Χημική αποικιοκρατία…

Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω με μια ερώτηση. Όταν ένα προϊόν είναι επιβλαβές για το οικοσύστημα των λεγόμενων αναπτυγμένων χωρών είναι ασφαλές για το οικοσύστημα των λιγότερο αναπτυγμένων χωρών;

Μα, θα μου πείτε, τι ερώτηση είναι αυτή; Η απάντηση είναι προφανής. Δυστυχώς, θα σας απογοητεύσω. Η απάντηση δεν είναι προφανής!

-« Η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδίαζε την εξαγωγή περισσότερων από 10.000 τόνων απαγορευμένων φυτοφαρμάκων που σκοτώνουν τις μέλισσες μέσα σε μόλις ένα έτος, σε φτωχότερες κυρίως χώρες, σύμφωνα με έρευνα του βρετανικού γραφείου της περιβαλλοντικής οργάνωσης Greenpeace», μού λέει η υπεύθυνη εκστρατείας για τη βιώσιμη γεωργία του ελληνικού γραφείου της περιβαλλοντικής οργάνωσης Greenpeace ‘‘Ελενα Δανάλη.

Μέλισσες: Νέα στοιχεία για την εκτίμηση των κινδύνων από τα φυτοφάρμακα

Για το δικό μας καλό, όχι για το καλό των άλλων…

Βλέπετε λοιπόν πως η έκφραση « για το καλό μας» δεν αφορά το καλό όλων των ανθρώπων του πλανήτη. Και γι’ αυτήν την ντροπή (δυστυχώς δεν είναι η μόνη) θα ήθελα να μιλήσουμε σήμερα. Καταπιάνομαι με αυτό το θέμα επειδή το Σάββατο 20 Μαΐου είναι η Παγκόσμια Ημέρα των Μελισσών.

Είδατε πως στα χαρτιά όλοι θέλουν το καλό του πλανήτη, αλλά στην πράξη τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά;

-«Αυτά τα φυτοφάρμακα, τα νεονικοτινοειδή, απαγορεύεται να χρησιμοποιούνται στην ΕΕ, όμως συνεχίζουν να εξάγονται σε τεράστιες ποσότητες, προκαλώντας ανυπολόγιστη ζημιά στα έντομα-επικονιαστές και στο ευρύτερο οικοσύστημα», συνεχίζει η ‘Έλενα Δανάλη.

Και συμπληρώνει: «Είναι η πρώτη φορά που αποκαλύπτεται η πλήρης κλίμακα των εξαγωγών από την ΕΕ. Η έρευνα έδειξε ότι οι εταιρείες σχεδίαζαν να εξάγουν 13.274 τόνους φυτοφαρμάκων με βάση τα νεονικοτινοειδή από 13 χώρες της ΕΕ το 2021. Οι μεγαλύτεροι εξαγωγείς με διαφορά ήταν το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ισπανία και η Γερμανία. Άλλες χώρες με σημαντικές ποσότητες εξαγωγών είναι η Ολλανδία, η Αυστρία, η Ουγγαρία, η Ελλάδα και η Δανία».

-Δηλαδή τώρα μπλόκαρε η διαδικασία και ο αναπτυσσόμενος κόσμος είναι πιο ασφαλής;

-«Ποιος το λέει αυτό; Η έρευνα μπορεί να αναφέρεται σε παρελθόντα χρόνο, αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν έχουν γίνει ή δεν γίνονται ακόμη τέτοιου είδους εξαγωγές. Αυτή είναι η πρώτη φορά που κατέστη δυνατή η παρακολούθηση της αξίας αυτών των εξαγωγών ενός ολόκληρου έτους από τότε που η ΕΕ απαγόρευσε κάθε εξωτερική χρήση αυτών των χημικών ουσιών στις δικές της εκμεταλλεύσεις το 2018».

Μισό εκατομμύριο πρόωροι θάνατοι…

-Χημική αποικιοκρατία μού θυμίζει όλο αυτό.

-«Δεν έχεις άδικο. Δυστυχώς για όλους μας…»

-Γιατί για όλους μας;

-« Γιατί πάρα πολλές καλλιέργειες σε όλο τον κόσμο εξαρτώνται από επικονιαστές, κυρίως έντομα. Φέτος, οι επιστήμονες δημοσίευσαν μια μελέτη που εκτιμά ότι η παγκόσμια απώλεια πληθυσμών επικονιαστών προκαλεί ήδη περίπου μισό εκατομμύριο πρόωρους θανάτους ετησίως μειώνοντας την προσφορά υγιεινών τροφίμων».

Πρωταγωνίστρια η Βραζιλία…

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην έρευνα, «σχεδόν το μισό από αυτό το τοξικό φορτίο προοριζόταν για τη Βραζιλία, με προγραμματισμένες εξαγωγές συνολικού ύψους 6.272 τόνων. Η Βραζιλία φιλοξενεί το 20% της βιοποικιλότητας στον κόσμο, αλλά έχει πολύ πιο αδύναμους κανονισμούς από την ΕΕ σχετικά με το ποια φυτοφάρμακα μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Υπάρχουν πολλές αναφορές για μεγάλο αριθμό μελισσών που πεθαίνουν στη Βραζιλία, εν μέρει ως αποτέλεσμα της έκθεσης στα νεονικοτινοειδή».

