IRA: Η απάντηση των Ευρωπαίων εργοδοτών

Ορθολογικοί μισθοί, καλύτερους και όχι περισσότερους νόμους και νέες διεθνείς εμπορικές συμφωνίες είναι οι βάσεις πάνω στις οποίες θα μπορούσαν να οργανώσουν οι ευρωπαϊκές χώρες την αντίδρασή τους στον αμερικανικό νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού (Inflation Reduction Act ή IRA). Είναι οι προτάσεις που κάνει ο πρόεδρος της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Επιχειρήσεων (BusinessEurope) Φρέντρικ Πέρσον ενόψει της συνόδου κορυφής την ερχόμενη Πέμπτη και Παρασκευή, 9 και 10 Φεβρουαρίου, στις Βρυξέλλες, όπου οι «27» θα θέσουν το θέμα IRA επί τάπητος.

Σε συνέντευξή του που δημοσίευσε λίγες ημέρες πριν από τη σύνοδο κορυφής η γαλλική οικονομική εφημερίδα «Les Echos» ο νέος επικεφαλής της BusinessEurope (ανέλαβε τον Ιούλιο του 2022) σημειώνει ότι ο περιβόητος IRA στοχεύει μεν στην ενθάρρυνση των περιβαλλοντικά φιλικών επιχειρηματικών δράσεων και στην προστασία της αμερικανικής βιομηχανίας και των επιχειρήσεων από τον ανταγωνισμό των Κινέζων, αλλά δημιουργεί ένα μεγάλο συγκριτικό μειονέκτημα για τις ευρωπαϊκές, εξαγωγικές κυρίως, επιχειρήσεις έναντι των αμερικανικών.

Κομισιόν: Φόβος για «έξοδο» επενδύσεων προς τις ΗΠΑ

Στην BusinessEurope μετέχουν 40 εθνικές βιομηχανικές και εργοδοτικές οργανώσεις από όλες τις 27 χώρες-μέλη της ΕΕ και από επτά ευρωπαϊκές χώρες που δεν μετέχουν στην Ένωση.

Μισθοί και ελλείψεις ταλέντων

Ο Φρέντρικ Πέρσον παρατηρεί ότι ο ευρωπαϊκός επιχειρηματικός και βιομηχανικός κόσμος βρίσκεται σε μια πολύ ιδιαίτερη συγκυρία όπου, ενώ είχε αφήσει πίσω του την πανδημία και ευλόγως αναθαρρούσε ότι θα επέστρεφε στην κανονικότητα, ήλθε ο πόλεμος στην Ουκρανία για να ανατρέψει τα δεδομένα και να θέσει νέες προκλήσεις.

«Σε αντίθεση με την πανδημία, τη φορά αυτή το πλήγμα είναι ασύμμετρο για την Ευρώπη», σημειώνει ο σουηδός μάνατζερ θυμίζοντας ότι, καθώς ο πόλεμος διεξάγεται στην ευρωπαϊκή ήπειρο, οι επιπτώσεις του είναι πολύ πιο αλγεινές για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις σε σύγκριση με τις αμερικανικές και τις ασιατικές.

«Η εκτίναξη των τιμών ενέργειας ανάγκασε πολλές βιομηχανικές μονάδες να κλείσουν γραμμές παραγωγής τους, ενώ οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας, τις οποίες στηρίζουμε πλήρως, προσέθεσαν επιπλέον άγχος στις διοικήσεις των επιχειρήσεων. Αλλά παρά τις αντίξοες συνθήκες οι Ευρωπαίοι επιχειρηματίες μάχονται για να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητά τους», τόνισε ο Πέρσον.

Κληθείς να σχολιάσει τα αιτήματα των εργαζομένων που ζητούν αυξήσεις μισθών για να αντεπεξέλξουν στον πληθωρισμό ο επικεφαλής της BusinessEurope είπε ότι ενώ επί σειρά ετών υπήρξε μια «ορθολογική μισθολογική εξέλιξη» στις ευρωπαϊκές αγορές εργασίας, στην παρούσα συγκυρία είναι σημαντικό να αποφευχθεί η εμπλοκή της αγοράς σε έναν πληθωριστικό φαύλο κύκλο.

