Η συγκρότηση και λειτουργία της γραφειοκρατίας απασχόλησε το νέο ελληνικό κράτος από τη σύστασή του. Το Σύνταγμα της Επιδαύρου της 1ης Ιανουαρίου 1822 όριζε « Όλοι οι Έλληνες εις όλα τα αξιώματα και τιμάς έχουσι το αυτό δικαίωμα· δοτήρ δε τούτων μόνη η αξιότης εκάστου». Η αξιοσύνη κατοχυρώθηκε συνταγματικά ως το μοναδικό κριτήριο και για την κάλυψη μιας θέσης στο Δημόσιο.

Ο 19ος αιώνας χαρακτηρίζεται από την προσπάθεια του Καποδίστρια να αποτινάξει το οσμανικό διοικητικό σύστημα, την αντιπαλότητα συζήτηση εάν δικαιούνταν μη αυτόχθονες εξ εσπερίας να καταλαμβάνουν δημόσιες θέσεις, το γραφειοκρατικό σύστημα της Οθωνικής περιόδου, την εποχή του Κωλέττη που διακήρυσσε «πρέπει να φάνε οι Ελληναράδες μου!» (ψηφοφόροι του) με την ανάπτυξη του πελατειακού συστήματος και της βουλευτοκρατίας. Τέλος την εποχή Τρικούπη και την ατελέσφορη προσπάθειά του να εκσυγχρονίσει τη γραφειοκρατία.

Ο 20ος αιώνας χαρακτηρίζεται από τη συνταγματική κατοχύρωση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων (εφόσον δεν καταργούνται οι νομοθετημένες θέσεις των) και την ψήφιση του δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα (ν. 1811/1951).

Με την μεταπολίτευση και το Σύνταγμα του 1975 ξεκίνησαν νέες προσπάθειες εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης. Η αξιοκρατία των προσλήψεων και η σταδιοδρομία των δημοσίων υπαλλήλων ήλθαν με έμφαση στο προσκήνιο. Η πρώτη κατοχυρώθηκε με την ίδρυση της ανεξάρτητης διοικητικής αρχής του ΑΣΕΠ το 1994. Η δεύτερη συνδέθηκε με τα συστήματα αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων.

Στον τομέα αυτόν η αποτυχία είναι πανθομολογούμενη. Το μαρτυρούν οι δεκάδες νόμοι, Προεδρικά Διατάγματα, Υπουργικές Αποφάσεις και Εγκύκλιοι που εκδόθηκαν, καθώς και η απουσία εφαρμογής όταν επιχειρήθηκε να υλοποιηθούν. Ενδεικτικά οι νόμοι 1943/1991, 2190/1994, 2362/1995, 3230/2004, 4250/2014, 4369/2016, 4533/2018, το π.δ. 182/1992 κ.α. Αξιομνημόνευτο το γεγονός ότι από την άνοιξη του 2018 έως σήμερα εκδόθηκαν 25 (!) Εγκύκλιοι για την αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων. Σε 48 μήνες 25 Εγκύκλιοι. Μια Εγκύκλιος κάθε 2 μήνες! Η τελευταία εκδόθηκε στις 3 Μαρτίου 2022. Το μαρτυρεί επίσης η νέα νομοθετική πρωτοβουλία για ψήφιση νέου νόμου για την αξιολόγηση. Ας ευχηθούμε να ευδοκιμήσει το νέο εγχείρημα προς όφελος του εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης.

Ο νέος νόμος για την αξιολόγηση απαιτεί βεβαίως δύο προϋποθέσεις: Πρώτον, να αποκτήσει την ευρεία, ει δυνατόν, συναίνεση των πολιτικών δυνάμεων στις διατάξεις του, ώστε να επιβιώσει στο χρόνο. Δεύτερον, όχι απλά να καθορίσει τους κανόνες της νέας αξιολόγησης, αλλά να κερδίσει την εύνοια των δημοσίων υπαλλήλων, οι οποίοι δικαιολογημένα δυσπιστούν.

Η αποτυχία της αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων μεταπολιτευτικά ωφελεί τους ράθυμους και τους ανεπαρκείς, επιβραβεύει τη μετριοκρατία, οδηγεί στην αδράνεια, την αδιαφορία και την ακινησία, ρίχνει στα τάρταρα την παραγωγικότητα, γιγαντώνει την ατιμωρησία. Οι άξιοι υπάλληλοι δεν επιβραβεύονται ούτε ηθικά ούτε υλικά. Οι πολίτες και οι επιχειρήσεις δεν απολαμβάνουν ποιοτικές υπηρεσίες από δημοσίους υπαλλήλους που δεν αξιολογούνται. Ως πότε;

Ο Μανώλης Γ. Αντωνόπουλος είναι Δικηγόρος – DEA στο δημόσιο δίκαιο Παν. René Descartes (PARIS V), πτυχιούχος πολιτικών επιστημών

Ακολουθήστε τον ot.grστο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στον ot.gr

Latest News

Πρόσφατα Άρθρα Experts