Μακρονόμετρο – Μόλις μετά βίας περνά τη βάση ο Γάλλος πρόεδρος

Οι τελευταίες ημέρες κάθε χρονιάς είναι ημέρες απολογισμών. Οι μέρες του Εμανουέλ Μακρόν στο Μέγαρο των Ηλυσίων δεν έχουν τελειώσει ακόμα (μιλάμε για την πρώτη πενταετή θητεία του Γάλλου προέδρου, διότι θα διεκδικήσει και δεύτερη). Αλλά μια βρισκόμαστε ημερολογιακά σε εποχή απολογισμών, η εφημερίδα «Le Figaro» κωδικοποιεί και δημοσιεύει τον απολογισμό της θητείας του Μακρόν. Ένα εξάμηνο σκάρτο μένει εξάλλου μέχρι να στηθούν οι κάλπες για την εκλογή του επόμενου προέδρου στη Γαλλία. Χρόνος που δεν αρκεί για να αλλάξει ουσιαστικά ο απολογισμός της θητείας Μακρόν.

Πριν από τέσσερα χρόνια, στις 15 Δεκεμβρίου 2017 για την ακρίβεια, το Ίδρυμα iFRAP σε συνεργασία με τον «Figaro» δημιούργησαν το «Μακρονόμετρο». Ένα «παρατηρητήριο μεταρρυθμίσεων» των κυβερνήσεων που διόρισε ο Γάλλος πρόεδρος – το πολίτευμα της Γαλλίας είναι εξάλλου Προεδρική Δημοκρατία και ο πρόεδρος έχει την πρώτη και κύρια ευθύνη των αποφάσεων και των ενεργειών της κυβέρνησης και εν γένει της εκτελεστικής εξουσίας.

5,2 με άριστα το 10

Καθώς λοιπόν βαδίζει η Γαλλία προς τις εκλογές «και ο ρυθμός των μεταρρυθμίσεων πέφτει», όπως χαρακτηριστικά γράφει ο «Figaro», η μέση βαθμολογία της πενταετίας Μακρόν με βάση τις μεταρρυθμίσεις που ολοκληρώθηκαν ή έστω δρομολογήθηκαν σε σύγκριση με εκείνες που είχαν εξαγγελθεί από τον ίδιο τον πρόεδρο προεκλογικά, είναι μόλις 5,2 με άριστα το 10!

Μόλις που περνά τη βάση, δηλαδή, ο Εμανουέλ Μακρόν, με τα 179 μέτρα που έχει λάβει στο πλαίσιο 109 μεταρρυθμίσεων. Από τα μεταρρυθμιστικά μέτρα που έλαβαν οι κυβερνήσεις της Γαλλίας επί προεδρίας Μακρόν το ένα τρίτο αφορούν τα δημόσια οικονομικά της χώρας (και εξ αυτών ένα στα δύο αφορά φορολογικά μέτρα).

Σε ποσοστό 18% του συνόλου έχουν να κάνουν με διοικητικά μέτρα που αφορούν την κεντρική δημόσια διοίκηση και τις τοπικές κοινότητες (η Γαλλία έχει ένα πολύ αποκεντρωμένο σύστημα διοίκησης). Σε ποσοστό 13% αφορούν την οικονομία, άλλο ένα 13% αφορούν μέτρα για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης και το 7% είναι ρυθμίσεις για τη λειτουργία της Δικαιοσύνης ή αστυνομικά μέτρα (δημόσια ασφάλεια, αντιμετώπιση της τρομοκρατίας κλπ).

Καλύτερα στα διοικητικά

Συγκριτικά με τους διάφορους τομείς της διακυβέρνησής του ο Γάλλος πρόεδρος φαίνεται ότι τα πήγε καλύτερα με τα θέματα δημόσιας διοίκησης και τοπικών κοινοτήτων. Η βαθμολογία του με βάση το «Μακρονόμετρο» στον τομέα αυτό είναι 6 στα 10. Από το 2017 ο Μακρόν τήρησε πολλές υποσχέσεις που είχε δώσει για μεταρρυθμίσεις σε διοικητικό επίπεδο, όπως είναι η ρύθμιση της αποζημίωσης των ημερών αναγκαστικής απουσίας από την εργασία (εν καιρώ πανδημίας ήταν ιδιαίτερα σημαντική ρύθμιση). Επίσης η νομοθετική και διοικητική ρύθμιση του ζητήματος των αδικαιολόγητων «συστηματικών απουσιών» (της κοπάνας δηλαδή) των υπαλλήλων του ιδιωτικού και του δημοσίου τομέα.

