Ερντογάν μετά το ΝΑΤΟ: Προσπαθεί να κεφαλαιοποιήσει τα κέρδη και παίζει ξανά με τα ελληνοτουρκικά

Οι απειλές του τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, να εκτροχιάσει τη Σύνοδο Κορυφής με αιχμή την ατζέντα του για το Αιγαίο, τα νησιά, την αποστρατικοποίηση και τις αμερικανικές βάσεις επί ελληνικού εδάφους – κατ’ επέκταση – δεν ήταν κάτι που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «αμελητέο» για τις ΗΠΑ.

Σε μία Σύνοδο μάλιστα, που είχε στόχο να βγάλει την Συμμαχία από το λήθαργο και την καταστήσει λειτουργική υπό μία νέα στρατηγική αντίληψη,  σε μία νέα εποχή «Ψυχρού Πολέμου», καταδεικνύοντας τους «εχθρούς», τη Ρωσία και την Κίνα. Αυτή την ευκαιρία άδραξε ο Ερντογάν για να εργαλειοποιήσει τη διαπραγμάτευση.

Ένα ισχυρό χαρτί

Τα ελληνοτουρκικά ήταν ένα εξαιρετικά ισχυρό χαρτί στο διπλωματικό παιχνίδι του τούρκου προέδρου, που, όπως φάνηκε, δεν είχε σκοπό να εξαντλήσει – ακόμα. Το χρησιμοποίησε απλά για να πετύχει τα όσα στόχευε – όπως το μνημόνιο που υπεγράφη ανάμεσα σε Τουρκία – Φινλανδία και Σουηδία – σαν ένα όπλο που βγαίνει στο τραπέζι για εκφοβισμό και αποσύρεται όταν «κλείσει» η συμφωνία.

Διαβάστε επίσης: Μετά τη Μαδρίτη

Ο Ερντογάν στη Μαδρίτη είχε στόχο να κερδίσει την παρτίδα με τη Σουηδία και τη Φινλανδία, με τον Γενς Στόλτενμπεργκ να εμφανίζεται ως προκατηλειμμένος διαιτητής, υπέρ της Άγκυρας. Και το πέτυχε. Αναδιπλώθηκε στα ελληνοτουρκικά ως προς τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ; Ίσως. Αυτό μαρτυρά κατά κάποιο τρόπο και η ανακοίνωση του Λευκού Οίκου, ότι Μπάιντεν και Ερντογάν συζήτησαν την ανάγκη για «σταθερότητα» στο Αιγαίο.

Το Αιγαίο και ο Μπάιντεν

Σύμφωνα με ελληνικές πηγές μάλιστα το μήνυμα Μπάιντεν ήταν σαφές. Σύμφωνα πάλι με τον Ερντογάν ενημέρωσε για τη δυσαρέσκεια του τόσο σε σχέση με την αποστρατικοποίηση των νησιών, όσο και για τις αμερικανικές βάσεις επί ελληνικού εδάφους.

Τούρκοι αναλυτές ωστόσο υπογράμμιζαν με άρθρα τους και σε κρατικά ΜΜΕ, όπως το πρακτορείο Ανατολού, πως ο Ερντογάν δεν είχε εξαρχής σκοπό να εκτροχιάσει τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ και αυτό θα έπρεπε να είναι σαφές για όποιον είχε μελετήσει το ρόλο της Άγκυρας σε αυτό από το 1952 που έγινε μέλος. Υπογράμμιζαν δε ότι το ΝΑΤΟ είναι ο φυσικός χώρος σύνδεσης της Τουρκίας με τη Δύση και δεν θα ρίσκαρε ποτέ αυτή τη σχέση. Και δεν το είχε ανάγκη. Τελικά.

Ακόμα και αν ο Ερντογάν «συμβιβάστηκε» αυτό δεν σημαίνει ότι πήρε πίσω τις διεκδικήσεις του για το Αιγαίο, την αποστρατικοποίηση των νησιών, την σύνδεση της με την κυριαρχία καθώς και την ευθεία απειλή που απευθύνει προς την Αθήνα, διευρύνοντας μέσω του εν λόγω αφηγήματος το casus belli (όπως έγραψε ο Δημήτρης Μηλάκας στο Ποντίκι).

Άλλωστε το χαρτί των ελληνοτουρκικών για την Άγκυρα είναι ένα όπλο διαχρονικό. Και ανασύρεται από τη φαρέτρα της κάθε φορά που θεωρεί ότι μπορεί να το χρησιμοποιήσει, επιτυχώς. Όπως εκτιμά ότι έκανε και στη Μαδρίτη.

