Τηλεφωνικές κλήσεις για σκοπούς προώθησης προϊόντων ή υπηρεσιών: Νομικό πλαίσιο και δικαιώματα

Στη σύγχρονη εποχή της τεχνολογίας και της πληροφορίας, οι τηλεφωνικές κλήσεις για σκοπούς προώθησης προϊόντων ή υπηρεσιών αποτελούν καθημερινή πραγματικότητα. Ωστόσο, η ρύθμιση αυτών των κλήσεων και η προστασία των προσωπικών δεδομένων των πολιτών είναι ζήτημα υψίστης σημασίας, όπως προβλέπεται στον Νόμο 3471/2006. Το άρθρο 11 του ν. 3471/2006 θέτει συγκεκριμένα πλαίσια και περιορισμούς στις μη ζητηθείσες επικοινωνίες, διασφαλίζοντας την προστασία της ιδιωτικότητας και της πληροφοριακής αυτοδιάθεσης των ατόμων.

Πιο συγκεκριμένα, το άρθρο 11 καθορίζει ότι η χρησιμοποίηση αυτόματων συστημάτων κλήσης, όπως φαξ ή ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, για σκοπούς απευθείας εμπορικής προώθησης επιτρέπεται μόνο αν ο συνδρομητής έχει προηγουμένως συγκατατεθεί ρητώς. Επιπλέον, η πραγματοποίηση μη ζητηθεισών επικοινωνιών με ανθρώπινη παρέμβαση (κλήσεις) απαγορεύεται, εφόσον ο συνδρομητής έχει δηλώσει ότι δεν επιθυμεί να δέχεται τέτοιες κλήσεις. Οι πάροχοι ηλεκτρονικών επικοινωνιών υποχρεούνται να καταχωρίζουν αυτές τις δηλώσεις σε ειδικό κατάλογο και να λαμβάνουν μέτρα για την αποτροπή των ανεπιθύμητων επικοινωνιών.

Υποχρεώσεις και κυρώσεις για τους παρόχους υπηρεσιών

Οι πάροχοι υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών πρέπει να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την αποτροπή μη ζητηθεισών επικοινωνιών, όπως καθορίζεται από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) και την Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ). Σε περίπτωση παραβίασης αυτών των υποχρεώσεων, οι αποδέκτες των μη ζητηθεισών επικοινωνιών έχουν δικαίωμα να αξιώσουν αποζημίωση για περιουσιακή ζημία ή χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη. Η ελάχιστη χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης ορίζεται στο ποσό των 10.000 ευρώ, σύμφωνα με το άρθρο 14 του ίδιου νόμου.
Ο ν. 3471/2006 στοχεύει στη διασφάλιση της ισορροπίας μεταξύ της προστασίας της ιδιωτικότητας και της ελευθερίας της πληροφόρησης. Συμπληρώνει το προϋπάρχον νομικό πλαίσιο και συγκεκριμενοποιεί τους κανόνες προστασίας της προσωπικότητας, όπως αυτοί ορίζονται στο άρθρο 57 του Αστικού Κώδικα. Επιπλέον, αναγνωρίζει ότι οποιαδήποτε επέμβαση στα προσωπικά δεδομένα πρέπει να γίνεται με τήρηση συγκεκριμένων διατυπώσεων που προβλέπει ο νόμος.

Νομική Προστασία και Διεκδικήσεις

Από τις διατάξεις του ν. 3471/2006 προκύπτει ότι οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να προστατεύουν τα προσωπικά τους δεδομένα και να διεκδικούν αποζημίωση σε περίπτωση παραβίασης. Ο φορέας παροχής διαθέσιμων στο κοινό υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών που παραβίασε από αμέλεια την υποχρέωση αυτή, υποχρεούται να καταβάλει αποζημίωση στους αποδέκτες των μη ζητηθεισών επικοινωνιών. Η υποχρέωση αυτή είναι «νόθος αντικειμενική και τεκμαιρόμενη», πράγμα που σημαίνει ότι η απλή παράβαση της διάταξης ενεργοποιεί τις συνέπειες για τους παραβάτες.
Η υποβολή αγωγής από τον θιγόμενο που επιδιώκει αποζημίωση για ηθική βλάβη πρέπει να αναφέρει την παράβαση, η οποία οδήγησε στην ηθική βλάβη. Η παράβαση αυτή θεωρείται τυπική διαδικασία απόδειξης, χωρίς την ανάγκη αναφοράς των επιμέρους στοιχείων της ηθικής βλάβης. Ο καθορισμός της χρηματικής ικανοποίησης αποσκοπεί στην προστασία των πολιτών από προσβολές της προσωπικότητάς τους, εντάσσοντας το μέτρο αυτό στις υποχρεώσεις της Πολιτείας για σεβασμό και προστασία της αξίας του ανθρώπου, όπως επιβάλλεται από το Σύνταγμα.

Συνταγματική προσέγγιση και αρχή της αναλογικότητας

Ωστόσο, η καθιέρωση του ελάχιστου ποσού χρηματικής ικανοποίησης έχει προκαλέσει συζητήσεις σχετικά με τη συνταγματικότητα της διάταξης. Σύμφωνα με τη νομολογία, η καθιέρωση του ελάχιστου ποσού των 10.000 ευρώ για ηθική βλάβη θεωρείται δυσανάλογη, ειδικά σε περιπτώσεις ελαφρών προσβολών. Η αρχή της αναλογικότητας, όπως ορίζεται στο άρθρο 25 του Συντάγματος, απαιτεί ότι το μέτρο που επιβάλλεται πρέπει να είναι ανάλογο με τον επιδιωκόμενο σκοπό. Το Δικαστήριο έχει τη δικαιοδοσία να εξετάζει αν η εφαρμογή του ελάχιστου ορίου χρηματικής ικανοποίησης παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας και να επιδικάζει μικρότερα ποσά όταν το θεωρεί απαραίτητο.

Συμπεράσματα

Η ρύθμιση του ν. 3471/2006 παρέχει σημαντική προστασία στα προσωπικά δεδομένα των πολιτών και οριοθετεί τις υποχρεώσεις των παρόχων υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Ωστόσο, η εφαρμογή της διάταξης για το ελάχιστο ποσό χρηματικής ικανοποίησης έχει εγείρει ζητήματα συνταγματικότητας και αναλογικότητας. Το Δικαστήριο διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην εξισορρόπηση των συμφερόντων, διασφαλίζοντας ότι οι πολίτες προστατεύονται επαρκώς χωρίς να επιβάλλονται υπερβολικά επαχθείς κυρώσεις στους παραβάτες.
Η πρόκληση παραμένει η συνεχής αναθεώρηση και προσαρμογή των νομοθετικών ρυθμίσεων ώστε να ανταποκρίνονται στις εξελίξεις της τεχνολογίας και τις μεταβαλλόμενες ανάγκες της κοινωνίας, προστατεύοντας παράλληλα τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών. Η εξασφάλιση της ισορροπίας μεταξύ προστασίας της ιδιωτικότητας και ελευθερίας της πληροφόρησης αποτελεί κεντρικό στόχο του νομοθέτη και της δικαιοσύνης, σε μια διαρκή προσπάθεια για τη διατήρηση της κοινωνικής ευημερίας και της δικαιοσύνης.

Η Σουζάνα Κλημεντίδη είναι δικηγόρος