Μπάιντεν vs Πούτιν: Μπρα-ντε-φερ με το βλέμμα σε Ευρώπη και Κίνα

Περισσότεροι από 800 θα είναι οι «συνοδοί» του Τζο Μπάιντεν και του Βλαντιμίρ Πούτιν στη Γενεύη, όπου θα πραγματοποιηθεί σήμερα το μεσημέρι, σύμφωνα με το πρόγραμμα, η συνάντησή τους. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, φυσικά, πρόκειται για μέλη των αμερικανικών και ρωσικών δυνάμεων ασφαλείας, καθώς και των μυστικών υπηρεσιών των δύο χωρών, που θα αναλάβουν να προφυλάξουν τους προέδρους από κάθε κίνδυνο και από όλους τους ανεπιθύμητους «περίεργους».

Μαζί τους, φυσικά, θα βρίσκονται και τα μέλη των υπηρεσιών της Ελβετίας και άλλων χωρών που θα συμμετέχουν στην επιχείρηση η οποία θα στηθεί και θα μετατρέψει την πόλη σε φρούριο. Οι πληροφορίες κάνουν λόγο για τουλάχιστον 1.000 στρατιωτικούς και 900 αστυνομικούς, ενώ ο εναέριος χώρος πάνω από την Γενεύη, αλλά και σε τμήμα της γειτονικής Γαλλίας, θα επιτηρείται από ελβετικά, γαλλικά και ιταλικά μαχητικά. Παράλληλα και για παν ενδεχόμενο, στη λίμνη της πόλης και σε καίρια σημεία θα έχουν τοποθετηθεί συστήματα αεράμυνας.

Παλιοί γνώριμοι, έμπειροι διπλωμάτες

Πίσω από αυτό το εντυπωσιακό «ντεκόρ», οι δύο ηγέτες θα βρεθούν πρόσωπο με πρόσωπο για πρώτη φορά από τη στιγμή που ο Μπάιντεν εξελέγη και ορκίστηκε ως ο 46^ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Αυτή θα είναι και η μοναδική ιδιαιτερότητα, μιας και οι δύο γνωρίζονται αρκετά καλά και έχουν συναντηθεί και άλλες φορές – ο μεν επειδή είναι πρόεδρος ή πρωθυπουργός της Ρωσίας τα τελευταία 21 χρόνια και ο δε διότι έχει διατελέσει επί οκταετία αντιπρόεδρος των ΗΠΑ και έχει καλύψει όλες σχεδόν τις καίριες θέσεις που αφορούν στην εξωτερική πολιτική.

Τούτων δεδομένων και καθώς ουδείς αναμένει κάποιες σημαντικές συμφωνίες στη διάρκεια αυτής της συνάντησης, το ερώτημα που τίθεται είναι προφανές: Τι θέλουν να πετύχουν και ποιο μήνυμα θα επιδιώξουν να στείλουν Μπάιντεν και Πούτιν;

Όσον αφορά στον πρόεδρο των ΗΠΑ, το στίγμα δίνουν πολλές αναλύσεις στα σημερινά ΜΜΕ. «Η συνάντηση με τον Πούτιν αποτελεί μια δοκιμασία για το σχέδιο του Μπάιντεν να κινητοποιήσει τους συμμάχους του στη Δύση», σημειώνει η Wall Street Journal. Ταυτόσημη και η διαπίστωση του Economist: «Η σύνοδος με τον Βλαντιμίρ Πούτιν θέτει σε δοκιμασία τη νέα εξωτερική πολιτική του Τζο Μπάιντεν».

Πράγματι, από όποια πλευρά και αν το δει κανείς, έτσι έχουν τα πράγματα. Επιλέγοντας να συναντήσει τον πρόεδρο της Ρωσίας μετά από τις συνόδους της G7, του ΝΑΤΟ και ανάμεσα σε ΗΠΑ-ΕΕ, στον απόηχο των δηλώσεων που έγιναν και των αποφάσεων που ελήφθησαν, ο Μπάιντεν θέλει να επιβεβαιώσει ότι «η Αμερική επέστρεψε», καθώς και να διαμηνύσει ότι «η Δύση είναι πρωτίστως η Αμερική».

