Τουρκία: Το δύσκολο έργο του υπουργού Οικονομικών με την έγκριση του Ερντογάν

Το μεγάλο οικονομικό στοίχημα της Τουρκίας, τις γεωπολιτικές προκλήσεις και τα σκληρά μέτρα που απαιτούνται αναλύει ο υπουργός Οικονομικών της χώρας, τονίζοντας ότι χαίρει της εμπιστοσύνης του Ερντογάν για τις αποφάσεις τις οποίες έχει λάβει.

Ο τεχνοκράτης υπουργός Τουρκίας ζήτησε υπομονή, καθώς προσπαθεί να αντιστρέψει την οικονομική κακοδιαχείριση ετών και να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών στην ταλαιπωρημένη οικονομία της χώρας.

Στην πρώτη του συνέντευξη σε διεθνή μέσα μετά τον διορισμό του τον Ιούνιο, ο Μεχμέτ Σιμσέκ υπογράμμισε ότι επιδιώκει «να εξισορροπήσει την οικονομία και να αμβλύνει την εγχώρια ζήτηση», μετά από χρόνια αντισυμβατικών οικονομικών πολιτικών, που υπαγορεύτηκαν από τον ίδιον τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Τουρκία: Το «δίδυμο» που σκότωσε τα erdoganomics και μεταμορφώνει την οικονομία

Μιλώντας στους Financial Times, ο Σιμσέκ είπε ότι ο Ερντογάν στηρίζει πλέον την αλλαγή στη νομισματική πολιτική και επί της ουσίας έχει εγκρίνει τις αυξήσεις των επιτοκίων κατά περισσότερο από 20 ποσοστιαίες μονάδες, προκειμένου να τιθασευτεί ο πληθωρισμός.

«Είμαστε στον σωστό δρόμο. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η εμπιστοσύνη επιστρέφει. Αλλά πρέπει να είμαστε υπομονετικοί. Η πρόκληση εξακολουθεί να υπάρχει», είπε χαρακτηριστικά ο Σιμσέκ στους Financial Times.

Erdoganomics

Σημειώνεται ότι ο Ερντογάν τα τελευταία χρόνια υιοθέτησε μια ανορθόδοξη νομισματική, αλλά και δημοσιονομική πολιτική, ασκώντας πιέσεις σε υπουργούς Οικονομικών και διοικητές της Κεντρικής Τράπεζας, τους οποίους δεν δίσταζε να απομακρύνει σε περίπτωση διαφωνίας.

Τα λεγόμενα erdoganοmics είχαν ως αποτέλεσμα την εκτίναξη του πληθωρισμού κοντά σε τριψήφια ποσοστά, τη μαζική φυγή ξένων κεφαλαίων, και τη μείωση των συναλλαγματικών αποθεμάτων.

Η αλλαγή

Ωστόσο, μετά τις εκλογές διόρισε ένα «δυτικό οικονομικό δίδυμο» με επικεφαλής τον Σιμσέκ και τη νέα διοικήτρια της κεντρικής τράπεζας Χαφιζέ Γκαγέ Ερκάν, προκειμένου να ηγηθούν μιας ευρείας αναμόρφωσης της οικονομικής πολιτικής.

Ο Σιμσέκ, πρώην οικονομολόγος της Merrill Lynch που πρόσφατα επέστρεψε από ένα ταξίδι στη Νέα Υόρκη για να προσελκύσει διαχειριστές κεφαλαίων, είπε ότι οι πολιτικές θα επικεντρωθούν στη μείωση του πληθωρισμού, στην ανοικοδόμηση των εξαντλημένων συναλλαγματικών αποθεμάτων της χώρας και στον περιορισμό του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών.

Οι υψηλότερες εξαγωγές και οι επενδύσεις θα είναι το κλειδί για τη διατήρηση της ανάπτυξης, τόνισε προσθέτοντας ότι η Τουρκία θα πρέπει να εξαρτηθεί λιγότερο από τις καταναλωτικές δαπάνες, οι οποίες ενισχύουν τον πληθωρισμό.

Ενώ ο Ερντογάν έχει υιοθετήσει δημοσίως τις νέες πολιτικές, πολλοί επενδυτές και αναλυτές παραμένουν επιφυλακτικοί σχετικά με το πόσο μακριά θα αφήσει ο πρόεδρος τη νέα του οικονομική ομάδα να φτάσει, με σημαντικές εκλογές σε μεγάλες πόλεις, όπως η Κωνσταντινούπολη και η Άγκυρα, να πλησιάζουν στις αρχές του επόμενου έτους.

Ο πληθωρισμός βρίσκεται τώρα κοντά στο 60%, και δεν αναμένεται να πέσει σε μονοψήφιο αριθμό μέχρι το 2026.

Όπως υπογραμμίζουν οι FT, οι περισσότεροι αναλυτές πιστεύουν ότι η νέα διοικήτρια της κεντρικής τράπεζας θα χρειαστεί να αυξήσει τα επιτόκια πολύ υψηλότερα για να συγκρατήσει τις πιέσεις των τιμών, δημιουργώντας μια πιθανή σύγκρουση με τον πρόεδρο και αυξάνοντας την πιθανότητα η πρώην τραπεζίτης της Goldman Sachs να δει την… πόρτα της εξόδου.

Πρώτες ενδείξεις

Ήδη υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι το νέο οικονομικό πρόγραμμα αρχίζει να αποδίδει καρπούς.

