ΕΕ: Γιατί η ηλεκτροκίνηση μένει από… ρεύμα

Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας δεν έχει καμία αμφιβολία: η Κίνα θα συνεχίσει και το 2024 να κυριαρχεί και στις πωλήσεις αλλά και στην παραγωγή ηλεκτρικών αυτοκινήτων, ακόμα και για λογαριασμό (και με σήμα) δυτικών κατασκευαστών. Oι ΗΠΑ, παρότι πατρίδα των Tesla, θα παραμείνουν σχεδόν αδιάφορες για την ηλεκτροκίνηση, όπως και η Βόρεια Αμερική εν γένει. Αν και πρωτοπόρος στην υβριδική τεχνολογία (το Toyota Prius έπαιζε εν ου παικτοίς προ 20ετίας) η Ιαπωνία κάνει τη μετάβασή της προς τα αμιγώς ηλεκτρικά, αλλά με συγκρατημένα βήματα.

Μία ήπειρος εξελίσσεται σε βαρίδι της ηλεκτρικής μετάβασης, παρότι τόσο την προπαγάνδισε και επένδυσε και εξακολουθεί να επενδύει σ’ αυτή: η Ευρώπη. Παρά τις επενδύσεις και τις τυμπανουκρουσίες όμως, η Ευρώπη δεν φαίνεται να πετυχαίνει τον στόχο που η ίδια έχει θέσει και είναι η απεξάρτηση της ηπείρου από τον άνθρακα έως το έτος 2035.

Ηλεκτροκίνηση: Η πτώση πωλήσεων EV δεν αποτελεί κίνδυνο για την Ευρώπη — ακόμα

Αυτή την πρόβλεψη έκανε σε έκθεσή του που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα το ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο. Και η αιτία της ευρωπαϊκής αστοχίας έχει να κάνει εν πολλοίς με το παραγωγικό και ανταγωνιστικό ακαταμάχητο των Κινέζων (σε ό,τι αφορά κυρίως την παραγωγή μπαταριών κυρίως) και με τους γενικότερους εμπορικούς ανταγωνισμούς της ΕΕ και με την Κίνα αλλά και με τις ΗΠΑ.

Πέραν αυτών πρέπει να σημειωθεί και η απροθυμία της μεγαλύτερης και ισχυρότερης χώρας της Ευρώπης, της Γερμανίας, να χαλάσει τη βολή της παντοδύναμης αυτοκινητοβιομηχανίας της – ή ίσως η αντικειμενική αδυναμία της να ακολουθήσει τα χρονοδιαγράμματα. Προ εβδομάδων το Βερολίνο μπλόκαρε την απαγόρευση πώλησης καινούργιων αυτοκινήτων με θερμικούς κινητήρες μετά το 2035.

Ξεθυμαίνει ο ενθουσιασμός

Ο ρυθμός ανάπτυξης της παγκόσμιας αγοράς ηλεκτρικών αυτοκινήτων θα υποχωρήσει εφέτος αισθητά στο 25% από το 35%, που ήταν το 2023 έναντι της αμέσως προηγούμενης χρονιάς. Και στην Ευρώπη θα καταγραφεί το χαμηλότερο ποσοστό αύξησης των πωλήσεων, καθώς μετά βίας θα φτάσει το 10%. Αυτή είναι η πρόβλεψη της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας, που επισημαίνει ότι την χρονιά που πέρασε η αγορά των αμιγώς ηλεκτρικών οχημάτων έφθασε στο απόγειο της ανάπτυξής της, με τις πωλήσεις να πλησιάζουν τα 14 εκατ. οχήματα.

Για την χρονιά που διανύουμε η ΔΥΕ προϋπολογίζει πωλήσεις 17 εκατομμυρίων ηλεκτρικών οχημάτων στον κόσμο, κάτι που σημαίνει αύξηση των πωλήσεων 25% συγκριτικά με το 2023. Βάσει των στατιστικών της ΔΥΕ, η ζήτηση για ηλεκτρικά οχήματα εντοπίζεται ουσιαστικά σε τρεις γεωγραφικές ζώνες: στην Κίνα, όπου τα ηλεκτρικά αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 60% των συνολικών πωλήσεων οχημάτων, στην Ευρώπη, όπου το ποσοστό των ηλεκτρικών αγγίζει το 25% του συνόλου των πωλήσεων και στη Βόρεια Αμερική, όπου περιορίζεται στο 10%.