Μοντέλο «Ψυχρού Πολέμου»

Η αλήθεια, ωστόσο, είναι πως κανένα από τα δύο παραπάνω «συνθήματα» δεν είναι αυτονόητα ή δεδομένα. Διότι η Αμερική μπορεί να επέστρεψε, όμως τα δεδομένα είναι πλέον αρκετά διαφορετικά σε σύγκριση με το παρελθόν. Και βεβαίως Δύση δεν νοείται χωρίς την Αμερική, σε καμία περίπτωση όμως οι εταίροι της (και κυρίως οι Ευρωπαίοι) δεν δέχονται ότι είναι πρωτίστως ή, πολύ περισσότερο, μόνο η Αμερική.

Όσο για τον ίδιο τον Μπάιντεν, παρά τις προθέσεις του να οικοδομήσει μια «προβλέψιμη και σταθερή» σχέση με τη Ρωσία, όπου ο καθένας θα γνωρίζει πού υπάρχει πεδίο συνεργασίας και πού οι διαφορές είναι αγεφύρωτες, μάλλον έχει στο μυαλό του ένα μοντέλο του παρελθόντος, που δεν είναι σίγουρο ότι μπορεί να εφαρμοστεί και στο παρόν. «Το πλαίσιο αναφοράς του κ. Μπάιντεν είναι ο Ψυχρός Πόλεμος, στη διάρκεια του οποίου ο ίδιος ανδρώθηκε και συναρπάστηκε από την εξωτερική πολιτική», όπως σημειώνει ο Economist.

Μια άλλη ερμηνεία που δίνεται στις προθέσεις του προέδρου των ΗΠΑ έρχεται από τον Κιρ Ζιλ, ειδικευμένου σε θέματα Ρωσίας και Ευρασίας στελέχους του Chatham House, ενός think tank στο Λονδίνο. «Φαντάζει ολοένα πιο ρεαλιστικό το σενάριο ότι ο Μπάιντεν επιδιώκει να θέσει στο περιθώριο οτιδήποτε δεν ταυτίζεται με την Κίνα (…) Αυτό, όμως, στην περίπτωση της Ρωσίας δεν είναι δυνατό να γίνει», σημειώνει μιλώντας στην WSJ.

Κάτι ανάλογο, με διαφορετικά λόγια, ισχυρίζεται και η ισπανική el Pais, η οποία μάλλον έχει τον πιο επιτυχημένο τίτλο: «ΗΠΑ και Ρωσία αναζητούν μια Ψυχρή Ειρήνη στη Γενεύη» – αναγνωρίζοντας, πρακτικά, ότι ο πιο σημαντικός παράγοντας σήμερα είναι η Κίνα του Σι Τζινπίνγκ.

Οι επιλογές του Πούτιν

Αν έτσι έχουν δε τα πράγματα – κάτι πολύ πιθανό, με βάση τόσο τη γενικότερη στάση των ΗΠΑ όσο και τις αντικειμενικές εξελίξεις στην οικονομία και τη γεωπολιτική – τότε ο Πούτιν έχει στα χέρια του ένα όπλο που μπορεί να αξιοποιήσει έξοχα: Να ζητήσει όσο το δυνατόν περισσότερα ανταλλάγματα ώστε να «κάτσει στα αυγά του» και να μην αποτελεί διαρκή πονοκέφαλο για την Ουάσιγκτον και τον Μπάιντεν.

Έχοντας, φυσικά, και εναλλακτική επιλογή: Να ενώσει πλήρως τις δυνάμεις του με τους Κινέζους και τον φιλόδοξο Σι Τζινπίνγκ, δημιουργώντας ένα συμπαγές μέτωπο απέναντι στη Δύση. Κάτι που, ασφαλώς, αποτελεί το πιο επικίνδυνο σενάριο – το οποίο οι Ευρωπαίοι ειδικά απεύχονται.

Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να σημειωθεί ότι ο Μπάιντεν έχει το πιο δύσκολο καθήκον σήμερα και, γι’ αυτό, οι πληροφορίες αναφέρουν πως έχει αφιερώσει πολλές ώρες προκειμένου να προετοιμαστεί κατάλληλα για τη συνάντηση με τον Πούτιν. Παράλληλα, αποφάσισε να μην δώσει κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Ρώσο ομόλογό του, θέλοντας να αποφύγει οποιαδήποτε έκπληξη ή δυσάρεστη ερώτηση.

Έτσι, ο καθένας θα πει τα δικά του στους δικούς του – και οι υπόλοιποι θα πασχίζουμε να βγάλουμε συμπεράσματα…