Ευρωπαϊκή Ένωση: Οι εισαγωγές κινεζικών προϊόντων

Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας παγκοσμίως, και ο σημαντικότερος εταίρος της ΕΕ ως προς το εισαγωγικό εμπόριο. Το 2021, 22,4% του συνόλου των αγαθών που εισάγονταν στην ΕΕ είχαν παραχθεί στην Κίνα. Ακολουθούσαν οι ΗΠΑ (11,0%), η Ρωσία (7,5%), και το Ηνωμένο Βασίλειο (6,9% των εισαγωγών αγαθών στην ΕΕ).

Η κρίση του Covid-19 προκάλεσε πρόσκαιρη πτώση των διεθνών συναλλαγών, όμως το εμπόριο ΕΕ-Κίνας ανέκαμψε ταχύτατα. Οι εισαγωγές κινεζικών προϊόντων στην ΕΕ ευνοηθήκαν και από την ισχυρή ζήτηση για ιατρικό εξοπλισμό. Το 2021, η αξία των κινεζικών εξαγωγών στην EE έφτανε τα 473 δις ευρώ, υπερδιπλάσια από ό,τι το 2008, αυξημένη κατά 30% σε σύγκριση με το 2019. Οι εισαγωγές κινεζικών προϊόντων αντιστοιχούσαν σε 3,3% του ΑΕΠ της ΕΕ.

Σύμφωνα με στοιχεία για το 2021,ο κύριος όγκος των ευρωπαϊκών εισαγωγών από την Κίνα αφορούσε μεταποιημένα αγαθά (98% του συνόλου). Τα αγαθά αυτά ήταν κυρίως μηχανήματα και οχήματα (56%), και δευτερευόντως άλλα μεταποιημένα προϊόντα (35%), και χημικά (7%).

Οι μεγαλύτεροι εισαγωγείς κινεζικών προϊόντων στην ΕΕ ήταν η Ολλανδία (110,8 δις ευρώ), η Γερμανία (98,1 δις), η Γαλλία (40,8 δις),και η Ιταλία (38,5 δις ευρώ). Είναι χαρακτηριστικό ότι οι εισαγωγές κινεζικών προϊόντων αντιπροσώπευαν 12,9% του ΑΕΠ της Ολλανδίας (από 10,9% το 2019). Το ειδικό βάρος των εισαγωγών από την Κίνα στην εθνική οικονομία των κρατών μελών της ΕΕ ήταν επίσης σημαντικό στη Σλοβενία (11,2% του ΑΕΠ), στη Τσεχία (7,8%), στην Ουγγαρία (6,4%), καθώς και στην Πολωνία (5,4%). Σε όλα τα κράτη μέλη (εκτός από το Λουξεμβούργο), το 2021 οι εισαγωγές από την Κίνα ήταν αυξημένες σε σχέση με το 2019, τόσο σε αξία όσο και ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Η Κίνα αποτελεί σημαντικό εταίρο της Ελλάδας ως προς το εισαγωγικό εμπόριο. Τις τελευταίες δεκαετίες οι εξαγωγές της Κίνας προς την Ελλάδα δεκαπλασιάστηκαν, από 523 εκατ. ευρώ το 1999 σε 5 δις ευρώ το 2021. Το ειδικό βάρος των εισαγωγών κινεζικών προϊόντων στην ελληνική οικονομία συνέχισε να αυξάνεται τα τελευταία χρόνια, από 2,2% του ΑΕΠ το 2019 σε 2,8% το 2021. Στην κατάταξη των χωρών προέλευσης των προϊόντων που εισάγονται στη χώρα μας σύμφωνα με την αξία τους, η Κίνα βρίσκεται στην τρίτη θέση, μετά την Γερμανία και την Ιταλία. Σύμφωνα με τα δεδομένα του Παρατηρητηρίου Οικονομικής Συνθετότητας (OEC) του Πανεπιστημίου Harvard, τα κύρια προϊόντα που εξήγαγε η Κίνα στην Ελλάδα το 2020 ήταν υπολογιστές (595 εκατ. δολάρια), συσκευές ημιαγωγών (223 εκατ. δολάρια), καθώς και επιβατηγά και φορτηγά πλοία (193 εκατ. δολάρια).

Τα τελευταία χρόνια, το εμπορικό έλλειμμα της ΕΕ με την Κίνα επιδεινώνεται: έφτασε τα 249 δις ευρώ το 2021, από 129 δις ευρώ το 2011. Το 2021 η ΕΕ είχε πλεόνασμα στο εμπορικό ισοζύγιο με την Κίνα στα τρόφιμα και ποτά (10,4 δις ευρώ), στις πρώτες ύλες (7,3 δις ευρώ), στα άλλα αγαθά (1,9 δις ευρώ), και στην ενέργεια (0,4 δις ευρώ). Το εμπορικό ισοζύγιο της ΕΕ με την Κίνα ήταν ελλειμματικό στα μηχανήματα και οχήματα (147,3 δις ευρώ), στα άλλα μεταποιημένα προϊόντα (120,0 δις ευρώ), καθώς και στα χημικά προϊόντα (1,6 δις ευρώ). Το 2021 μόνο τρία από τα είκοσι επτά κράτη μέλη είχαν εμπορικό πλεόνασμα με την Κίνα: η Γερμανία, η Ιρλανδία, και η Φινλανδία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Κίνα απολαμβάνει σχεδόν μονοπωλιακή θέση στον τομέα των σπάνιων γαιών: 19 από τις 30 κρίσιμες πρώτες ύλες εισάγονται στην ΕΕ κυρίως από την Κίνα, ενώ οι τιμές τους αυξήθηκαν κατά 50-90% μόνο το περασμένο έτος. Όπως χαρακτηριστικά επισήμανε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: «Το λίθιο και οι σπάνιες γαίες θα έχουν σύντομα μεγαλύτερη σημασία από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Η ζήτησή μας μόνο για σπάνιες γαίες θα πενταπλασιαστεί μέχρι το 2030. […] Πρέπει πάση θυσία να αποφύγουμε να βρεθούμε ξανά εξαρτημένοι, όπως συνέβη με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο».

* Η Χρύσα Παπαλεξάτου είναι Υπότροφος της Ερευνητικής Έδρας Α. Γ. Λεβέντη στο Παρατηρητήριο Ελληνικής & Ευρωπαϊκής Οικονομίας του ΕΛΙΑΜΕΠ.

* Ο Μάνος Ματσαγγάνης είναι Κύριος Ερευνητής, Επικεφαλής του Παρατηρητηρίου Ελληνικής & Ευρωπαϊκής Οικονομίας του ΕΛΙΑΜΕΠ, Υπότροφος της Έδρας «Σταύρος Κωστόπουλος», και Καθηγητής Δημόσιας Οικονομικής στο Πολυτεχνείο Μιλάνου