Η διακυβέρνηση Μακρόν έλαβε μέτρα για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών έναντι της δημόσιας διοίκησης, αν και παρέλειψε να ρυθμίσει ορισμένα κραυγαλέα ζητήματα, κυρίως τη μη φορολόγηση των αποζημιώσεων παράστασης που λαμβάνουν οι βουλευτές και οι γερουσιαστές. Επίσης εισήγαγε το 35ωρο για τους εργαζομένους στον αποκεντρωμένο δημόσιο τομέα, ενώ μεταρρύθμισε και το καθεστώς λειτουργίας της ΕΝΑ, της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης που επανδρώνει τις υψηλόβαθμες θέσεις ευθύνης στο δημόσιο τομέα αλλά και την πολιτική τάξη της Γαλλίας.

Καλούτσικα σε Οικονομία και Ασφάλεια

Υψηλότερη από το συνολικό μέσον όρο της θητείας του είναι η βαθμολογία του Εμανουέλ Μακρόν και στα οικονομικά ζητήματα. Ο απερχόμενος πρόεδρος πιστώνεται την αναθεώρηση του καθεστώτος ασφάλισης των ανέργων, ένα θέμα στο οποίο το κράτος παρενέβη και έδωσε λύση καθώς ο κοινωνικός διάλογος είχε φθάσει σε αδιέξοδο.

Με το μέσο όρο ακριβώς (5,2 στα 10) βαθμολογείται η επίδοση του Μακρόν στα θέματα Δικαιοσύνης και εσωτερικής ασφάλειας. Σχεδόν αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του τήρησε την υπόσχεσή του λαμβάνοντας μέτρα κατά της τρομοκρατίας – ίδρυσε μάλιστα ένα Εθνικό Αντιτρομοκρατικό Κέντρο. Το 2020 η κυβέρνηση του Παρισιού έλαβε μέτρα ενίσχυσης και θωράκισης των ιδιοκτητών ακινήτων έναντι των καταπατητών και των καταληψιών, ενώ και εφέτος έλαβε πέντε μέτρα μέσα σε ένα πεντάμηνο για την ενίσχυση της δημόσιας ασφάλειας των Γάλλων – υπενθυμίζεται ότι πρόκειται για ένα πάνδημο αίτημα στη χώρα μετά τις φονικές τρομοκρατικές επιθέσεις των τελευταίων ετών στο Παρίσι, στη Νίκαια και αλλού.

Προτού εκλεγεί, βέβαια, ο Μακρόν είχε υποσχεθεί τη δημιουργία 15.000 νέων θέσεων κρατουμένων στις φυλακές, ενώ εν τέλει δημιούργησε μόνο 2.227 θέσεις από την έναρξη της πενταετίας του. Έθεσε σε εφαρμογή, παρά ταύτα, θεσμούς απασχόλησης και επανένταξης των κρατουμένων στην κοινωνία. Σε κάθε περίπτωση, ο Μακρόν στον κρίσιμο για τους συντηρητικούς πολίτες τομέα της δημόσιας ασφάλειας δεν άφησε μεγάλα κενά για να εκμεταλλευθούν πολιτικά οι ακροδεξιοί αντίπαλοί του στην προεδρική εκλογή, Μαρίν Λεπέν και Ερίκ Ζεμούρ, ούτε βέβαια η νεοδιορισθείσα υποψήφια του μετριοπαθούς Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, Βαλερί Πεκρές.

Κάτω από τη βάση σε φόρους, ελλείμματα

Οι δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις βαθμολογήθηκαν μόνο με 4,6 στα 10. Ο Μακρόν τήρησε κάποιες από τις υποσχέσεις του, μετατρέποντας από την αρχή της θητείας του το Φόρο επί της Περιουσίας γενικώς σε φόρο επί της Ακίνητης Περιουσίας που αφορά ακίνητη περιουσία αξίας άνω των 1,3 εκατ. ευρώ, εισήγαγε το καθεστώς παρακράτησης φόρων και ασφαλιστικών εισφορών (στη Γαλλία έως πρόσφατα δεν εφαρμοζόταν παρακράτηση φόρου στην πηγή), ενώ μείωσε εν γένει τους φόρους που επιβαρύνουν την κατοικία – ένα μέτρο που αφορά το 80% των γαλλικών νοικοκυριών.

Ο Μακρόν μείωσε τους φόρους παραγωγής και εν γένει τους εταιρικούς φόρους, αλλά εφάρμοσε σε εθνικό επίπεδο τη φορολόγηση των GAFA (Google, Amazon, Facebook, Apple), των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών υψηλής τεχνολογίας δηλαδή, αδιαφορώντας για τις αντιδράσεις των ΗΠΑ. Είναι αλήθεια ότι η πανδημία στάθηκε αφορμή να μειώσει αισθητά τους φόρους που βαρύνουν τις επιχειρήσεις – βάσει του Μακρονόμετρου το Πρόγραμμα Ανάκαμψης από την κρίση, που εφάρμοσε προ ολίγων μηνών, μειώνει τους φόρους παραγωγής κατά 10 δισ. ευρώ ετησίως.

