Ουκρανία: Ο πόλεμος στον «παγκόσμιο σιτοβολώνα» απειλεί να προκαλέσει επισιτιστική κρίση

Σε κίνδυνο θέτει η Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία την καλλιέργεια σιταριού, από το οποίο εξαρτώνται για τη διατροφή τους εκατομμύρια άνθρωποι κυρίως στον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Σε καιρούς ειρήνης, την περίοδο αυτή οι αγρότες ρίχνουν λίπασμα στις καλλιεργημένες εκτάσεις ώστε να αυξηθεί η παραγωγή. Όμως οι Ουκρανοί καλλιεργητές – οι οποίοι παρήγαγαν σοδειά ρεκόρ πέρυσι – τώρα αντιμετωπίζουν έλλειψη λιπασμάτων, καθώς και φυτοφαρμάκων και ζιζανιοκτόνων. Ακόμη και αν είχαν όμως, δεν διαθέτουν επαρκή καύσιμα για την καλλιέργεια.

Εκτίναξη των τιμών

Σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών, η απόδοση της καλλιέργειας σιταριού στην Ουκρανία θα μπορούσε να μειωθεί κατά 15% σε σύγκριση με τα τελευταία χρόνια, εάν οι αγρότες δεν ρίξουν λιπάσματα τώρα. Κάποιοι καλλιεργητές προειδοποιούν ότι η κατάσταση μπορεί να γίνει πολύ χειρότερη.

Ουκρανοί αγρότες είπαν στο Reuters ότι η απόδοση του σιταριού θα μπορούσε να μειωθεί στο μισό, ίσως και περισσότερο, κάτι που έχει επιπτώσεις πολύ πέρα ​​από την Ουκρανία. Χώρες όπως ο Λίβανος, η Αίγυπτος, η Υεμένη και άλλες έχουν αρχίσει να βασίζονται στο ουκρανικό σιτάρι τα τελευταία χρόνια. Ο πόλεμος έχει ήδη προκαλέσει την εκτίναξη των τιμών του σιταριού, που αυξήθηκαν κατά 50% τον τελευταίο μήνα.

Η ουκρανική αγροτική κρίση έρχεται να προστεθεί στις ήδη αυξημένες τιμές των τροφίμων παγκοσμίως, εν μέσω προβλημάτων στην εφοδιαστική αλυσίδα λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Οι τιμές των τροφίμων παγκοσμίως έφθασαν σε υψηλό ρεκόρ τον Φεβρουάριο, καταγράφοντας άνοδο πάνω από 24% μέσα σε ένα χρόνο, ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ο Οργανισμός Τροφίμων του ΟΗΕ. Οι υπουργοί Γεωργίας των G7 επρόκειτο την Παρασκευή να συζητήσουν σε τηλεδιάσκεψη τον αντίκτυπο της εισβολής της Ρωσίας στην παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια και τον καλύτερο τρόπο σταθεροποίησης της αγοράς τροφίμων.

Οι διεθνείς τιμές των τροφίμων και των ζωοτροφών θα μπορούσαν να αυξηθούν έως και 20% ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης στην Ουκρανία, προκαλώντας άλμα στον παγκόσμιο υποσιτισμό, δήλωσε την Παρασκευή η υπηρεσία τροφίμων των Ηνωμένων Εθνών.

Επισιτιστική κρίση

Η Ουκρανία και η Ρωσία είναι οι σημαντικότεροι εξαγωγείς σιταριού, αντιπροσωπεύοντας από κοινού περίπου το ένα τρίτο των παγκόσμιων εξαγωγών – σχεδόν το σύνολο των οποίων διέρχεται από τη Μαύρη Θάλασσα.

Ο Σβέιν Τόρε Χόλσεθερ, πρόεδρος της Yara International, του μεγαλύτερου παγκοσμίως παρασκευαστή λιπασμάτων με βάση το άζωτο που εδρεύει στη Νορβηγία, δήλωσε ότι ανησυχεί ότι δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι θα υποφέρουν από ελλείψεις τροφίμων λόγω της αγροτικής κρίσης στην Ουκρανία. «Για μένα, δεν τίθεται ερώτημα ως προς το αν κινούμαστε προς μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση», είπε. «Το ερώτημα είναι πόσο μεγάλη θα είναι η κρίση αυτή».