Τα ακαθάριστα αποθέματα ξένου συναλλάγματος, εξαιρουμένου του χρυσού, έχουν αυξηθεί σε περίπου 73 δισ. δολάρια, από λιγότερο από 50 δισ. δολάρια τον Μάιο, σύμφωνα με τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας.

Οι τουρκικές εταιρείες ανακτούν επίσης πρόσβαση στις διεθνείς αγορές ομολόγων: σύμφωνα με στοιχεία της Dealogic, η εταιρεία κατασκευής οικιακών συσκευών Arçelik την περασμένη εβδομάδα έγινε ο πρώτος μη χρηματοοικονομικός εταιρικός εκδότης που πούλησε ομόλογο σε δολάρια από τον Ιανουάριο του 2022.

«Καθώς σημειώνουμε πρόοδο, η ικανότητα των εταιρειών και των τραπεζών να αξιοποιούν τις διεθνείς κεφαλαιαγορές θα βελτιώνεται — και αυτό είναι το κλειδί. Μόλις φτάσουμε εκεί, η δουλειά μας θα είναι πιο εύκολη», τόνισε χαρακτηριστικά.

Οι χώρες του Κόλπου και  Ευρώπη

Ο Σιμσέκ είπε επίσης ότι η οικοδόμηση πιο εποικοδομητικών σχέσεων με τις δυτικές χώρες και τους γείτονες του Κόλπου θα συμβάλει στην τόνωση της οικονομίας.

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Τουρκία, αναθερμαίνουν τους τελευταίους μήνες τις σχέσεις τους, υπέγραψαν επενδυτικές και χρηματοδοτικές συμφωνίες 50 δισ. δολαρίων τον Ιούλιο, αν και ορισμένες δεσμεύσεις μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να ολοκληρωθούν, δεδομένου ότι βασίζονται σε συγχωνεύσεις και εξαγορές.

Τέλος, ο Τούρκος υπουργός Οικονομικών τόνισε ότι υποστηρίζει την πρόοδο με την ΕΕ, ειδικά για την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης και την απελευθέρωση για τις βίζες , επιπλέον της συνεργασίας για την ασφάλεια της μετανάστευσης και της ενέργειας.

«Η Τουρκία βρίσκεται σε διαδικασία εξόδου από μια γεωπολιτική ύφεση», κατέληξε.

Το μεγάλο στοίχημα

Από την στιγμή που ανέλαβαν τα καθήκοντά τους μετά τις εκλογές, η επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας Χαφιζέ Γκαγέ Ερκάν και ο υπουργός Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ, με σχεδόν δύο δεκαετίες εμπειρίας σε αμερικανικές επενδυτικές τράπεζες έθεσαν ως βασική τους προτεραιότητα να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη των αγορών στην τουρκική οικονομία.

Και από τις πρώτες τους κιόλας κινήσεις διεφάνη η πρόθεσή τους να αποστασιοποιηθούν από τις ανορθόδοξες οικονομικές πολιτικές του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, γνωστά και ως erdoganomics, αυξάνοντας τα επιτόκια για να ρίξουν τον πληθωρισμό. Ας μην ξεχνούμε εδώ ότι η Ερντογάν έδειχνε μια σχεδόν ευλαβική εμμονή με τις μειώσεις των επιτοκίων, ισχυριζόμενος ότι έτσι θα εκτονωθούν οι πληθωριστικές πιέσεις.

Τα πρώτα δείγματα γραφής της νέας πολιτικής έγιναν δεκτά με ικανοποίηση από τις διεθνείς αγορές, αν και οι αναλυτές διατηρούν πάντα κάποιες επιφυλάξεις καθώς ουδείς μπορεί να διαβλέψει με ασφάλεια πόση ακόμα ευελιξία και για πόσο καιρό, θα δώσει ο Σουλτάνος στο «οικονομικό δίδυμο».

«Ψήφος εμπιστοσύνης» με αστερίσκους

Υπενθυμίζεται ότι τον Αύγουστο η Moody’s Investors Service ανέφερε ότι η πιστοληπτική ικανότητα της Τουρκίας θα μπορούσε να αναβαθμιστεί εάν η χώρα συνεχίσει και εμβαθύνει τις βασικές πολιτικές που εισήχθησαν μετά την επανεκλογή του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τον Μάιο.

«Η στροφή προς μία πιο ορθόδοξη, βασισμένη σε κανόνες και προβλέψιμη χάραξη πολιτικής είναι θετική και έρχεται νωρίτερα από ό,τι περιμέναμε», ανέφερε ο οίκος αξιολόγησης σε έκθεσή  του προσθέτοντας: «Η νέα οικονομική ομάδα έχει δεσμευτεί να μειώσει τον πληθωρισμό, να μειώσει τις μεγάλες εξωτερικές ανισορροπίες της Τουρκίας και να διασφαλίσει τη δημοσιονομική πειθαρχία».

Τονίζει μάλιστα ότι η Τουρκία «άρχισε να διορθώνει σταδιακά την κατεύθυνση της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής».

Ακόμα όμως κι αν η Τουρκία αναβαθμιστεί, πιθανότατα θα παραμείνει για αρκετό διάστημα στα «σκουπίδια». Η Moody’s βαθμολογεί το δημόσιο χρέος της χώρας στο Β3, έξι βήματα κάτω από την επενδυτική βαθμίδα, και στην ίδια κατηγορία με την Αγκόλα και τη Νικαράγουα. Το outlook είναι σταθερό