Ευρώπη: Η πρόκληση του πολέμου για τις οικονομίες της ανατολικής Ευρώπης

Η σκιά του πολέμου οδηγεί σε υφεσιακή τροχιά την ευρωπαϊκή οικονομία. Όμως, οι οικονομίες της ανατολικής Ευρώπης, που θεωρούνται πιο ευάλωτες στον πόλεμο που μαίνεται τόσο κοντά τους, δέχονται μεγαλύτερες πιέσεις γεγονός που θα εντείνει την κάμψη για το σύνολο της Ένωσης.

Τα στοιχεία δευτέρου τριμήνου έδειξαν πως η Πολωνία συρρικνώθηκε πάνω από το αναμενόμενο, αν και η Ρουμανία, η Τσεχία και η Ουγγαρία κατάφεραν να μείνουν πιο σταθερές παρά τις προκλήσεις που είχαν να αντιμετωπίσουν. Ωστόσο, όλες οι ενδείξεις παραπέμπουν σε μια… βουτιά των οικονομιών της ανατολικής Ευρώπης μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, που αναπόφευκτα θα επηρεάσει την κατεύθυνση των αποφάσεων στα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. κυρίως στο κρίσιμο ενεργειακό μέτωπο.

Διαβάστε επίσης: Τι συμβαίνει τελικά με την οικονομία της Ρωσίας;

Κερδισμένος ο Όρμπαν

Για την Ουγγαρία το γεγονός πως ήταν από τα ελάχιστα κράτη μέλη που απέφυγε την συρρίκνωση κατά το δεύτερο τρίμηνο, με μια καλύτερη από την αναμενόμενη επίδοση ύψους 1,1% μπορεί να λειτουργήσει (δυστυχώς) ως δικαίωση της στρατηγικής που ακολούθησε, παρά την δυσφορία που προκάλεσε μεταξύ των εταίρων της.

Η εξαίρεση από το πετρελαϊκό εμπάργκο της Ε.Ε. (μάλιστα η Ουγγαρία αύξησε τις εισαγωγές ρωσικού αργού), οι φοροαπαλλαγές και το πλαφόν στις τιμές των καυσίμων χάρισαν στον Βίκτορ Όρμπαν μια εντυπωσιακή νίκη στις εκλογές του Απριλίου. Και βέβαια η Μόσχα επιβράβευσε τον… φίλο της εγκρίνοντας προ ημερών και την αύξηση της ροής φυσικού αερίου προς τη χώρα, σε ένα διάστημα που η Gazprom μειώνει τις ροές προς την υπόλοιπη Ευρώπη. Ωστόσο, η απόφαση της Κομισιόν να σφίξει την οικονομική θηλιά γύρω από το λαιμό του απείθαρχου Όρμπαν, κρατώντας «παγωμένα» τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και απειλώντας πλέον και με αναστολή της χορήγησης κονδυλίων από τον κοινοτικό προϋπολογισμό, θα ασκήσει τεράστια πίεση στα οικονομικά της Ουγγαρίας.

Το ουγγρικό φιορίνι έχει αποδυναμωθεί σημαντικά έναντι του ευρώ, αν και (μικρότερες) απώλειες μετρούν επίσης τόσο το πολωνικό ζλότι όσο και το ρουμανικό λέου. Η Πολωνία που είναι από τις χώρες που πρωτοστάτησε στην τήρηση σκληρής γραμμής έναντι της Μόσχας και υποδέχτηκε και το μεγαλύτερο μέρος των Ουκρανών προσφύγων κατέγραψε και την μεγαλύτερη οικονομική ζημιά, με το ΑΕΠ της να υποχωρεί κατά 2,3% το διάστημα Απριλίου-Ιουνίου. Πλέον η πολωνική οικονομία βρίσκεται στα πρόθυρα υποχώρησης σε τεχνική ύφεση, την οποία οι αναλυτές θεωρούν πως δύσκολα θα αποφύγει.

Έλλειψη σε εργατικά χέρια

Τα μεγάλα εργοστάσια της ανατολικής Ευρώπης, κυρίως της Πολωνίας και της Τσεχίας, βρέθηκαν έξαφνα να παλεύουν με μια απρόσμενη έλλειψη προσωπικού, καθώς μεγάλο μέρος των εργατών ήταν Ουκρανοί που εγκατέλειψαν τις θέσεις τους για να πάνε να πολεμήσουν. Πριν από τη ρωσική εισβολή, οι Ουκρανοί σχημάτιζαν την μεγαλύτερη ομάδα ξένων εργατών στα εργοστάσια της ανατολικής Ευρώπης, με την Πολωνία και την Τσεχία να ξεχωρίζουν διαθέτοντας αντιστοίχως περίπου 600.000 και 200.000 Ουκρανούς στις μονάδες τους.

Διαβάστε επίσης: Ενεργειακή κρίση: Αναλυτικά τα μέτρα που λαμβάνουν οι χώρες της Ευρώπης 

Μόνο από την Πολωνία υπολογίζεται πως έφυγαν πάνω από 150.000 Ουκρανία, προκειμένου να πάνε να πολεμήσουν. Την ίδια ώρα η χώρα βρέθηκε να αντιμετωπίζει ένα τεράστιο κύμα προσφύγων, σχεδόν αποκλειστικά αμάχων, γυναικών με παιδιά, που θέλησαν να διαφύγουν από τον πόλεμο.

Ο πληθωρισμος και η ξηρασία

Η εκτίναξη του πληθωρισμού αναγκάζει τις κεντρικές τράπεζες των κρατών εκτός Ευρωζώνης να αυξάνουν κάθετα το κόστος δανεισμού, ροκανίζοντας ωστόσο συνάμα την ήδη αναιμική ανάπτυξη. Η ενεργειακή κρίση έχει γονατίσει τα νοικοκυριά, που ήδη μετρούσαν απώλειες στα εισοδήματα τους από την πανδημία, ενώ η καλοκαιρινή ξηρασία έχει προκαλέσει τεράστια ζημιά στις αγροτικές τους καλλιέργειες που είναι από τις κυριότερες πηγές εισοδήματος τους και συνάμα μια βασική πηγή αγροτικών προϊόντων για την κάλυψη των διατροφικών αναγκών της Ε.Ε.

Είναι χαρακτηριστικό πως η Πολωνία είναι από τις πρώτες χώρες που δρομολόγησαν μέτρα για τη διαχείριση του νερού, ήδη από τα μέσα Ιουλίου, με τα μεγάλα ποτάμια της χώρας να έχουν ξεραθεί.