Σκόντο

Σε αυτό το πλαίσιο ο Ερντογάν σαν ευφυής πωλητής στο παζάρι, εξασφάλισε το καλύτερο που μπορούσε, έκανε το απαραίτητο «σκόντο», τόσο ώστε να ακούσε τα πολλά «ευχαριστώ» του Μπάιντεν, «αναδιπλώθηκε» και επέστρεψε – επικοινωνιακά – νικητής, στην Άγκυρα, θεωρώντας μάλιστα ότι έχει ταπεινώσει Φινλανδία και Σουηδία.

Επιστρέφοντας στην Τουρκία ο Ερντογάν άρχισε ξανά να πυροβολεί την Ελλάδα καλώντας μάλιστα τους ψηφοφόρους της χώρας να τιμωρήσουν τους κυβερνώντες τους στις εκλογές. Ξανάπιασε δε και τις απειλές με αναφορές στη Μικρασιατική Καταστροφή από εκεί που τις είχε αφήσει και σαν να μην πέρασε μια μέρα, συνέχισε την πολεμική του ρητορική.

Νέα παράνομη ΝΟΤΑΜ κόβει το Αιγαίο στα δύο

Ενδεικτικό ότι η Τουρκία συνεχίζοντας και επί του πεδίου την αμφισβήτηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, όπως αποκάλυψε το MEGA, προχώρησε στην παράνομη δέσμευση περιοχής ανάμεσα σε Σκύρο και Ψαρά για ασκήσεις της πολεμικής της αεροπορίας και ναυτικού από την Δευτέρα έως και τις 31 Αυγούστου.

Η Ελλάδα απάντησε πως η δέσμευση είναι άκυρη, καθώς η Τουρκία δεν έχει καμιά δικαιοδοσία εντός του FIR Αθηνών, ενώ τόνισε πως η δέσμευση περιοχών για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα παρεμποδίζει επιβατικές πτήσεις. Μέρος της περιοχής που ήθελαν οι Τούρκοι συμπίπτει με πεδίο βολής των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Την ίδια στιγμή η Τουρκία προχώρησε σε επίδειξη ισχύος πραγματοποιώντας δοκιμή επάκτιας συστοιχίας αντιπλοϊκών πυραύλων ATMACA. Πυραύλων που αναπτύχθηκαν εγχώρια με προφανή στόχο τον ελληνικό στόλο.

Τα F-16 και τα F-35

Ο τούρκος πρόεδρος θα επιχειρήσει να αξιοποιήσει τη συνάντηση με τον Μπάιντεν και τις δεσμεύσεις που έλαβε για τα F-16 έστω και με τον αστερίσκο του Κογκρέσου, για τις διεκδικήσεις του προς τις ΗΠΑ, που δεν σταματούν σαφώς στα μαχητικά. Ενώ την ίδια στιγμή πέτυχε να αποδείξει με πράξεις ότι για το ΝΑΤΟ είναι απαραίτητος, έστω και αν κάποιες φορές γίνεται «δυσάρεστος».

Διόλου τυχαίο ότι η Αθήνα ανακοίνωσε τις μέρες της Συνόδου της Μαδρίτης, ότι στέλνει το επίσημο αίτημα για τα F-35 στις ΗΠΑ.

Η ρητορική απέναντι στην Ελλάδα αναμένεται να συνεχιστεί, ενώ πλέον το βλέμμα στρέφεται και προς την Κύπρο, με τις εξαγγελίες της Άγκυρας περί αποστολής γεωτρύπανου στην Ανατολική Μεσόγειο το επόμενο διάστημα να δείχνουν – πιθανότατα – την κυπριακή ΑΟΖ.

Η κατάσταση παραμένει αμετάβλητη

Σε αυτό το πλαίσιο θα μπορούσε να πει κανείς ότι και μετά τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, η κατάσταση στα ελληνοτουρκικά παραμένει αμετάβλητη. Με την Άγκυρα να απειλεί, τις ΗΠΑ να κρατούν ισορροπίες – ανάλογα με την κατάσταση – και το ΝΑΤΟ να δηλώνει ουδέτερο. Με τα «μηνύματα» να αυξάνονται όσο η κατάσταση σοβαρεύει και να ερμηνεύονται κατά το δοκούν.