Οι προκλήσεις του κρατικού χρέους

Για να βοηθήσουν τις φτωχότερες χώρες που κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν προβλήματα κρατικού χρέους, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να προωθήσουν πολύ μεγαλύτερη συμμετοχή ιδιωτικών πιστωτών στην αναδιαμόρφωση και αναδιάρθρωση του χρέους. Θα πρέπει επίσης να παρέχουν πρόσθετη οικονομική υποστήριξη που θα επιτρέπει τη συνεχιζόμενη επένδυση αυτών των χωρών στην αειφόρο ανάπτυξη.

Μία από τις πολλές πολύπλοκες κληρονομιές της πανδημίας COVID-19 θα είναι το υψηλό επίπεδο χρέους του δημόσιου τομέα στις περισσότερες χώρες. Αυτό αντικατοπτρίζει τις αυξημένες δαπάνες των κυβερνήσεων για την αντιμετώπιση της κρίσης, καθώς και την κατάρρευση των φορολογικών εσόδων καθώς οι οικονομίες επλήγησαν το 2020. Ως αποτέλεσμα, πολλές χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος κινδυνεύουν από κρίση κρατικού χρέους. Αν και πολλές ανεπτυγμένες χώρες είναι υπερχρεωμένες, τα επιτόκιά τους είναι χαμηλά κατά τα ιστορικά πρότυπα – και αρνητικά σε πραγματικούς όρους. Οι αναπτυσσόμενες χώρες, παρά την αύξηση των δημόσιων δαπανών τους λιγότερο απότομα κατά τη διάρκεια της κρίσης COVID-19, πρέπει να πληρώσουν υψηλότερα επιτόκια για το δημόσιο χρέος τους. Αυτά τα επιτόκια, καθώς και τα περιθώρια κινδύνου που πληρώνουν οι φτωχότερες χώρες στις διεθνείς κεφαλαιαγορές, ενδέχεται να αυξηθούν καθώς τα επιτόκια στις προηγμένες οικονομίες – και ιδίως στις Ηνωμένες Πολιτείες – αρχίζουν να ανεβαίνουν. Δεν χρειάζεται όλες οι αναπτυσσόμενες χώρες να αναδιαρθρώσουν τα χρέη τους. Συνεπώς, οι  υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να επιδιώξουν δύο στόχους που θα πρέπει να ενισχύουν αμοιβαία. Πρέπει να προωθήσουν την πλήρη, ισότιμη και διαφανή συμμετοχή των ιδιωτών πιστωτών στην αναδιαμόρφωση και αναδιάρθρωση του χρέους, όταν χρειάζεται. Και πρέπει να παρέχουν πρόσθετη οικονομική υποστήριξη που επιτρέπει στις αναπτυσσόμενες χώρες να διατηρήσουν τις επενδύσεις τους στην αειφόρο ανάπτυξη.

Επίσης, προτείνεται η έναρξη διαλόγου σχετικά με τον τρόπο δημιουργίας ενός μηχανισμού αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους υπό πολυμερή αιγίδα – είτε των Ηνωμένων Εθνών είτε ενός ανεξάρτητου μηχανισμού επίλυσης διαφορών του ΔΝΤ. Αυτό το ζήτημα βρίσκεται στην παγκόσμια ατζέντα εδώ και δύο δεκαετίες. Εχει σημειωθεί κάποια πρόοδος στη βελτίωση των ρητρών συλλογικής δράσης των συμβάσεων χρέους για τη διευκόλυνση πιθανών επαναδιαπραγματεύσεων με ιδιώτες πιστωτές, αλλά ο κόσμος χρειάζεται επειγόντως ένα συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο. Ενας μηχανισμός αναδιάρθρωσης του χρέους θα πρέπει να συμπληρωθεί με επαρκή ρύθμιση των ροών κεφαλαίου. Καθώς ο κόσμος προσπαθεί να χαράξει μια οικονομική ανάκαμψη από την κρίση του COVID-19 το 2021, αυτά τα θέματα που σχετίζονται με το χρέος πρέπει να είναι κεντρικά στην παγκόσμια ατζέντα συνεργασίας.

Ο José Antonio Ocampo είναι πρώην υπουργός Οικονομικών της Κολομβίας. Είναι καθηγητής στο Columbia και πρόεδρος της Ανεξάρτητης Επιτροπής για τη Μεταρρύθμιση της Διεθνούς Εταιρικής Φορολογίας (ICRICT).