Attica Economic Review: Επιφυλακτικές προσδοκίες ενόψει υψηλής αβεβαιότητας

Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον επιδεινώνεται, με τον κίνδυνο ύφεσης στην Ευρωζώνη να καθίσταται ολοένα και πιο ορατός. Η συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση, ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι γενικευμένες πληθωριστικές πιέσεις αποτελούν κυρίαρχες εστίες αβεβαιότητας για τις οικονομικές προοπτικές. Το ενδεχόμενο μερικής ανεπάρκειας προμήθειας ενέργειας κατά την επικείμενη χειμερινή περίοδο, ειδικά για τις οικονομίες με ενεργειακή εξάρτηση από τις χώρες σε σύρραξη, δημιουργεί κινδύνους και ανάγκη για συντονισμένο σχεδιασμό δράσεων αντιμετώπισης, σύμφωνα με το Attica Economic Review Σεπτεμβρίου 2022.

Διαβάστε επίσης – Οι διαφορές Ελλάδας και Ευρώπης σε πληθωρισμό και οικονομικό κλίμα

Στο μηνιαίο report της Attica Bank που συντάσσεται σε συνεργασία με το ΙΟΒΕ με τίτλο «Επιφυλακτικές προσδοκίες ενόψει υψηλής αβεβαιότητας», επισημαίνεται ότι το νομισματικό περιβάλλον καθίσταται σφιχτότερο ταχύτερα από ό,τι αναμενόταν, με τις κεντρικές τράπεζες να αυξάνουν συστηματικά τα βασικά επιτόκια στοχεύοντας στην κάμψη των μεσοπρόθεσμων πληθωριστικών προσδοκιών.

Διαβάστε επίσης – Εξεταστική περίοδος για την ελληνική οικονομία – Τα ραντεβού με θεσμούς και οίκους

Επιδείνωση

Το οικονομικό κλίμα επιδεινώθηκε περαιτέρω στην Ευρώπη τον Σεπτέμβριο, ενώ ο δείκτης παγκόσμιας καταναλωτικής εμπιστοσύνης παραμένει κοντά σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Πρόδρομοι δείκτες της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας υποχωρούν συστηματικά από τις αρχές του έτους, ενώ οικονομικοί αναλυτές αναθεωρούν επί τα χείρω τις προβλέψεις τους για την παγκόσμια οικονομία το 2023.

Οι διεθνείς τιμές ενεργειακών αγαθών κατέγραψαν μικρή διόρθωση τον Σεπτέμβριο, ωστόσο συνεχίζουν να κυμαίνονται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Οι τιμές σε τρόφιμα, ποτά και βασικά μέταλλα κατέγραψαν στασιμότητα τον Αύγουστο. Το ευρώ σημείωσε περαιτέρω πτώση έναντι του δολαρίου τον Σεπτέμβριο, σε νέα χαμηλά επίπεδα εικοσαετίας. Οι διεθνείς κεφαλαιαγορές κατέγραψαν έντονη πτώση τον Σεπτέμβριο.

Μεταξύ των προκλήσεων, ξεχωρίζουν ο υψηλός πληθωρισμός, η επιδείνωση προσδοκιών και εμπιστοσύνης, το αυξανόμενο κόστος χρήματος και ο περιορισμένος δημοσιονομικός χώρος. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ασκούντες πολιτική καλούνται να λάβουν συντονισμένα μέτρα πολιτικής που θα τονώσουν την ανθεκτικότητα της διεθνούς οικονομίας.

Ελληνική οικονομία: Η ανθεκτικότητα της οικονομίας αναμένεται να δοκιμαστεί βραχυπρόθεσμα

Για την ελληνική οικονομία, η ενεργειακή κρίση και ο υψηλός πληθωρισμός, σε υψηλά επίπεδα 27ετίας, προκαλούν κλυδωνισμούς στην αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και το κόστος παραγωγής των επιχειρήσεων. Η ανθεκτικότητα της οικονομίας αναμένεται να δοκιμαστεί βραχυπρόθεσμα, ειδικά μετά το πέρας της τουριστικής περιόδου, κατά την οποία ο ιδιωτικός και δημόσιος τομέας επωφελήθηκαν από τις ιδιαίτερα καλές επιδόσεις σε επίπεδο εισπράξεων. Η αβεβαιότητα ενισχύεται από την κλιμάκωση τόσο του πολέμου στην Ουκρανία, όσο και της γεωπολιτικής έντασης σε διμερές επίπεδο με την Τουρκία. Επιπλέον, παραμένουν μη αμελητέοι κίνδυνοι για την οικονομία από ενδεχόμενη έξαρση στο υγειονομικό ζήτημα.