Οι τρεις προϋποθέσεις

Ο στόχος των μηδενικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση για νέα αυτοκίνητα από το 2035 θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί επειδή δεν πληρούνται οι τρεις απαραίτητες προϋποθέσεις. Η πρώτη αδυναμία έχει να κάνει με τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από αυτοκίνητα με κινητήρες εσωτερικής καύσεως (βενζίνης και ντίζελ δηλαδή). Ο ανεξάρτητος φορέας οικονομικού ελέγχου της ΕΕ επισημαίνει ότι οι εκπομπές από τα νέα αυτοκίνητα άρχισαν να μειώνονται μόλις το 2020, δηλαδή 11 χρόνια μετά την έναρξη ισχύος του πρώτου κανονισμού σε αυτόν τον τομέα.

«Παρά τις έντονες φιλοδοξίες και τις αυστηρές απαιτήσεις των ρυθμιστικών αρχών, τα περισσότερα σημερινά θερμικά αυτοκίνητα εξακολουθούν να εκπέμπουν την ίδια ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που εξέπεμπαν και πριν από 12 χρόνια», υπογράμμισε παρουσιάζοντας σε συνέντευξη τύπου την έκθεση ένας εκ των ερευνητών που την υπογράφουν, ο έλληνας καθηγητής Δημοσιονομικού Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και μέλος του ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου Νικόλαος Μηλιώνης.

Η ανάπτυξη εναλλακτικών καυσίμων (βιοκαύσιμα, συνθετικά καύσιμα, υδρογόνο) αποτελεί τον δεύτερο άξονα υστέρησης που εντόπισε το ευρωπαϊκό δικαστικό όργανο. Οι συγγραφείς της έκθεσης υπογράμμισαν την απουσία ενός ακριβούς και σταθερού οδικού χάρτη για την επίλυση των μακροπρόθεσμων προβλημάτων του κλάδου καυσίμων. «Τα προβλήματα αφορούν στην ποσότητα των διαθέσιμων καυσίμων, στο κόστος παραγωγής τους και στο σεβασμό για το περιβάλλον», εξηγούν. Η τρίτη υστέρηση αφορά εγγενείς και αντικειμενικές αδυναμίες για την αύξηση της κατασκευής ηλεκτρικών οχημάτων στην ευρωπαϊκή επικράτεια.

Ανεπαρκής η παραγωγή μπαταριών

Το πρόβλημα εν προκειμένω εντοπίζεται στη χαμηλή ανταγωνιστικότητα της ΕΕ σε ό,τι αφορά ειδικά την κατασκευή μπαταριών. «Η ευρωπαϊκή βιομηχανία μπαταριών υστερεί παρά τη σημαντική αρωγή που εισπράττει από δημόσια κονδύλια», σημειώνει το ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, που εξηγεί ότι το μερίδιο της Ευρώπης στην παγκόσμια παραγωγή συσσωρευτών αυτοκινήτων με βάση τη χωρητικότητα πλησιάζει το 10%, την ώρα που το ποσοστό της Κίνας φθάνει το 76%.

«Θέλουμε να επιστήσουμε την προσοχή στη χαμηλή παραγωγική ικανότητα και στους κινδύνους που συνδέονται με τις εισαγωγές μπαταριών», υπογράμμισε ο Αλφόνσο Ντε Κάστρο Μαλέιρο που επίσης συνυπογράφει την έκθεση. Στο κείμενο των συμπερασμάτων της έκθεσης σημειώνεται η «ακραία εξάρτηση της Ευρώπης από εισαγωγές από τρίτες χώρες με τις οποίες δεν έχουν συναφθεί ικανοποιητικές εμπορικές συμφωνίες».

Οι συγγραφείς της έκθεσης κάνουν επίσης λόγο για «γεωπολιτικούς κινδύνους που απειλούν την στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης» και επίσης για «μη αποδεκτές κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνθήκες κάτω από τις οποίες οι τρίτες χώρες εξάγουν πρώτες ύλες για την κατασκευή μπαταριών».

Όπως αποκαλύπτει το ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, η Ευρώπη εισάγει το 87% του ακατέργαστου λιθίου που χρησιμοποιεί για την κατασκευή μπαταριών από την Αυστραλία, το 80% του μαγγανίου από τη Νότια Αφρική και την Γκαμπόν, το 68% του κοβαλτίου από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και το 40% του γραφίτη από την Κίνα».