Αναγνώρισε όμως ο Πέρσον ότι η κατάσταση περιπλέκεται λόγω της έλλειψης εργαζομένων με εξειδίκευση, όπως μηχανικών, αναλυτών δεδομένων ή τεχνικών. Οι εργοδότες αναγκάζονται να πλειοδοτούν για να προσελκύσουν ταλέντα. «Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις έχουν ανάγκη εργαζομένους υψηλών δεξιοτήτων για να αντιμετωπίσουν το διεθνή ανταγωνισμό», τόνισε χαρακτηριστικά.

Οι περιπτώσεις Καναδά και Μεξικού

Ο αμερικανικός «Νόμος για την Προστασία από τον Πληθωρισμό» που προβλέπει τεράστιες επιδοτήσεις στις επιχειρήσεις που θα μεταφέρουν την παραγωγή τους επί αμερικανικού εδάφους αρκεί αυτή να επιτυγχάνεται με τη χρήση «πράσινης» ενέργειας, προβλέπει επίσης ευνοϊκές ρυθμίσεις για τις δύο μεγάλες όμορες χώρες των ΗΠΑ, τον Καναδά και το Μεξικό. Ερωτηθείς σχετικά ο Πέρσον αναγνωρίζει ότι είναι δύσκολο για την Ευρώπη να πετύχει ανάλογη μεταχείριση, επειδή «ο στόχος αυτών των τριών εταίρων είναι ξεκάθαρα η οικοδόμηση ενός ενιαίου βιομηχανικού τομέα στη Βόρεια Αμερική».

Για την Ευρώπη είναι εξαιρετικά σημαντικό να καταφέρει τουλάχιστον να αμβλύνει τα μέτρα που εισάγουν διακρίσεις εις βάρος των επιχειρήσεών της. Έτσι θα αποφύγει τις μετεγκαταστάσεις ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στις ΗΠΑ. Η Ευρώπη το έχει ήδη επιτύχει αυτό εν μέρει στον κλάδο των αυτοκινητοβιομηχανιών, χάρη στις επιδοτήσεις της ηλεκτροκίνησης. «Ήδη διεξάγονται συζητήσεις για τις πρώτες ύλες και για την κατασκευή μπαταριών, αλλά μάλλον δεν θα έχουμε ξεκάθαρη απάντηση στα θέματα αυτά πριν από τα τέλη Μαρτίου», είπε ο Πέρσον.

Η πρόταση Φον ντερ Λάιεν

Στη σύνοδο των Βρυξελλών η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν αναμένεται να συγκεκριμενοποιήσει την πρότασή της για την θέσπιση από την Ευρώπη μιας ανάλογης με την αμερικανική νομοθεσίας για το κλίμα, ως απάντηση. Ο Φρέντρικ Πέρσον δήλωσε ότι ο βιομηχανικός κόσμος περιμένει να μάθει λεπτομέρειες για την πρόταση αυτή, αλλά παρατήρησε ότι δεν είναι η έλλειψη νομοθεσίας το πρόβλημα για την Ευρώπη, όσο η έλλειψη «καλύτερης νομοθεσίας».

«Οι ευρωπαϊκές εταιρείες υπόκεινται σε πολύ αυστηρότερους κανόνες συγκριτικά με τις ανταγωνίστριές τους στις ΗΠΑ. Πάρτε για παράδειγμα τον νόμο περί εταιρικής επαγρύπνισης. Οι προτεινόμενες απαιτήσεις είναι υπερβολικές κατά την άποψή μας. Πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες δεν διαθέτουν τα υλικοτεχνικά μέσα για να ελέγξουν τις πολυεπίπεδες αλυσίδες εφοδιασμού με τον τρόπο που απαιτεί το κείμενο. Επίσης η νομοθεσία για τις συσκευασίες δεν πρέπει να αυστηροποιηθεί», σημείωσε ο Πέρσον.

