ΕΚΤ: Είναι έτοιμες οι τράπεζες να αντιμετωπίσουν την αύξηση των επιτοκίων;

Μετά τις διαδοχικές επιθετικές αυξήσεις στα επιτόκια, προκειμένου να χαλιναγωγήσει τον πληθωρισμό, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μετρά την ανθεκτικότητα των τραπεζών στους «επιτοκιακούς κλυδωνισμούς» υπό διαφορετικά μακροοικονομικά σενάρια.

Στο πλαίσιο αυτό, σε κοινό του άρθρο που δημοσιεύεται στο blog της ΕΚΤ, αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Λουίς ντε Γκίντος και ο πρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, Αντρέα Ενρια επιχειρούν να απαντήσουν στο ερώτημα αν μπορούν οι τράπεζες να χειριστούν τις μεταβαλλόμενες καμπύλες αποδόσεων;

ΕΚΤ- Ενρία: Προειδοποιήσεις για κακή αποτίμηση του κινδύνου από τις τράπεζες

Ομαλοποίηση πολιτικής

«Η ζώνη του ευρώ βρίσκεται σε φάση ομαλοποίησης της πολιτικής. Η ΕΚΤ αύξησε τα επιτόκια πολιτικής κατά 2,5 ποσοστιαίες μονάδες και θα τα αυξήσει περαιτέρω για την καταπολέμηση του πληθωρισμού. Αυτό θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στους ισολογισμούς και την κερδοφορία των τραπεζών και τελικά στην ικανότητα των τραπεζών να παρέχουν πιστώσεις σε νοικοκυριά, μικρές επιχειρήσεις και επιχειρήσεις εν γένει« γράφουν, θέτοντας το εξής ερώτημα: «Πόσο ανθεκτικές είναι λοιπόν οι τράπεζες όταν αντιμετωπίζουν αυτό το μεταβαλλόμενο περιβάλλον;»

Η εκτίμησή τους για την ανθεκτικότητα των τραπεζών σε διαφορετικά μακροοικονομικά σενάρια δείχνει ότι ο τραπεζικός τομέας είναι αρκετά υγιής για να χειριστεί τις επιπτώσεις της αύξησης των επιτοκίων στους ισολογισμούς του. Ωστόσο, υπογραμμίζουν ότι οι τράπεζες πρέπει να προετοιμαστούν για πιθανές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις που σχετίζονται με την ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής. Και θα πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στον κίνδυνο επιτοκίου στη διαχείριση περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων.

Τα δυο σοκ στη καμπύλη

Οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ περιγράφουν δύο τύπους προσωρινών σοκ στην καμπύλη αποδόσεων για την αξιολόγηση της ανθεκτικότητας του τραπεζικού τομέα σε ορίζοντα τριών ετών:

1. Ισοπέδωση της καμπύλης αποδόσεων: αύξηση 300 μονάδων βάσης για το βραχυπρόθεσμο επιτόκιο και αύξηση 100 μονάδων βάσης για το δεκαετές μακροπρόθεσμο επιτόκιο. Το πρώτο σενάριο θα ήταν συνεπές με την ανάγκη πιο αποφασιστικής μείωσης του πληθωρισμού βραχυπρόθεσμα και με την προσδοκία επιτυχίας μεσοπρόθεσμα.
2. Κλίση της καμπύλης αποδόσεων: αύξηση 100 μονάδων βάσης στο βραχυπρόθεσμο επιτόκιο και αύξηση 300 μονάδων βάσης στο μακροπρόθεσμο επιτόκιο. Το δεύτερο σενάριο συνάδει με ταχεία μείωση του πληθωρισμού, συνοδευόμενη από μεσοπρόθεσμες ανησυχίες για την παγκόσμια οικονομία.

Ανθεκτικότητα

Συνολικά, η ανάλυσή τους δείχνει ότι ο τραπεζικός τομέας της ζώνης του ευρώ θα παραμείνει σε γενικές γραμμές ανθεκτικός σε ποικίλες διαταραχές επιτοκίων. Αυτό θα ίσχυε επίσης σε ένα βασικό σενάριο οικονομικής επιβράδυνσης το 2023 με κίνδυνο ρηχής ύφεσης, όπως το σενάριο που περιλαμβάνεται στις μακροοικονομικές προβολές του προσωπικού του Ευρωσυστήματος του Δεκεμβρίου 2022. Η κερδοφορία θα αυξηθεί συνολικά, λόγω των καθαρών εσόδων από τόκους. Ωστόσο, οι προβλέψεις θα αυξηθούν επίσης, αντανακλώντας πιθανές δυσκολίες για τους δανειολήπτες.

Οι τράπεζες θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν μεγαλύτερες πιστωτικές απώλειες καθώς οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά μπορεί να δυσκολεύονται να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους σε ένα περιβάλλον αυξανόμενων επιτοκίων. Ενώ ο τραπεζικός τομέας πρόσφατα σημείωσε ανάκαμψη της κερδοφορίας, υπάρχουν αρχικές ενδείξεις επιδείνωσης της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων, που ενδέχεται να απαιτούν υψηλότερες προβλέψεις.

Η δράση της Τραπεζικής Εποπτείας της ΕΚΤ

Για να διασφαλιστεί ότι οι τράπεζες είναι προετοιμασμένες για απότομες αλλαγές στη διαμόρφωση των επιτοκίων, η Τραπεζική Εποπτεία της ΕΚΤ ολοκλήρωσε πρόσφατα μια στοχευμένη αναθεώρηση των πρακτικών διαχείρισης κινδύνου επιτοκίου και πιστωτικού περιθωρίου. Η ανάλυση επιβεβαίωσε τη θετική επίδραση στα καθαρά έσοδα από τόκους μιας ανοδικής διαταραχής επιτοκίου βραχυπρόθεσμα, αλλά έδειξε ότι οι τράπεζες δεν πρέπει να αγνοούν τις συνήθως αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομική αξία των ιδίων κεφαλαίων μεσοπρόθεσμα.

Τα αποτελέσματά τους αποκάλυψαν ότι τα μοντέλα που χρησιμοποιούν οι τράπεζες για τη διαχείριση περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων συχνά βαθμονομήθηκαν σε περιβάλλοντα χαμηλών επιτοκίων και δεν αποτυπώνουν τις αλλαγές στις προτιμήσεις και τις συμπεριφορές των καταναλωτών που συνήθως λαμβάνουν χώρα καθώς αυξάνονται τα επιτόκια, όπως οι αναλήψεις καταθέσεων.