Κτηματολόγιο: Καθυστερήσεις στις μεταβιβάσεις ακινήτων φέρνει η υποστελέχωση των γραφείων

Το πρόβλημα της υποστελέχωσης των υποθηκοφυλακείων και των κτηματολογικών γραφείων που έχει βάλει «πάγο» στις μεταβιβάσεις, τις κτηματολογικές διορθώσεις και στην κτηματαγορά συζήτησαν χθες οι πρόεδροι του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και του Συλλόγου των Συμβολαιογράφων κ.κ. Δημήτρης Βερβεσός και Γιώργος Ρούσκας με τον πρόεδρο του Ελληνικού Κτηματολογίου κ. Δημήτρη Σταθάκη. Επίσης, στο …τραπέζι του διαλόγου ετέθη και το θέμα της περαιτέρω παράτασης της προθεσμίας για τις διορθώσεις λαθών στο Κτηματολόγιο.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα όσα ανέφερε στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» ο κ. Βερβεσός η δραματική υποστελέχωση σε κτηματολογικά γραφεία και υποθηκοφυλακεία , οι καθυστερήσεις στη χορήγηση πιστοποιητικών, στις μεταγραφές, στις κτηματολογικές διορθώσεις κλπ. βλάπτουν σοβαρά τον τομέα της κτηματαγοράς.

Η αναμονή μόνο για την κατάθεση των απαιτούμενων εγγράφων και την εξασφάλιση της απόδειξης πληρωμής είναι πολύωρη, ενώ το πιστοποιητικό μεταγραφής πράξεως, όπως καταγγέλλει ο πρόεδρος του ΔΣΑ χρειάζεται 7 με 8 μήνες για να εκδοθεί, ενώ σε ορισμένα κτηματολογική γραφεία μπορεί να φτάσει και τους 11 μήνες, ταλαιπωρώντας το έργο των επαγγελματιών δικηγόρων, συμβολαιογράφων και μηχανικών καθώς και τους πολίτες.

Κτηματολόγιο: Αναζητείται λύση για τη διόρθωση λαθών στα ακίνητα – Το σενάριο της παράτασης

Παράλληλα, σύμφωνα με τον ίδιο, οι περίπου 50 δικηγόροι που συνεργάζονται ως εξωτερικοί συνεργάτες ώστε να περιοριστούν οι καθυστερήσεις και τα προβλήματα στα κτηματολογικά γραφεία παραμένουν απλήρωτοι καθώς οι πράξεις που έχουν κάνει δεν έχουν καταχωρηθεί, με συνέπεια εάν το ζήτημα δεν διευθετηθεί να αποχωρήσουν.

Τα προβλήματα παραδέχεται και ο πρόεδρος του Κτηματολογίου, ο οποίος υποστηρίζει ότι θα επιλυθούν σύντομα. Όπως αναφέρει ο ίδιος, οι πληρωμές των δικηγόρων θα γίνουν άμεσα, ενώ ήδη από τους παλιούς διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ οι πρώτοι 77 επιτυχόντες έχουν αρχίσει να στελεχώνουν τα γραφεία και θα ακολουθήσουν επιπλέον 150 άτομα. Παράλληλα, οι χρόνοι εξυπηρέτησης βελτιώνονται και με την ψηφιοποίηση των υπηρεσιών.

Παράταση για τη διόρθωση λαθών

Οι εκπρόσωποι των νομικών έθεσαν στον κ. Σταθάκη και το θέμα της περαιτέρω παράτασης στη διόρθωση των πρώτων εγγραφών στο Κτηματολόγιο, ζήτημα ωστόσο που δεν αφορά τη διοίκηση του Κτηματολογίου, αλλά την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος της Κυριακής» (φύλλο 9/1/2023) το επόμενο διάστημα αναμένεται να συσταθεί ειδική νομοπαρασκευαστική επιτροπή _ με τη συμμετοχή στελεχών του υπουργείου και του Κτηματολογίου καθώς και εκπροσώπων δικηγορικών συλλόγων και της ομοσπονδίας ιδιοκτητών ακινήτων _ η οποία θα κληθεί να προτείνει μια ρύθμιση που θα παρατείνει τις προθεσμίες διόρθωσης λαθών στο Κτηματολόγιο. Ήδη, ως προσωρινή λύση, δόθηκε οριζόντια παράταση ενός έτους, δηλαδή έως το τέλος του 2023, της προθεσμίας για τις οριστικές εγγραφές. Ωστόσο, καθώς η κτηματογράφηση σε κάθε περιοχή έχει διαφορετική αφετηρία (κάποια προγράμματα ολοκληρώθηκαν πριν χρόνια, άλλα πρόσφατα και άλλα βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη) όπως αναφέρουν παράγοντες του υπουργείου, η λύση δεν μπορεί να είναι οριζόντια.