Δεν είναι πανάκεια οι επιδοτήσεις

Ερωτηθείς για την αύξηση της δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης της βιομηχανίας που μελετά η ΕΕ, ο επικεφαλής της Συνομοσπονδίας παρατηρεί ότι η προστασία των ευρωπαϊκών εταιρειών δεν γίνεται μόνο με την εισφορά κεφαλαίων.

«Τα χρήματα θα μπορούσαν να υπάρχουν και να μην χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά. Υπάρχουν πολλοί άλλοι λόγοι, εκτός από τις επιδοτήσεις, για τους οποίους οι εταιρείες δεν επενδύουν πλέον στην Ευρώπη, όπου το κόστος είναι υψηλό. Νομίζω ότι το θετικό σήμερα είναι ότι αναπτύσσουμε μια βιομηχανική ατζέντα. Μέχρι τώρα, η Επιτροπή έδινε μερικές φορές την εντύπωση ότι μιλούσε για την πράσινη οικονομία χωρίς να θέλει να εμπλέξει τη βιομηχανία. Αυτό ήταν λάθος», υπογράμμισε ο σουηδός επιχειρηματίας.

Αναφερόμενος στις «παραδοσιακές καθυστερήσεις και τους αργούς ρυθμούς», που καταλογίζουν πολλοί στη γραφειοκρατία των Βρυξελλών, ο Πέρσον παρατήρησε ότι η Ευρώπη δεν είναι Κίνα. «Είμαστε 27 δημοκρατικές χώρες. Δεν είναι εύκολο να συμφωνήσουν όλοι, αλλά αυτό είναι το ευρωπαϊκό εγχείρημα. Δείτε τι πετύχαμε με τα εμβόλια, μπορούμε να είμαστε περήφανοι για αυτό, σε σύγκριση με την Κίνα με την πολιτική μηδενικού Covid και τα αναποτελεσματικά της εμβόλια. Όσον αφορά την ιδέα της δημιουργίας ενός πιθανού ευρωπαϊκού κρατικού επενδυτικού ταμείου, η οποία συζητείται, θα πρέπει να αφιερώσουμε χρόνο για να τη μελετήσουμε γιατί αυτού του είδους οι αποφάσεις είναι δεσμευτικές για το μέλλον», τόνισε χαρακτηριστικά.

Η Ευρώπη δεν είναι αυτάρκης

Τέλος, ο επικεφαλής εκπρόσωπος της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και των επιχειρήσεων υπογράμμισε τη σημασία που έχουν για την Ευρώπη οι εμπορικές συμφωνίες με τρίτες χώρες. «Συζητάμε για την αποκατάστση μιας στρατηγικής αυτονομίας, αλλά πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η Ευρώπη δεν ήταν ποτέ αυτάρκης. Είναι ανάγκη να πολλαπλασιάσουμε τις εμπορικές συμφωνίες με τον υπόλοιπο κόσμο», σημείωσε – διότι, βέβαια, η εποχή της αποικιοκρατίας παρήλθε ανεπιστρεπτί.

Ο Πέρσον θεωρεί ότι η Κομισιόν έχει δίκιο να ζητά από τους εμπορικούς εταίρους εγγυήσεις για τη βιωσιμότητα της παραγωγής τους και για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Αλλά θα πρέπει να έχουμε κι εμείς μια καλή προσφορά να τους προτείνουμε. Μια συμφέρουσα πρόσβαση δηλαδή στην ενιαία αγορά μας. Διαφορετικά, θα στραφούν σε άλλους συνεργάτες», προειδοποίησε ο επικεφαλής της BusinessEurope, ο οποίος υπέδειξε προς τα πού θα μπορούσε να κινηθεί η ΕΕ: «Μια συμφωνία με τη νοτιοαμερικανική Mercosur θα ήταν σίγουρα πολύ καλά νέα για την Ευρώπη».