Τα στοιχεία για την Ελλάδα

Όπως διαβάζω στην ιστοσελίδα της περιβαλλοντικής οργάνωσης:

Το 2021, η Ελλάδα γνωστοποίησε εξαγωγές 223 τόνων φυτοφαρμάκων συνολικά, οι οποίοι περιείχαν συνολικά περίπου 43 τόνους των απαγορευμένων νεονικοτινοειδών ουσιών imidacloprid και thiamethoxam

Το 82% των εξαγωγών αυτών (σε βάρος) προορίζονταν για χώρες μεσαίου ή χαμηλού εισοδήματος, όπου οι ειδικοί λένε ότι η χρήση των πολύ επικίνδυνων φυτοφαρμάκων είναι πολύ πιθανό να αποτελέσει απειλή για την ανθρώπινη υγεία ή το περιβάλλον.

Ο κύριος προορισμός ήταν η Γκάνα (50 τόνοι), με δεύτερο το Ιράν (35 τόνοι) και τρίτη την Αίγυπτο (20 τόνοι). Περίπου 18 τόνοι κατευθύνθηκαν στην Ελβετία, για διαμόρφωση και δεύτερη εξαγωγή σε άλλες χώρες.

Σε χώρες χαμηλού ή μεσαίου εισοδήματος

Όπως μού αναφέρει η Έλενα Δανάλη, η συντριπτική πλειονότητα των προγραμματισμένων εξαγωγών (11.359 τόνοι, 86%) προορίζονταν για χώρες χαμηλού ή μεσαίου εισοδήματος, οι οποίες αποτέλεσαν τους 59 από τους 78 προορισμούς, και πρόκειται για χώρες όπως η Αργεντινή, η Νότια Αφρική, η Γκάνα και η Ινδονησία. Πολλές από τις χώρες αυτές είναι σημαντικές εστίες βιοποικιλότητας παγκοσμίως.

Απορροφούνται από το έδαφος, διαρρέουν σε ποτάμια και υπόγεια ύδατα…

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας: «τα νεονικοτινοειδή είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο είδος εντομοκτόνου στη Γη και χρησιμοποιείται σε μια τεράστια ποικιλία φρούτων, λαχανικών και δημητριακών που καταναλώνονται σε όλο τον κόσμο.

»Ένας αυξανόμενος όγκος επιστημονικών στοιχείων δείχνει πόσο μεγάλη ζημιά μπορούν να προκαλέσουν στις μέλισσες, από τις οποίες εξαρτόμαστε για την επικονίαση των καλλιεργειών και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Δείχνουν επίσης ότι τα νεονικοτινοειδή μπορούν να απορροφηθούν από το έδαφος και τα ξυλώδη φυτά και να διαρρεύσουν σε ποτάμια και υπόγεια ύδατα, προκαλώντας βλάβη για πολλά χρόνια».

»Τρία από τα πιο διαδεδομένα νεονικοτινοειδή (το thiamethoxam, το imidacloprid και το clothianidin) έχουν απαγορευτεί για χρήση σε εξωτερικούς χώρους στην ΕΕ από το 2018, αλλά οι εταιρείες τα εξάγουν από την Ευρώπη σε χώρες με χαλαρότερους κανονισμούς».

Θα λιμοκτονήσουμε όλοι …

Διαβάστε τώρα τι λέει, ο επικεφαλής επιστήμονας στο βρετανικό γραφείο της Greenpeace Dr. Doug Parr. « Τα νεονικοτινοειδή σκοτώνουν τις μέλισσες και άλλους επικονιαστές, ενώ απειλούν τη φύση και την επισιτιστική ασφάλεια, γι’ αυτό και έχουν απαγορευτεί στην Ευρώπη.

» Όσο οι νομοθέτες της ΕΕ αποτυγχάνουν να κλείσουν αυτό το νομικό παραθυράκι, οι χημικές εταιρείες ρίχνουν τα δηλητήριά τους σε φτωχότερες χώρες που δεν έχουν κανονισμούς να τις σταματήσουν. Αυτή η υποκριτική, κοντόφθαλμη προσέγγιση θα μας κάνει όλους να λιμοκτονήσουμε».

Τι καταλαβαίνω εγώ; Πως όλοι αυτοί που κάνουν τέτοιου είδους business, φέρνουν το κακό από την πίσω πόρτα στα σπίτια όλων μας. Ναι, όλων μας (!) Γιατί μην μου πείτε πως στην πολιτισμένη/αναπτυγμένη ΕΕ δεν γίνονται εισαγωγές προϊόντων από τις περιοχές που καταλήγουν τα δηλητήρια…

Αλλά τι είπαμε; « Χημική αποικιοκρατία». Άλλη μια ντροπή για τον πλανήτη του 21ου αιώνα.

Info

Σύμφωνα με την Greenpeace: η έρευνα βασίζεται σε κοινοποιήσεις εξαγωγών που ελήφθησαν από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων (ECHA) και τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές της Γαλλίας, της Γερμανίας, του Βελγίου, της Αυστρίας και της Ουγγαρίας, στο πλαίσιο των κανόνων για την ελευθερία της πληροφόρησης.

Δείχνουν πόσα από αυτά τα φυτοφάρμακα σκόπευαν να εξάγουν οι εταιρείες – οι ακριβείς ποσότητες που εξήχθησαν μπορεί να είναι περισσότερες ή λιγότερες, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις εγκρίνεται μια κοινοποίηση εξαγωγής αλλά η εξαγωγή δεν αποστέλλεται ποτέ.