Συνολικά οι φοροελαφρύνσεις για ιδιώτες και επιχειρήσεις που νομοθέτησε ο Μακρόν κατά τη διάρκεια της πενταετίας υπολογίζονται σε 30 δισ. ευρώ ετησίως. Βεβαίως οι προεκλογικές υποσχέσεις του να περιορίσει τις δημόσιες δαπάνες κατά 60 δισ. ευρώ ετησίως ώστε να μειωθούν στο 50% του ΑΕΠ το 2022 πήγαν περίπατο λόγω πανδημίας – το δημόσιο χρέος της Γαλλίας εκτιμάται ότι θα κλείσει στο 115,2% στα τέλη του 2021 και ότι θα μειωθεί μόλις στο 114,1% στα τέλη της ερχόμενης χρονιάς.

Οι μισθολογικές δαπάνες του γαλλικού κράτους αυξήθηκαν κατά 10,3 δισ. ευρώ εξάλλου κατά την πενταετία Μακρόν, ενώ η προεκλογική υτπόσχεση για κατάργηση 50.000 θέσεων δημοσίων υπαλλήλων που απασχολούνται στην Κεντρική Διοίκηση και επιπλέον 70.000 θέσεων στην περιφερειακή διοίκηση, δηλαδή συνολικά 120.000 θέσεων εργασίας, εγκαταλείφθηκαν λόγω Covid-19 κυρίως.

Ταυτόχρονα αυξήθηκαν δραματικά οι δαπάνες για την κοινωνική ασφάλιση και εν γένει για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Κάτι που συνέβη σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, που όμως δεν στήνουν κάλπες εν μέσω πανδημίας όπως η Γαλλία και ως εκ τούτου τα ζητήματα αυτά έρχονται μοιραία στην επικαιρότητα και αξιολογούνται αρνητικά μεν από την άποψη της μη τήρησης των προεκλογικών υποσχέσεων, θετικά όμως από την άποψη του κοινωνικού οφέλους που συνεπάγονται και βεβαίως του πολιτικού, προεκλογικού οφέλους.

«Πάτωσε» στις συντάξεις

Η φονική υγειονομική κρίση είναι προφανές ότι έριξε έξω έναν ακόμα τομέα στον οποίο ο Μακρόν σχεδίαζε να μεταρρυθμίσει, αυτόν των συντάξεων. Εδώ το Μακρονόμετρο δείχνει μόλις 3,8 στα 10. Επίδοση πολύ χαμηλή, που όμως αν ήταν υψηλή θα δημιουργούσε τεράστια κοινωνικά προβλήματα στη Γαλλία και ίσως ανυπέρβλητα εμπόδια στην προσπάθεια επανεκλογής του απερχόμενου προέδρου για μια νέα θητεία.

Ο Μακρόν βαθμολογείται με τόσο χαμηλή βαθμολογία αν και από το 2017 είχε δρομολογήσει ένα κομβικό μέτρο του συνολικότερου προγράμματος που είχε εξαγγείλει προεκλογικά, τη μεταρρύθμιση του συστήματος ενιαίας ασφάλισης. Έπειτα από μεγάλες κοινωνικές αναταράξεις και απεργίες, η μεταρρύθμιση αυτή καθυστέρησε και την πρόλαβε η πανδημία. Όπως επίσης και η κατάργηση των ειδικών καθεστώτων στις συντάξεις, η αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64 έτη της ηλικίας των εργαζομένων ή επίσης και η καθιέρωση κατώτατης σύνταξης 1.000 ευρώ για όλους τους Γάλλους – η κατώτατη σύνταξη γήρατος είναι σήμερα 903 ευρώ.

Όπως αναφέρει ο «Figaro», ο Μακρόν και το επιτελείο του αποφάσισαν να παραπέμψουν τη μεταρρύθμιση των συντάξεων στην επόμενη πενταετία, 2022-2027, εφόσον βέβαια ο απερχόμενος πρόεδρος επανεκλεγεί – τότε θα ενδιαφέρεται εξάλλου πολύ λιγότερο και για το πολιτικό κόστος ο Μακρόν, μιας και το γαλλικό Σύνταγμα δεν επιτρέπει τρίτη συνεχόμενη προεδρική θητεία. Έτσι ο Εμανουέλ Μακρόν έγινε ο πρώτος πρόεδρος μετά τον Φρανσουά Μιτεράν που δεν θα αλλάξει το παραμικρό στο συνταξιοδοτικό σύστημα της Γαλλίας.