Διαβάστε επίσης: Fitch: Επιβεβαίωσε την αξιολόγηση «ΒΒ» για την Ελλάδα, διατήρησε θετικό το outlook

Στις θετικές εξελίξεις εγχωρίως:

Το οικονομικό κλίμα ανέκαμψε ελαφρά τον Σεπτέμβριο, υπό τη βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκιών, πλην της Βιομηχανίας, και την οριακή βελτίωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης.

Το τραπεζικό σύστημα επιδεικνύει ανθεκτικότητα, με ενισχυμένες καταθέσεις, πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις και μειούμενο ποσοστό ΜΕΔ.

Οι βραχυχρόνιοι δείκτες δραστηριότητας παραμένουν σε θετική τροχιά το τρίτο τρίμηνο, με ισχυρές εξαγωγές, και καλή επίδοση τον Ιούλιο της Βιομηχανίας, του Λιανικού Εμπορίου και των Εξαγωγών.

Μεταξύ των προκλήσεων:

• Το κόστος νέου δημόσιου δανεισμού αυξάνεται, με τη διαφορά από τον πυρήνα της Ευρωζώνης να διευρύνεται.
• Η ισχυρή τάση στην κατανάλωση δεν είναι διατηρήσιμη, ενώ όξυνση της αβεβαιότητας δρα ανατρεπτικά σε επενδύσεις.
• Η αγορά εργασίας παρουσιάζει σημάδια κόπωσης, με σαφώς βραδύτερο ρυθμό μείωσης της ανεργίας τον Αύγουστο.
• Ενισχύεται το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών υπό την πίεση της ισχυρής αύξησης των εισαγωγών.

Ειδικό θέμα: Το σχέδιο REPowerEU και μέτρα αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης σε Ελλάδα και ΕΕ

Στο ειδικό θέμα του δελτίου παρουσιάζεται συνοπτικά το Σχέδιο REPowerEU της ΕΕ για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, γίνεται αναφορά σε εθνικά μέτρα πολιτικής που έχουν έως τώρα εφαρμοστεί αλλά και προτάσεις για νέες παρεμβάσεις.

Η Ευρωπαϊκή στρατηγική για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης βασίζεται σε τρεις άξονες: εξοικονόμηση ενέργειας, παραγωγή καθαρής ενέργειας και ενεργειακή ασφάλεια, διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας ενέργειας.

Στο πλαίσιο του REPowerEU μπορεί να κατατεθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τεκμηριωμένη πρόταση αναθεώρησης του Σχεδίου Ανάκαμψης. Οι δράσεις του REPowerEU που μπορεί να ενταχθούν στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αφορούν:

• Βελτίωση των ενεργειακών υποδομών για την άμεση ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο και την υποστήριξη της διαφοροποίησης των πηγών προμήθειας ενέργειας
• Ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης στα κτίρια, την απαλλαγή από τις εκπομπές CO2, την αύξηση της παραγωγής και χρήσης βιομεθανίου και ανανεώσιμου ή χωρίς ορυκτά υδρογόνου και την αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ
• Αντιμετώπιση σημείων συμφόρησης στη μεταφορά ενέργειας και την υποστήριξη των μεταφορών μηδενικών εκπομπών και των υποδομών τους
• Υποστήριξη των παραπάνω στόχων μέσω της ταχείας ειδίκευσης του εργατικού δυναμικού σε πράσινες δεξιότητες.

Παράλληλα, στις χώρες της ΕΕ εφαρμόστηκε ευρύ πλαίσιο μέτρων σε εθνικό επίπεδο για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών ενέργειας τόσο στο σκέλος των δημοσίων εσόδων (μείωση φόρων) όσο και των δημοσίων δαπανών (επιδοτήσεις των νοικοκυριών). Στην Ελλάδα τα μέτρα επικεντρώθηκαν στις επιδοτήσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων κυρίως μέσω της ανακύκλωσης των υπέρ-εσόδων που προέκυψαν στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας λόγω των υψηλών τιμών φυσικού αερίου.

Στη βάση ανάλυσης ερευνητών του ΙΟΒΕ (μελέτη του ΟΕΕ), γίνεται επισκόπηση προτάσεων πολιτικής με τις οποίες θα μπορούσαν να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης Στη βάση ανάλυσης ερευνητών του ΙΟΒΕ (μελέτη του ΟΕΕ), γίνεται επισκόπηση προτάσεων πολιτικής με τις οποίες θα μπορούσαν να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης