Κατασκοπεία απ’ τον βυθό της θάλασσας

Σχεδόν 1,4 εκατομμύρια χιλιόμετρα καλωδίων διασχίζουν τους ωκεανούς του κόσμου, επιταχύνοντας απρόσκοπτα την κυκλοφορία του Διαδικτύου παγκοσμίως. Στην προμήθεια και εγκατάσταση αυτών των καλωδίων κυριαρχούν εταιρείες από τη Γαλλία, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία.

Η κινεζική κυβέρνηση άρχισε να διεισδύει με επιτυχία στην παγκόσμια αγορά, αλλά διαδοχικές αμερικανικές κυβερνήσεις κατάφεραν έκτοτε να εκτοπίσουν την Κίνα από μεγάλες περιοχές. Αυτό οφείλεται φαινομενικά σε ανησυχίες για κατασκοπεία και για το τι μπορεί να κάνει το Πεκίνο για να διαταράξει τα στρατηγικά στοιχεία που διαχειρίζονται κινεζικές εταιρείες σε περίπτωση σύγκρουσης.

Παρά το γεγονός ότι συνήθως αποκλείονται από διεθνή έργα υποθαλάσσιων καλωδίων που περιλαμβάνουν επενδύσεις στις ΗΠΑ, οι κινεζικές εταιρείες έχουν προσαρμοστεί κατασκευάζοντας υποβρύχια καλώδια για την Κίνα και πολλά φιλικά της κράτη.

Αυτό έχει εγείρει φόβους για έναν επικίνδυνο διαχωρισμό ως προς το ποιος κατέχει και διαχειρίζεται την υποδομή που στηρίζει τον παγκόσμιο ιστό.

Φόβοι

Το 2018, η Amazon, η Meta και η China Mobile συμφώνησαν να συνεργαστούν σε ένα καλώδιο που συνδέει την Καλιφόρνια με τη Σιγκαπούρη, τη Μαλαισία και το Χονγκ Κονγκ. Οι κινήσεις της Ουάσιγκτον οδήγησαν στην αποχώρηση της China Mobile από την κοινοπραξία. Η Meta και η Amazon υπέβαλαν νέα αίτηση για το σύστημα το 2021, χωρίς κινεζικές επενδύσεις, χωρίς σύνδεση με το Χονγκ Κονγκ και ένα νέο όνομα: Cap-1. Στη συνέχεια, πέρυσι, η αίτηση για το Cap-1 αποσύρθηκε εντελώς, παρόλο που το μεγαλύτερο μέρος του καλωδίου των 12.000 χιλιομέτρων είχε ήδη κατασκευαστεί.

Τα τελευταία πέντε χρόνια, καθώς οι εντάσεις μεταξύ των δύο χωρών και οι φόβοι στην Ουάσιγκτον για τους κινδύνους της κατασκοπείας έχουν αυξηθεί, η κυβέρνηση των ΗΠΑ προσπάθησε να διαλύσει ένα συνυφασμένο δίκτυο καλωδίων Διαδικτύου που είχε αναπτυχθεί εδώ και δεκαετίες.

Οι ΗΠΑ κατάφεραν να εμποδίσουν το Πεκίνο να γίνει σημαντικός παίκτης στην παγκόσμια αγορά υποβρυχίων καλωδίων. Ο Κινέζος προμηθευτής HMN Tech έχει παράσχει ή πρόκειται να παράσχει τον εξοπλισμό μόνο στο 10% όλων των υπαρχόντων και προγραμματισμένων καλωδίων παγκοσμίως, σύμφωνα με ανάλυση των Financial Times των δεδομένων που παρέχονται από την συμβουλευτική εταιρεία TeleGeography. Εν τω μεταξύ, η γαλλική εταιρεία παραγωγής καλωδίων ASN προμήθευσε το 41% και η αμερικανική εταιρεία SubCom το 21%.

Η ανάλυση των FT υποδηλώνει ότι η εκστρατεία της Ουάσιγκτον κατέληξε στην de facto απαγόρευση χρήσης Κινέζου προμηθευτή σε όλες τις περιοχές του κλάδου, ακόμη και σε έργα όπου δεν υπάρχει ανάμειξη των ΗΠΑ. Κάποιοι ανησυχούν ότι αυτό θα μπορούσε να διασπάσει το παγκόσμιο Διαδίκτυο καθώς οι κινεζικές εταιρείες αρχίζουν να κατασκευάζουν τα δικά τους καλωδιακά δίκτυα αλλού.

Ένας από τους μεγάλους κινδύνους αυτή τη στιγμή είναι ο διχασμός δικτύων που δημιουργεί σύστημα χωρίς συνδεσιμότητα, λόγω μιας σχεδόν ψυχροπολεμικής κατάστασης.

Κάποιας χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, έχουν εκφράσει ανοικτά τις φιλοδοξίες τους να δημιουργήσουν πιο συγκεντρωτικές υποδομές Διαδικτύου με μεγαλύτερο έλεγχο των κυβερνήσεων τους. Είναι επίσης πρόθυμες και ικανές να απενεργοποιήσουν την πρόσβαση σε ορισμένους ιστότοπους, ή ακόμα και σε ολόκληρο το Διαδίκτυο, σε περιόδους πολιτικής αναταραχής.

Όμως, οι προσπάθειες των ΗΠΑ να αποκλείσουν τις κινεζικές εταιρείες από τη ραχοκοκαλιά του Διαδικτύου στον κόσμο είναι γεμάτες δυσκολίες. Παρόλο που η αμερικανική κυβέρνηση διεξάγει τον πόλεμο με οπτικές ίνες κατά του Πεκίνου, κινεζικά πλοία εξακολουθούν να αναλαμβάνουν περίπλοκες εργασίες επισκευής σε γραμμές ινών που ανήκουν στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τους FT.

Εν τω μεταξύ, νέα ανάλυση δείχνει ότι ρέουν περισσότερα δεδομένα μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας από οποιοδήποτε άλλο σημείο της ιστορίας, ακόμα κι αν η διαδρομή μεταξύ των δύο είναι συχνά λιγότερο άμεση από πριν. Αρκετοί επισημαίνουν ότι τα δεδομένα μπορούν να υποκλαπούν ακόμα και αν η υποδομή που τα μεταφέρει δεν έχει κατασκευαστεί από κινεζικές εταιρείες.

Ψυχρός πόλεμος κάτω από τη θάλασσα

Υπάρχουν περισσότερα από 500 ενεργά και προγραμματισμένα υποβρύχια καλώδια, που μεταφέρουν το 99% των διηπειρωτικών δεδομένων, που φτάνουν σε περίπου 1.400 παράκτιους σταθμούς προσγείωσης σε όλο τον κόσμο. Εκτιμάται ότι μέσω αυτών των καλωδίων μεταδίδονται καθημερινά χρηματοοικονομικές συναλλαγές αξίας άνω των 10 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.

Ως επί το πλείστο, κοινοπραξίες εταιρειών τεχνολογίας και τηλεπικοινωνιών κατασκευάζουν τα καλώδια και συχνά μεταπωλούν το εύρος ζώνης σε πελάτες ανά τον κόσμο.

Ο τομέας των υποθαλάσσιων καλωδίων καθοδηγούνταν από επενδύσεις από σε μεγάλο βαθμό κρατικούς φορείς τηλεπικοινωνιών, αλλά την τελευταία δεκαετία έχουν πάρει τη θέση τους τεχνολογικοί όμιλοι, οι οποίοι είναι επίσης μεγάλοι καταναλωτές χωρητικότητας καλωδίων, αντιπροσωπεύοντας τα δύο τρίτα της χρήσης εύρους ζώνης.

Ενώ την τελευταία δεκαετία ο τομέας αναδιαμορφωνόταν με μεγαλύτερες επενδύσεις από εταιρείες τεχνολογίας των ΗΠΑ, το 2015, η κινεζική κυβέρνηση ανακοίνωσε στρατηγική πρωτοβουλία για επενδύσεις τεράστιων ποσών στις δυνατότητες επικοινωνίας, επιτήρησης και ηλεκτρονικού εμπορίου των αναπτυσσόμενων χωρών με αντάλλαγμα διπλωματική επιρροή. Τα καλώδια του Διαδικτύου ήταν το κλειδί σε αυτόν τον «Ψηφιακό Δρόμο του Μεταξιού».

Η κινεζική Huawei είχε εκείνη την εποχή μια θέση στην αγορά υποβρυχίων καλωδίων, μέσω της κοινοπραξίας Huawei Marine, την οποία κατείχε σχεδόν εξίσου με την εταιρεία εγκατάστασης υποβρυχίων καλωδίων Global Marine με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο.