Γιατί αντιδρούν οι ιδιοκτήτες ακινήτων; Η οριστικοποίηση ανακριβών εγγραφών στο Κτηματολόγιο επιφέρει συνέπειες στο ιδιοκτησιακό καθεστώς. Για παράδειγμα η μη εγγραφή στο κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου υπάρχουσας υποθήκης (ή προσημείωσης) συνεπάγεται την απώλεια του εν λόγω δικαιώματος. Επίσης, η εγγραφή λανθασμένου ποσοστού συγκυριότητας (π.χ. 50% αντί 100%) έχει σαν συνέπεια τη μερική απώλεια ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων. Σημαντικότερες είναι οι συνέπειες στις περιπτώσεις που ένα ακίνητο εμφανίζεται στο κτηματολογικό φύλλο ως “αγνώστου ιδιοκτήτη” καθώς μετά την οριστικοποίηση των πρώτων εγγραφών, τα ακίνητα θα περιέλθουν, εκ του νόμου, στο Ελληνικό Δημόσιο, χωρίς να υπάρχει δυνατότητα επανάκτησης της κυριότητάς τους, παρά μόνο διεκδίκησης χρηματικής αποζημίωσής.

Η διαδικασία κτηματογράφησης δίνει χρονικό περιθώριο διόρθωσης των ανακριβών πρώτων εγγραφών στις περιοχές που έχουν κτηματογραφηθεί, αλλά πολλοί ιδιοκτήτες λόγω αμέλειας, έλλειψης πληροφόρησης, δικαστικών εμπλοκών κλπ. δεν το έπραξαν. Το ζήτημα θεωρείται σύνθετο νομικά, γι΄ αυτό η Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων έχει ζητήσει να ισχύσει οριζόντια η 20ετία (αρχομένης από τον χρόνο έναρξης λειτουργίας των Κτηματολογικών Γραφείων), η οποία προβλέπεται από τον Αστικό Κώδικα και στις περιπτώσεις χρησικτησίας, προκειμένου οι πολίτες να κλείνουν τις εκκρεμότητες με το Κτηματολόγιο.

Η νέα ρύθμιση πάντως, σύμφωνα με πηγές του υπουργείου, δεν θα είναι οριζόντια και θα δίνει μια εύλογη παράταση, σε συνάρτηση με την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης σε κάθε περιοχή. Και όπως υποστηρίζει, δεν αναμένεται να προωθηθεί προς ψήφιση στη Βουλή πριν τις εκλογές. Σε κάθε περίπτωση θα αφορά άμεσα ακίνητα στις 313 περιοχές της χώρας που κτηματογραφήθηκαν έως το 2006 και στις οποίες καταγράφηκαν 7.293.068 ιδιοκτησιακά δικαιώματα και περίπου 170.000 ακίνητα «αγνώστου ιδιοκτήτη».

Δεν θα καλύπτει 36 περιοχές της χώρας. Σε αυτές περιλαμβάνονται 22 περιοχές, στις οποίες, έπειτα από αλλεπάλληλες παρατάσεις η οριστικοποίηση των αρχικών εγγραφών έγινε την 1η Αυγούστου του 2017 ενώ τον Ιανουάριο του 2018 δόθηκε εντολή στους προϊστάμενους των Κτηματολογικών Γραφείων να προχωρήσουν τις διαδικασίες για τα «αγνώστου ιδιοκτήτη» ώστε να περιέλθουν στο Δημόσιο. Για τις υπόλοιπες 14 περιοχές η προθεσμία διόρθωσης έληξε το δίμηνο Οκτωβρίου – Νοεμβρίου του 2018 και δεν περιελήφθησαν σε νόμο του 2018 που έδινε 15ετή προθεσμία στις αρχικές εγγραφές. Σε αυτές τις 36 περιοχές, υπολογίζεται ότι περίπου 14.500 ακίνητα, τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως «αγνώστου ιδιοκτήτη», έχουν περάσει οριστικά στην ιδιοκτησία του Δημοσίου.

Παρατάσεις στις προθεσμίες διόρθωσης ανακριβών πρώτων εγγραφών δόθηκαν και το 2020, όπως αντίστοιχα το 2021 (με επιχειρηματολογία την πανδημία) και το 2022 παρατείνοντας την προθεσμία σε περιοχές που κηρύχθηκαν υπό κτηματογράφηση πριν την έναρξη ισχύος του ν. 3481/2006 έως την 31η.12.2023, δηλαδή συνολικά πάνω από είκοσι χρόνια από την ημερομηνία ίδρυσης του πρώτου Κτηματολογικού Γραφείου στο Κιλκίς την 1η Αυγούστου 2003. Σε κάθε περίπτωση, η διόρθωση των πρώτων εγγραφών μπορεί να γίνει με τη διαδικασία των πρόδηλων σφαλμάτων όταν πρόκειται για απλά λάθη τα οποία διορθώνονται στα κτηματολογικά γραφεία, διαφορετικά πρέπει να ακολουθηθεί η δικαστική οδός με την λεγόμενη αγωγή κατά των πρώτων εγγραφών.