Ακρίβεια: Το δόγμα Σκρέκα για τον έλεγχο του πληθωρισμού

Ο πληθωρισμός, η ακρίβεια συγκεκριμένα την οποία τα φτωχότερα των νοικοκυριών βιώνουν με σκληρό και βασανιστικό τρόπο, εξελίσσεται σε μείζον πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα, πιέζοντας αφόρητα και την πανίσχυρη, κατά τα άλλα, νεοδημοκρατική κυβέρνηση.

Ο επίμονος και υψηλός για μεγάλο διάστημα πληθωρισμός, ιδιαιτέρως των τροφίμων, κατατρώγει τα πενιχρά εισοδήματα των μισθωτών και των συνταξιούχων και ακυρώνει τις όποιες αυξήσεις μισθών και συντάξεων, περιορίζοντας τη διάχυση των όποιων αποτελεσμάτων της οικονομικής ανάκαμψης στην κοινωνία.
Δυσαρέσκεια

Η δυσφορία και η δυσαρέσκεια περισσεύουν, τα πρόσωπα των καταναλωτών σκοτεινιάζουν μπροστά στα ταμπελάκια των τιμών και εκπλήσσονται δυσάρεστα μόλις βλέπουν τους λογαριασμούς στα ταμεία των σουπερμάρκετ, των εστιατορίων και γενικώς των όποιων αγορών τυχαίνει να επισκεφθούν.

EY: Οι σύγχρονοι καταναλωτές ζητούν πολλά παραπάνω από ένα προϊόν

«Το τέρας»

Είναι τέτοια η πίεση που ο Πρωθυπουργός αναγνωρίζοντας το βάρος των υψηλών τιμών έσπευσε πρόσφατα να επισκεφθεί κατάστημα μεγάλης εμπορικής αλυσίδας προκειμένου να διαδηλώσει το ενδιαφέρον του και να δείξει στο ευρύ κοινό πόσο τον απασχολεί πραγματικά «το τέρας του πληθωρισμού». Ηλπιζε η κυβέρνηση ότι η αποκατάσταση σχετικής ισορροπίας στις διεθνείς αγορές των ενεργειακών αγαθών θα άμβλυνε το πληθωριστικό φαινόμενο.

Ωστόσο παρά την εξισορρόπηση των διεθνών τιμών του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος και την υποχώρηση του υπερβάλλοντος βάρους στο κόστος παραγωγής, οι τιμές επιμένουν στα υψηλά τους επίπεδα, αναδεικνύοντας άλλες αδιερεύνητες πτυχές της λειτουργίας των αγορών, που συνδέονται τόσο με την κερδοσκοπία, όπως και με διαρθρωτικού και οργανωτικού τύπου προβλήματα των επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου.

Ιδιαιτερότητες

Ο υπουργός Ανάπτυξης κ. Κ. Σκρέκας αποδίδει εξαιρετική σημασία στις ιδιαιτερότητες των ελληνικών αγορών. Πιστεύει ότι υπάρχουν εγγενείς αδυναμίες στη λειτουργία τους, ότι υπάρχουν εμφανή κρούσματα κερδοσκοπίας και ακόμη ότι η έκταση και ο πολυκερματισμός του εμπορίου δεν διευκολύνουν τον έλεγχο των τιμών.

Ο πρόσφατος έλεγχος σε ισχυρούς πολυεθνικούς παραγωγούς και προμηθευτές του λιανεμπορίου, που οδήγησε στην επιβολή πολύ υψηλών προστίμων της τάξης των 2 εκατομμυρίων ευρώ, φανέρωσε, μη δικαιολογημένη από την αύξηση του κόστους παραγωγής και διάθεσης, ανύψωση των περιθωρίων κέρδους από το 2021 και εντεύθεν.

Επιμένει μάλιστα, παρά τις έντονες αντιδράσεις των πολυεθνικών και την επίκληση των αρχών της ελευθερίας των αγορών, ότι το υπουργείο Ανάπτυξης θα επέμβει και πάλι αν τα συγκεκριμένα σχήματα δεν προσαρμόσουν στο επόμενο δίμηνο τα περιθώρια κέρδους βάσει των πραγματικών στοιχείων κόστους.

Ο εντοπισμός

Ο ίδιος υποστηρίζει ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες έχουν τα εργαλεία και τα μέσα να εντοπίσουν προϊόν-προϊόν τις κερδοσκοπικού χαρακτήρα υπερβάσεις των περιθωρίων κέρδους και την εκμετάλλευση της δεσπόζουσας θέσης που μπορεί να έχουν διαμορφώσει πολυεθνικά σχήματα σε επιμέρους αγορές βιομηχανικών προϊόντων μαζικής χρήσης, όπως π.χ. των απορρυπαντικών, των βρεφικών πανών, των αναψυκτικών και άλλων.