Η Huawei Marine κατάφερε να αποσπάσει περίπου το 15% της παγκόσμιας αγοράς μέχρι το 2019, αλλά μετά η γεωπολιτική ανέλαβε τον κύριο λόγο. Το 2019, η κυβέρνηση Τραμπ επέβαλε κυρώσεις στην Huawei που αποχώρησε γρήγορα από την κοινή επιχείρηση υποβρυχίων καλωδίων. Η Hengtong Group, αγόρασε τη Huawei Marine και την μετονόμασε σε HMN Tech. Το 2024 και 2025, μόνο ένα καλώδιο της HMN Tech πρόκειται να συνδεθεί στο διαδίκτυο, συνδέοντας την Κίνα με χώρες της ΝΑ Ασίας.

Το 2020, η κυβέρνηση των ΗΠΑ δημιούργησε επίσης την πρωτοβουλία Clean Network, απαγορεύοντας ουσιαστικά τα νέα καλώδια που συνδέουν απευθείας τις ΗΠΑ με την Κίνα ή το Χονγκ Κονγκ.

Το 2021, μετά από πίεση των ΗΠΑ, η Παγκόσμια Τράπεζα ακύρωσε ένα καλωδιακό έργο για τη σύνδεση τριών νησιωτικών χωρών του Ειρηνικού, για να αποφύγει την ανάθεση της σύμβασης στην HMN Tech. Και πέρυσι, οι ΗΠΑ πέτυχαν καλώδιο μήκους 19.000 χιλιομέτρων από τη ΝΑ Ασία προς την Ευρώπη να ανατεθεί στον προμηθευτή των ΗΠΑ SubCom αν και είχε επιλεγεί η HMN Tech.

Τοποθέτηση ανόδου σε υποβρύχιο καλώδιο

Ωστόσο, δεν είναι μόνο τα έργα με Αμερικανούς επενδυτές ή άμεσους δεσμούς με τη χώρα που επηρεάζονται από το Clean Networks και τις κυρώσεις των ΗΠΑ στην HMN Tech το 2021. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, κοινοπραξίες που ούτε συνδέονται με τις ΗΠΑ ούτε έχουν χρηματοδότηση από τις ΗΠΑ αποκλείουν πλέον την HMN Tech, σύμφωνα με πηγές των FT.

Η αυξανόμενη εχθρότητα μεταξύ Κίνας και Δύσης ωθεί ήδη τις εταιρείες να δημιουργήσουν νέες διαδρομές ροής δεδομένων.

Η μετατόπιση της εστίασης και των φιλοδοξιών της Κίνας

Αν και η φιλοδοξία της Κίνας να γίνει σημαντικός παίκτης στην παγκόσμια αγορά για υποθαλάσσια καλώδια έχει καταπέσει, το Πεκίνο εξακολουθεί να βρίσκει τρόπους να κερδίσει έδαφος. Κινεζικές κρατικές εταιρείες τηλεπικοινωνιών προσπάθησαν να μετατοπίσουν το ενδιαφέρον τους σε περιοχές όπου εξακολουθούν να έχουν εμπορική και πολιτική επιρροή.

Στην Ασία, όπου η ζήτηση για εύρος ζώνης και τα καλώδια που το μεταφέρουν αυξάνεται ταχύτερα από πολλές άλλες περιοχές στον κόσμο, η China Telecom, η China Mobile και η China Unicom ηγούνται επί του παρόντος αρκετών μεγάλων έργων καλωδίων.

Η οικοδόμηση αυτοκρατορίας υποδομών της Κίνας γύρω από την Αφρική και την Ευρώπη για πολλά χρόνια ήταν επιτυχής. Η China Unicom ήταν βασικός επενδυτής σε καλώδιο μήκους 5.800 χιλιομέτρων που συνδέει τη Βραζιλία με το Καμερούν από το 2020. Η China Mobile ήταν επίσης ζωτικής σημασίας για μια εμβληματική κοινοπραξία καλωδίων που συνδέει μεγάλες εκτάσεις της Αφρικής με την Ευρώπη, για την οποία ξεκίνησαν οι εργασίες το 2020, με τη Meta και τη Vodafone ως επενδυτές.

Ωστόσο, είναι απίθανο πλέον οι κινεζικές εταιρείες να απολαμβάνουν την ίδια ελευθερία να κατασκευάσουν ένα καλώδιο με δυτικούς ομίλους και να το συνδέσουν με ευρωπαϊκούς προορισμούς. Οι διατάξεις της Πρωτοβουλίας Καθαρών Δικτύων γίνονται πιο επαχθείς και πιο αυστηροί πολύ γρήγορα.

Αλλά το καλώδιο Peace, που τοποθετήθηκε πέρυσι συνδέοντας το Πακιστάν με τη Γαλλία μέσω Κένυας, χρηματοδοτήθηκε και κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου από κινεζικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της HMN Tech, παρακάμπτοντας έτσι την ανάγκη οι ομάδες να προσκληθούν στο τραπέζι από δυτικές εταιρείες.

Αρκετά στελέχη του κλάδου είπαν στους FT ότι ενώ η HMN Tech εξακολουθεί να θεωρείται ότι υστερεί έναντι παγκόσμων ανταγωνιστών, υποβάλλει προσφορές για να εργαστεί σε διεθνή έργα με τιμές 20 έως 30% χαμηλότερες των άλλων, οπότε έμπειροι επενδυτές προσκαλούν την εταιρεία να υποβάλει προσφορές αποκλειστικά για να πιέσουν την τιμή προς τα κάτω.

Η Κίνα έχει και άλλα κόλπα για να αντιμετωπίσει τους διεθνείς περιορισμούς. Εκτός από το να γίνεται πιο προστατευτική για την υπεράκτια επικράτειά της, έχει αρχίσει να ασκεί μεγάλη πίεση στις εταιρείες που τοποθετούν καλώδια εντός κινεζικών υδάτων και της γεωπολιτικά κρίσιμης Νότιας Σινικής Θάλασσας να χρησιμοποιούν καλώδιο της HMN Tech.

Οι κινεζικές εταιρείες ανέθεσαν επίσης σε τρία πλοία (από παγκόσμιο σύνολο 50 τέτοιων εξειδικευμένων πλοίων) να τοποθετήσουν και να συντηρήσουν καλώδια, για να μειώσουν την εξάρτηση της Κίνας από ξένα πλοία.

Πλοίο πόντισης καλωδίων

Απειλή κατασκοπείας

Η αυξανόμενη ανησυχία για την ευπάθεια των καλωδίων στην κατασκοπεία και το σαμποτάζ έχει οδηγήσει ορισμένες κυβερνήσεις να γίνουν πιο προστατευτικές προκαλώντας καθυστερήσεις στη λήψη αδειών τόσο για την τοποθέτηση όσο και για τη συντήρηση των καλωδίων. Αρκετές χώρες έχουν αρχίσει να επιβάλλουν συγκεκριμένα πλοία και προσωπικό για τοποθέτηση και συντήρηση καλωδίων στις ΑΟΖ τους.

Επισκευή καλωδίων

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ των FT, εμπειρογνώμονες του κλάδου επισημαίνουν ότι οι στιγμές κατά τις οποίες εκτελούνται αυτές οι εργασίες είναι από τα μεγαλύτερα σημεία ευπάθειας σε hacking και ζημιές στη διάρκεια ζωής ενός καλωδίου, καθώς συσκευές θα μπορούσαν να παρεμβληθούν για να καταγράψουν ή να καταστρέψουν δεδομένα.

Ενώ η πόντιση καλωδίων στη θάλασσα είναι πολύ δύσκολη, ορισμένοι λένε ότι είναι δυνατή η εισαγωγή συσκευών εξαγωγής δεδομένων σε επαναλήπτες – τα ηλεκτρονικά εξαρτήματα που διατηρούν το σήμα κινούμενο σε μεγαλύτερες αποστάσεις – κατά την κατασκευή ή την επισκευή των καλωδίων .

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι το ποιος είναι ιδιοκτήτης υποθαλάσσιων καλωδίων και σταθμών προσγείωσης είναι περίπου αμφιλεγόμενο, καθώς τα δεδομένα διασχίζουν τα σύνορα με σχετικά ανεξέλεγκτο τρόπο και μπορούν ακόμα να προσπελαστούν όταν διέρχονται από μια χώρα, ακόμη κι αν η διαδρομή είναι λιγότερο άμεση.

Παρόλα αυτά, κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι φόβοι γύρω από τον κατακερματισμό του διαδικτύου είναι υπερβολικοί, καθώς το συμφέρον του Πεκίνου δεν είναι ένα διασπασμένο δίκτυο, αλλά η μεγαλύτερη πρόσβαση σε πληροφορίες και εμπόριο.