Οταν οι κυβερνήσεις της Σουηδίας και της Δανίας υπέγραφαν τη συμφωνία για την κατασκευή μιας μόνιμης σύνδεσης μέσω του στενού Oresund το 1991, οραματίζονταν να γίνουν τα ταξίδια ταχύτερα και ευκολότερα, αποφεύγοντας πορθμεία ή πτήσεις μικρών αποστάσεων, να βελτιωθεί η περιφερειακή ολοκλήρωση και να ενισχυθεί η οικονομική ανάπτυξη.
Η γέφυρα Öresund, 25 χρόνια μετά τα εγκαίνιά της, παραμένει η μεγαλύτερη οδική και σιδηροδρομική γέφυρα στην ΕΕ, μήκους 16 χιλιομέτρων, συμπεριλαμβανομένου ενός τμήματος σήραγγας. Κόστισε 30 δισεκατομμύρια δανικές κορώνες (4,3 δισεκατομμύρια δολάρια) και κατασκευάστηκε σε πέντε χρόνια.
Η διαδρομή προσφέρει στους μετακινούμενους κινηματογραφική θέα στο νερό, και οι γιγάντιοι μεταλλικοί πυλώνες της είναι εντυπωσιακοί. Η υποδομή ενέπνευσε ένα από τα πιο επιτυχημένα τηλεοπτικά franchise της Σκανδιναβίας, το The Bridge, το οποίο σημείωσε παγκόσμια επιτυχία τη δεκαετία του 2010.
Τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν τον Μάιο από το Öresundsinstitutet, έναν ανεξάρτητο ερευνητικό οργανισμό στην περιοχή, υπογραμμίζουν τον ευρύτερο αντίκτυπο που είχε η γέφυρα στις τάσεις των μεταφορών και των επιχειρήσεων στη διάρκεια των τελευταίων 25 χρόνων. Οι αριθμοί είναι εντυπωσιακοί:
- Οι διασυνοριακές μετακινήσεις έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 400% (αν και οι ακριβείς συγκρίσεις είναι δύσκολες λόγω των μεταβαλλόμενων μεθόδων συλλογής δεδομένων).
- Ο αριθμός των Σουηδών και των Δανών που μετακινούνται στην άλλη πλευρά της γέφυρας έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 60%.
- Επιπλέον, η σύνδεση έχει βοηθήσει χιλιάδες ανθρώπους να ξεκινήσουν επιχειρήσεις στην απέναντι όχθη.
- Σύμφωνα με τα στοιχεία του Öresundsinstitutet, έχει σημειωθεί αύξηση 73% σε τέτοιου είδους εταιρείες.
Δεν είναι όλα ρόδινα
Ωστόσο, ο διευθύνων σύμβουλος του Öresundinstitutet, Γιόχαν Βέσμαν, λέει ότι η αυξανόμενη δημοτικότητα των διασυνοριακών μετακινήσεων σημαίνει ότι ο υπερπληθυσμός γίνεται πλέον πρόβλημα, με μεγαλύτερα «τρένα μελλοντικής γενιάς» να μην αναμένεται να κυκλοφορήσουν πριν από το 2030 το συντομότερο.
Παρά την έκρηξη των μετεγκαταστάσεων εταιρειών στο Μάλμε και τη φήμη της περιοχής για καινοτομία, τα στοιχεία του Öresundsinstitutet υποδηλώνουν επίσης ότι η σουηδική πόλη έχει ακόμη δουλειά να κάνει για να ενθαρρύνει τις μετακινήσεις από τη Δανία. Περισσότερο από το 95% των μετακινούμενων ταξιδεύει προς την αντίθετη κατεύθυνση, από το Μάλμε στην Κοπεγχάγη.