Ουκρανοί αξιωματούχοι λένε ότι εξακολουθούν να ελπίζουν ότι η χώρα θα έχει μια σχετικά καλή σοδειά. Μεγάλο μέρος αυτής της ελπίδας στηρίζεται στους αγρότες στα δυτικά της χώρας, που μέχρι στιγμής παραμένει μακριά από τις πολεμικές επιχειρήσεις.

Πλήγμα στις εξαγωγές

Ωστόσο, Ουκρανοί αξιωματούχοι λαμβάνουν μέτρα για να προστατεύσουν τις εγχώριες προμήθειες για να διασφαλίσουν ότι ο πληθυσμός της Ουκρανίας θα τρέφεται επαρκώς – άλλο ένα πιθανό πλήγμα στις εξαγωγές. Ο υπουργός Γεωργίας Ρομάν Λεστσένκο δήλωσε την Τρίτη ότι η χώρα απαγορεύει την εξαγωγή διαφόρων βασικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένου του σιταριού. Ο Λεστσένκο έχει αναγνωρίσει την απειλή για την επάρκεια τροφίμων στην Ουκρανία, και η κυβέρνηση κάνει ό,τι μπορεί για να βοηθήσει τους αγρότες.

«Κατανοούμε ότι η τροφή για ολόκληρη τη χώρα εξαρτάται από το τι υπάρχει στα χωράφια», δήλωσε τη Δευτέρα.

Πείνα και αναταραχή

Μεγάλο μέρος της σοδειάς της Ουκρανίας επρόκειτο να εξαχθεί στη Βόρεια Αφρική, τη Μέση Ανατολή και το Λεβάντε. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών (WFP), η Ουκρανία προμηθεύει τον Λίβανο με περισσότερο από το ήμισυ του εισαγόμενου σίτου του, η Τυνησία εισάγει το 42% του σιταριού της από τη χώρα της ανατολικής Ευρώπης και η Υεμένη σχεδόν το ένα τέταρτο. Η Ουκρανία έχει γίνει ο μεγαλύτερος προμηθευτής τροφίμων του WFP.

Σε ορισμένες χώρες, η αύξηση των τιμών θα μπορούσε να πλήξει τις κυβερνήσεις καθώς και τους καταναλωτές λόγω των κρατικών επιδοτήσεων των τροφίμων.

Η Αίγυπτος, η οποία εξαρτάται όλο και περισσότερο από το ουκρανικό και το ρωσικό σιτάρι την τελευταία δεκαετία, επιδοτεί σε μεγάλο βαθμό το ψωμί για τον πληθυσμό της. Όσο η τιμή του σιταριού αυξάνεται, τόσο θα πιέζεται η κυβέρνηση να αυξήσει τις τιμές του ψωμιού, δήλωσε η Σικάντρα Κούρντι, ερευνήτρια στο Διεθνές Ερευνητικό Ινστιτούτο για τη Διατροφική Πολιτική στο Ντουμπάι.

Το πρόγραμμα επιδότησης τροφίμων της χώρας κοστίζει επί του παρόντος στην κυβέρνηση περίπου 5,5 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Σήμερα, σχεδόν τα δύο τρίτα του πληθυσμού μπορούν να αγοράσουν πέντε καρβέλια ψωμί καθημερινά για 50 σεντς το μήνα.

Άλλες αναπτυσσόμενες χώρες με παρόμοιες επιδοτήσεις θα αντιμετωπίσουν επίσης δυσκολίες με την αύξηση των τιμών του σιταριού. Το 2019, οι διαμαρτυρίες για τις αυξήσεις των τιμών του ψωμιού στο Σουδάν συνέβαλαν στην ανατροπή του αρχηγού του κράτους, Ομάρ αλ Μπασίρ.

Για τις χώρες που παρέχουν μεγάλες επιδοτήσεις, η αύξηση των τιμών των τροφίμων σημαίνει ότι είτε οι κυβερνήσεις θα φορτωθούν περισσότερα χρέη είτε οι καταναλωτές θα πληρώνουν υψηλότερες τιμές, είπε η Κούρντι.