Η αέναη ηγεμονία Πούτιν και η Ρωσία 2.0

«Είμαστε όλοι μια ομάδα», διακήρυξε ο Βλαντίμιρ Πούτιν, λίγο μετά το κλείσιμο της κάλπης των προεδρικών εκλογών στις 15-17 Μαρτίου στη Ρωσία, αλλά και στα κατεχόμενα προσαρτημένα ουκρανικά εδάφη, με τον ίδιο a priori νικητή.

«Φυσικά έχουμε ακόμη πολλή δουλειά», τόνισε. «Αλλά θέλω να το ξεκαθαρίσω σε όλους: όταν ήμασταν ενωμένοι, κανείς δεν κατάφερε ποτέ να μας εκφοβίσει, να καταστείλει τη θέλησή και την συνείδησή μας. Απέτυχαν στο παρελθόν, θα αποτύχουν και στο μέλλον».

Καταρρίπτοντας στις κάλπες τα ρεκόρ, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία -σε ποσοστό και συμμετοχή- ο Πούτιν ανάγει τις εκλογές σε δημοψήφισμα υπέρ της πολιτικής του.

Χαρακτηρίζει τη σαρωτική -αλλά αμφισβητούμενη από τη Δύση, ως στημένη- νίκη του «σημάδι της εμπιστοσύνης των πολιτών και της ελπίδας ότι όλα όσα έχουμε μπροστά μας θα εκπληρωθούν».

«Έχουμε καταστρώσει μεγαλεπήβολα σχέδια και θα κάνουμε τα πάντα για να τα υλοποιήσουμε».

Το τι ακριβώς αυτά περιλαμβάνουν παραμένει ουσιαστικά ερωτηματικό.

Όπως συμβαίνει τώρα με την προαναγγελία Πούτιν περί δημιουργίας «ουδέτερης ζώνης» στην Ουκρανία.

Ή τις πραγματικές προθέσεις του ως προς τις επαναλαμβανόμενες πυρηνικές απειλές του προς τη Δύση και την προειδοποίηση για τον κίνδυνο ενός «Γ’ Παγκόσμιου Πολέμου πλήρους κλίμακας».

Σε κάθε περίπτωση, αναμένεται περαιτέρω έξαρση του ρωσικού αναθεωρητισμού και κλιμάκωση του νέου Ψυχρού Πολέμου.

«Ονειρεύομαι μια ισχυρή, ανεξάρτητη, κυρίαρχη Ρωσία», διατράνωσε ο Πούτιν.

«Ελπίζω ότι τα αποτελέσματα των εκλογών θα μας επιτρέψουν να επιτύχουμε όλους αυτούς τους στόχους μαζί με τον λαό της Ρωσίας».

Η επισήμανση δεν έγινε τυχαία.

Πανίσχυρος μετεκλογικά, αρχίζει μια πέμπτη θητεία που θα τον καταστήσει το 2030 τον μακροβιότερο ηγέτη της Ρωσίας μετά την Μεγάλη Αικατερίνη.

Μπροστά του έχει ωστόσο μεγάλες προκλήσεις, όχι μόνον εκτός, αλλά και εντός των ρωσικών συνόρων.

Από τους μετεκλογικούς πανηγυρισμούς στην Κόκκινη Πλατεία, στη Μόσχα, με αφορμή τη συμπλήρωση δέκα ετών από την προσάρτηση της Κριμαίας (REUTERS/Stringer)

Πολεμική οικονομία

Καθώς η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία διανύει τον τρίτο χρόνο, όπως και οι δυτικές κυρώσεις, η πολεμική οικονομία δείχνει προσώρας να λειτουργεί για τη Ρωσία.

Αν και ο πληθωρισμός παραμένει υψηλός, στο 7,7%, «οι μισθοί αυξάνονται και η ανεργία μειώνεται, εν μέσω έλλειψης εργατικού δυναμικού», επισημαίνει το Bloomberg.

Ωστόσο «το δημοσιονομικό έλλειμμα και η μείωση των αποθεματικών», παρατηρεί, «αποτελούν μακροπρόθεσμες προκλήσεις».

«Το κόστος των προεκλογικών υποσχέσεών του για κοινωνικές παροχές είναι τεράστιο, ενώ το 30 με 40% του κρατικού προϋπολογισμού είναι για πολεμικές δαπάνες», επισημαίνει στο δίκτυο RND ο Γιαν Κλάας Μπέρεντς, Γερμανός ιστορικός και ειδικός αναλυτής σε θέματα ΕΣΣΔ και μετασοβιετικής Ρωσίας.

«Το κρίσιμο ερώτημα», επισημαίνει, «θα είναι αν ο Πούτιν θα αναγκαστεί να προχωρήσει σε ακόμη μεγαλύτερη επιστράτευση για τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας -σε περίπτωση που π.χ. εμπλακεί περισσότερο η Δύση- ή αν θα καταφέρει να συνεχίσει τον πόλεμο στο ήδη υψηλό επίπεδο κατανάλωσης πόρων».

