ έχω την αίσθηση ότι έτσι ακριβώς έγιναν τα πράγματα.
Το θέμα είναι πώς βγαίνουμε από αυτή την κατάσταση και οι λύσεις που «βλέπει» ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ δείχνουν και το μέγεθος του προβληματισμού που λογικά υπάρχει και στο Μέγαρο Μαξίμου. Λέει ο κ. Βέττας ότι ο προφανής τρόπος για να μειωθούν οι τιμές είναι να μειωθεί η ζήτηση. Για να συμβεί αυτό, εξηγεί, πρέπει να νιώσει ο πολίτης ότι έχει πρόβλημα να αντεπεξέλθει στο κόστος αγοράς των προϊόντων και των υπηρεσιών, μειώνοντας την κατανάλωσή τους. Μόνο έτσι μειώνονται οι τιμές. Θα πρόσθετα ότι αν αρχίσεις να μοιράζεις επιδόματα, ενδεχομένως να μπλέξεις σε έναν φαύλο κύκλο ανατροφοδότησης της ακρίβειας. Πρέπει δηλαδή να ζοριστούμε για να… πάψουμε να ζοριζόμαστε.
Το πρόβλημα όμως για την κυβέρνηση είναι ότι λόγω των χαμηλών αμοιβών στην Ελλάδα, το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών για τους περισσότερους είναι τα τρόφιμα. Αρα πρέπει να βρεθεί το κατάλληλο ύψος ενίσχυσης των νοικοκυριών προκειμένου να σιτίζονται χωρίς να επιβαρύνεται ο πληθωρισμός. Πρέπει δηλαδή να βρεθεί η χρυσή τομή…
Latest News
Η Ευρώπη πότε θα συζητήσει για την Ευρώπη;
Η Ευρώπη αδυνατεί να κάνει μια σοβαρή συζήτηση για το μέλλον της
Η τιμή της πατάτας
Πώς αντιμετωπίζεται και αυτή η ακρίβεια;
Το πιο σημαντικό κεφάλαιο
Παρασυρόμαστε από την γκρίνια και τη μεμψιμοιρία των καθημερινών προβλημάτων
Οι αυταπάτες ως εργαλείο αποτυχίας
Οι αυταπάτες όταν γίνονται δεύτερη φύση, έχουν ενίοτε υψηλό και οδυνηρό για τους λαούς κόστος
Ανθρωπιστική κίνηση ή ληστεία;
Μέχρι τώρα έχουν κατασχεθεί ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ύψους περίπου 300 δισ. δολαρίων που ήταν τοποθετημένα σε δυτικά τραπεζικά ιδρύματα κατά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία
Ο νέος ενεργειακός φαύλος κύκλος
Μπορεί η ενεργειακή κρίση να θεωρούμε ότι έχει ξεπεραστεί λόγω της μείωσης των τιμών, αλλά αυτός ο νέος κόσμος που δημιουργείται με τις τόσο εντυπωσιακές επενδύσεις δεν έχει βρει ακόμα την περπατησιά του
Η λάθος συζήτηση
Είναι πραγματικά υπέροχη… η συζήτηση για το πόσο πρέπει να αυξηθούν οι δαπάνες για την υγεία.
Το θέμα δεν είναι μόνο η ανάπτυξη
Το ρεπορτάζ των Financial Times απλώς είπε την αλήθεια για την κατάσταση στη χώρα
Πανεπιστήμια στην αγορά
Ο πραγματικός αθέμιτος ανταγωνισμός απέναντι στο δημόσιο πανεπιστήμιο
Γιατί είναι σημαντικό το ομόλογο;
Αυτές οι εκδόσεις είναι σχεδόν «υποχρεωτικές»