«Το Μάλμε είναι μια περιφερειακή πόλη. Σε μια πρωτεύουσα, υπάρχουν θέσεις εργασίας που δεν υπάρχουν σε μια μικρότερη πόλη, [και] υπάρχουν υψηλότεροι μισθοί στην Κοπεγχάγη από ό,τι στο Μάλμε», εξηγεί ο Γιόχαν Βέσμαν.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος και συνιδρυτής της διαδικτυακής αγοράς μόδας Boozt με έδρα το Μάλμε που μετέφερε πρόσφατα τα γραφεία της στην Κοπεγχάγη, Χέρμαν Χάραλντσον, μεταφέρει τη δική του εμπειρία. Οπως λέει, μεταξύ άλλων, έχει γίνει ολοένα και πιο δύσκολο να προσελκύσει νεαρά ταλέντα από τη Δανία μακριά από την πρωτεύουσα. «Νομίζω ότι υπάρχει ένα ψυχικό εμπόδιο για ορισμένους Δανούς να διασχίσουν τη γέφυρα και να εργαστούν στη Σουηδία», υπογραμμίζει, αναγνωρίζοντας ότι πολλοί κάτοικοι της Κοπεγχάγης υπομένουν μεγαλύτερες καθημερινές μετακινήσεις εντός της πόλης, σε σύγκριση με τους τυπικούς χρόνους ταξιδιού πάνω από τη γέφυρα. «Από τότε που ανακοινώσαμε τη μεταφορά των γραφείων, πιστεύω ότι ο αριθμός των αιτήσεων για ανοιχτές θέσεις εργασίας έχει τριπλασιαστεί».
Επίσης, ο επιχειρηματίας εκτιμά ότι η μετακίνηση μέσω της γέφυρας Öresund είναι πολύ ακριβή.
Η διαδρομή με το τρένο από το κέντρο της Κοπεγχάγης στο Μάλμε είναι περίπου 17 δολάρια και διαρκεί περίπου 40 λεπτά. Κοστίζει περίπου 80 δολάρια για να περάσει κανείς με αυτοκίνητο, αν και υπάρχουν μεγάλες εκπτώσεις για τους τακτικούς ταξιδιώτες.
Ο ίδιος υποστηρίζει, ακόμη, ότι είναι πολλά και τα διοικητικά εμπόδια και για τους διασυνοριακούς εργαζόμενους, καθώς η Σουηδία και η Δανία έχουν διαφορετικά συστήματα σύνταξης, γονικής άδειας και ασφάλισης ανεργίας – μια νέα συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο, με στόχο την απλοποίηση των κανόνων φόρου εισοδήματος για τους μετακινούμενους.
Η πολιτισμική ενσωμάτωση αποδείχθηκε επίσης πιο δύσκολη από ό,τι οραματίστηκαν οι σουηδικές και οι δανικές αρχές, διαπιστώνει ο Γιόχαν Βέσμα του Öresundsinstitutet.
Σημειώνει ότι ενώ οι σκανδιναβικές χώρες μπορεί να «μοιάζουν πολύ» στα μάτια πολλών στον υπόλοιπο κόσμο, οι διαφορές στις εργασιακές κουλτούρες είναι τέτοιες που οι επιχειρηματίες δυσκολεύονται να κατανοήσουν ο ένας τον άλλον «παρά τις καλές προθέσεις».
Παραμένει σύμβολο
Ωστόσο, παρόλες τις προκλήσεις, η γέφυρα παραμένει ένα παγκόσμιο σύμβολο τόσο για τη διασυνοριακή όσο και για την περιφερειακή συνεργασία.
Ενέπνευσε τη νέα σήραγγα που κατασκευάζεται κάτω από τη Βαλτική Θάλασσα μεταξύ Δανίας και Γερμανίας. Η Φινλανδία διερευνά επίσης μια νέα γέφυρα πάνω από τη Βαλτική Θάλασσα, που συνδέει την πόλη Vaasa με την Umeå στη βόρεια Σουηδία.
Ο κ. Βέσμαν υποστηρίζει ότι η σημασία αυτών των τύπων ασφαλών σταθερών συνδέσεων αυξάνεται με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία και την πρόσφατη ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ.
Οι σουηδικές και οι δανικές αρχές συζητούν επίσης αρκετές πιθανές νέες διασυνοριακές συνδέσεις.
Αυτές περιλαμβάνουν οδικές και σιδηροδρομικές σήραγγες προς τη Δανία είτε από τη σουηδική πόλη Χέλσινγκμποργκ είτε από τη Λάντσκρονα (και οι δύο στα νοτιοδυτικά της Σουηδίας), και ένα νέο μετρό που θα συνδέει το Μάλμε και την Κοπεγχάγη.
«Νομίζω ότι θα χρειαστούν αρκετά χρόνια ακόμη πριν η επόμενη σύνδεση είναι έτοιμη να εγκαινιαστεί. Αλλά θα γίνει και θα χρειαστεί», λέει ο κ. Βέσμαν.