Ήδη, εκτιμά, δεν επαρκούν για τον υποσχόμενο εκσυγχρονισμό της Ρωσίας…

Παρ’ όλα αυτά τα έσοδα από τις πωλήσεις φυσικού αερίου και πετρελαίου σε αγορές εκτός Δύσης πια, όπως στις πολυπληθείς Κίνα και Ινδία, λειτουργούν ως σημαντικός «αιμοδότης» για τη ρωσική οικονομία.

Κόντρα δε στις εύλογες επικρίσεις των ΗΠΑ, της ΕΕ και του Κιέβου για «μη ελεύθερες και δίκαιες εκλογές» -ο Πούτιν κατέβηκε τύποις ως «ανεξάρτητος» υποψήφιος, χωρίς ουσιαστικούς αντιπάλους και με καταστολή κάθε επικριτικής φωνής- το ποσοστό επανεκλογής του Ρώσου είναι, σύμφωνα με την ανεξάρτητη εταιρεία δημοσκοπήσεων Κέντρου Levada, κοντά σε αυτό της δημοφιλίας του, που αγγίζει το 86%.

«Το μυστικό της μακροχρόνιας παραμονής του στην εξουσία και της έλλειψης σημαντικών αντιπολιτευτικών κινημάτων και συναισθημάτων είναι ότι οι στρατηγικές φιλοδοξίες και οι φοβίες του Πούτιν συμπίπτουν με τα ένστικτα της ρωσικής άρχουσας τάξης και της μαζικής συνείδησης», υποστηρίζει ο εξόριστος Ρώσος στρατιωτικός αναλυτής Γιούρι Φεντόροφ στο νέο του βιβλίου «Το Ουκρανικό Μέτωπο του Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου».

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν κατά την επινίκια ομιλία του στη Μόσχα, στις 18 Μαρτίου. (REUTERS/Maxim Shemetov)

«Κουλτούρα μιλιταρισμού»

Κατά τον Γιούρι Φεντόροφ, η πολιτική του Πούτιν «υλοποιεί τις απαιτήσεις της ρωσικής άρχουσας ελίτ και της κοινωνίας: ιστορική εκδίκηση και αναβίωση μιας ισχυρής ευρασιατικής αυτοκρατορίας».

«Τα πρώτα 2-3 χρόνια μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ», αναφέρει στον ανεξάρτητο ρωσικό ιστότοπο ερευνητικής δημοσιογραφίας Vazhnyye Istorii, «θεωρήθηκε ότι η Ρωσία θα γινόταν σύμμαχος της Δύσης».

Όμως αυτή η προοπτική «θάφτηκε» το 1996, όταν έγινε υπουργός Εξωτερικών ο Γεβγκένι Πριμακόφ.

«O συγγραφέας των βασικών πτυχών του δόγματος εξωτερικής πολιτικής της σύγχρονης Ρωσίας», κατά τον νυν ΥΠΕΞ, Σεργκέι Λαβρόφ.

Σύμφωνα με το δόγμα Πριμακόφ, η εθνική ασφάλεια της Ρωσίας βασίζεται στην ιδιότητα της υπερδύναμης.

Ως εκ τούτου, η Ρωσία δεν μπορεί να επιτρέψει τη διαμόρφωση μιας μονοπολικής διεθνούς τάξης υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Και δη με την επέκταση του ΝΑΤΟ.

Οι σχετικά αναιμικές αντιδράσεις στη ρωσική εισβολή στη Γεωργία το 2008 και στην προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 ενίσχυσαν την πεποίθηση της Μόσχας περί αποδυνάμωσης της Δύσης, επισημαίνει ο Ρώσος αναλυτής.

Αποδίδει, δε, τον «ρεβανσιστικό και μιλιταριστικό χαρακτήρα της στρατηγικής σκέψης του ρωσικού κατεστημένου και την επιθετικότητα της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής» εν μέρει «στις ιδιαιτερότητες του ρωσικού ψυχισμού».

Προς τούτο μνημονεύει και την πιο πρόσφατη δημοσκόπηση του Κέντρου Levada για την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία.

Το 74% των ερωτηθέντων Ρώσων δηλώνει ότι τη στηρίζει, έναντι 18% που αντίθενται σε αυτή. Το υπόλοιπο 8% δεν εκφέρει γνώμη.

Τα ποσοστά είναι ίδια στο ερώτημα εάν η Ρωσία είναι σε σωστή ή λάθος κατεύθυνση.

«Η προσάρτηση της Κριμαίας και η πολιτική απέναντι στην Ουκρανία, ο πόλεμος στο Ντονμπάς, η αντιπαράθεση και η επίδειξη δύναμης απέναντι στη Δύση αύξησαν σημαντικά τον αυτοσεβασμό των Ρώσων», έγραψε ο διευθυντής του Κέντρου Levada, Λεβ Γκούντκοφ.

«Η εικόνα της εξουσίας ως διεφθαρμένης και εγωιστικής δεν έχει αλλάξει τόσο, όσο κυρίως έχει μπει σε παρενθέσεις».