Από εκεί και πέρα ο υπουργός Ανάπτυξης δεν κρύβει ότι θα επιχειρήσει να επιδράσει στις αλυσίδες λιανικής πώλησης και να αλλάξει τη στάση τους. Ο κ. Σκρέκας έχει εντοπίσει ότι τα σουπερμάρκετ εφαρμόζουν συχνά-πυκνά προωθητικές ενέργειες σχεδόν στο 70% των πωλούμενων προϊόντων. Είτε ένα και ένα δώρο, είτε περιοδικές εκπτώσεις της τάξης του 40%, του 20% κατά περίπτωση. Κατ’ αυτόν οι επαναλαμβανόμενες προσφορές αλλοιώνουν την παράσταση των καταναλωτών, παρεμποδίζουν τις συγκρίσεις από αλυσίδα σε αλυσίδα, από κατάστημα σε κατάστημα, αλλά και μεταξύ ομοειδών προϊόντων, αλλοιώνοντας εν τέλει και αυτές ακόμη τις συνθήκες ανταγωνισμού.

Οι προσφορές

Πιστεύει ότι θα ήταν προσφορότερο να αποτιμηθεί το κόστος των προωθητικών ενεργειών και των προσφερόμενων κατά καιρούς εκπτώσεων και να εκφραστεί με μείωση τιμών. Αντί των όποιων εκπτώσεων και των όποιων προσφορών προτιμά μια καθαρή χαμηλότερη τιμή.

Εχει κατά βάση υιοθετήσει το δόγμα «κάθε μέρα χαμηλότερες τιμές» κόντρα στο σημερινό στρεβλωτικό, όπως λέει, καθεστώς των προσφορών, των εκπτώσεων και του πλήθους των προωθητικών ενεργειών. Χαρακτηρίζει δε μεγάλη μεταρρύθμιση και ενισχυτική του ανταγωνισμού μια τέτοια εξέλιξη. Και δι’ αυτής αποκρούει τις όποιες ενστάσεις και αντιρρήσεις που διατυπώνονται από την πλευρά του εμπορίου για αλλοίωση των συνθηκών της ελεύθερης αγοράς.

Υποστηρίζει δε μετά πάθους ότι ενδεχόμενη υιοθέτηση του δόγματος «κάθε μέρα χαμηλότερες τιμές» θα περιόριζε καθοριστικά τις τάσεις ανόδου των τιμών. Το ερώτημα ωστόσο που τίθεται είναι πώς μπορεί να επιβάλει σε μια ευρεία αγορά 50.000 κωδικών το συγκεκριμένο δόγμα. Ο ίδιος δεν κρύβει ότι χρειάζεται πολύ κόπος και ακόμη περισσότερη προσπάθεια προκειμένου να υιοθετηθούν οι προτεινόμενες αρχές.

Θέμα συνεννόησης

Ωστόσο επιμένει ότι πλέον υπάρχουν τα στοιχεία και τα εργαλεία, ψηφιακά και άλλα, που επιτρέπουν την επικράτηση της καθαρής και συγκρίσιμης τιμής για κάθε προϊόν. Είναι θέμα συνεννόησης με τις αλυσίδες λιανεμπορίου και κατανόησης των ευρύτερων οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών από όλους τους κοινωνικούς εταίρους.

Επιπλέον ο κ. Σκρέκας αποδίδει εξαιρετική σημασία στα θέματα οργάνωσης και λειτουργίας των λιανεμπορικών αγορών. Πιστεύει ότι στην Ελλάδα ο κατακερματισμός αυξάνει τον όγκο και τον αριθμό των καταστημάτων, μεγεθύνει το κόστος διάθεσης και μαζί οδηγεί στη διεκδίκηση υψηλών περιθωρίων μεικτού κέρδους. Ουσιαστικά θεωρεί αναγκαία τη συγκέντρωση και την αναδιάρθρωση του λιανεμπορίου ώστε να διαμορφωθούν προϋποθέσεις μείωσης του κόστους λειτουργίας, εξορθολογισμού των μεικτών περιθωρίων κέρδους και κατ’ επέκταση ελέγχου και υποχώρησης των τιμών που απολαμβάνουν οι καταναλωτές.

Δυσκολίες

Ωστόσο όλοι μπορούν να αντιληφθούν τις δυσκολίες του εγχειρήματος και βεβαίως του χρόνου που θα απαιτήσει μια τέτοιου τύπου γενικευμένη μεταβολή των όρων λειτουργίας τόσο του χονδρεμπορίου όσο και του λιανεμπορίου.

Οπως και να έχει, το «τέρας του πληθωρισμού» είναι πολυκέφαλο και οι εκφράσεις του ακόμη περισσότερες. Δεν είναι εύκολο να συμβιβαστούν, ούτε και να συντονιστούν με τις κυβερνητικές επιδιώξεις. Θα είναι μακρύς και δύσβατος ο δρόμος για τον κ. Μητσοτάκη και τον υφιστάμενό του κ. Σκρέκα.