Λίγο πριν τα Χριστούγεννα, οι μαζικές περικοπές θέσεων εργασίας παγκοσμίως στη Meta, το Twitter, τη Stripe και άλλους τεχνολογικούς κολοσσούς είναι κακά μαντάτα για το προσωπικό τους στο Δουβλίνο. Ωστόσο, οι αναλυτές είπαν ότι αποτελούν «κλήση αφύπνισης» για τις παρενέργειες της υπερβολικής εξάρτησης της Ιρλανδίας από τον τομέα της Big Tech.
Πριν από δεκαετίες η Ιρλανδία στοιχημάτισε πάνω στον παγκόσμιο τομέα πληροφορικής. Το στοίχημα απέδωσε σε επενδύσεις, θέσεις εργασίας και δισεκατομμύρια ευρώ σε φόρους που πληρώνουν οι πολυεθνικές που έχουν τις πολυτελείς ευρωπαϊκές έδρες τους στη συνοικία Docklands της ιρλανδικής πρωτεύουσας. Αυτές απασχολούν το 12% των εργαζομένων του Δουβλίνου, σύμφωνα με την χρηματιστηριακή Davy Group.
Οι επιδόσεις της μεγάλης τεχνολογίας βοήθησαν να εκτοξευθεί η ανάπτυξη της Ιρλανδίας και τα έκτακτα εταιρικά φορολογικά έσοδα – παρά το ότι το βασικό ποσοστό φορολόγησης της Ιρλανδίας για τις επιχειρήσεις είναι μόλις 12,5 τοις εκατό – δίνοντας στην κυβέρνηση γενναίο δημοσιονομικό μαξιλάρι για να αντιμετωπίσει τις τρέχουσες πιέσεις στο κόστος διαβίωσης.
Με τη Meta να απολύει το 13% του παγκόσμιου εργατικού της δυναμικού, τον Ίλον Μασκ να μειώνει το προσωπικό του Twitter στο μισό και την Stripe, την εταιρεία πληρωμών που ιδρύθηκε από δύο Ιρλανδούς αδερφούς, να απολύει το 14% των εργαζομένων, η τεχνολογική φούσκα της περασμένης δεκαετίας μπορεί να έχει ήδη σκάσει καθώς εταιρείες που επεκτάθηκαν γρήγορα αντιμετωπίζουν τώρα αυξανόμενο πιστωτικό κόστος.
Το βραχυπρόθεσμο πλήγμα σηματοδοτεί την απώλεια εκατοντάδων θέσεων εργασίας στην Ιρλανδία. Ωστόσο, ορισμένοι πιστεύουν ότι μικρότερη εξάρτηση από τη βιομηχανία μπορεί να μην είναι κακό για την χώρα που κάποιοι αποκαλούν «Silicon Valley» της Ευρώπης.
«Η Ιρλανδία πόνταρε τα ρέστα της στο μέλλον της τεχνολογίας. . . σχεδόν εις βάρος όλων των άλλων», δήλωσε ο Παρκ Ο’Κόνελ, εκτελεστικός πρόεδρος και ιδρυτής της OCO Global, συμβουλευτικής εταιρείας που εστιάζει στο εμπόριο και τις επενδύσεις. «Δεν είναι ευχάριστο άνθρωποι να χάνουν τη δουλειά τους. . . αλλά για άλλους τομείς που έχουν επισκιαστεί από αυτήν [την πληροφορική], νομίζω ότι μπορεί να αποτελέσει καλή εξισορρόπηση».
Σύμφωνα με κάποιους οικονομολόγους, η τεχνολογική επιβράδυνση θα μπορούσε επίσης να μειώσει την ανοδική πίεση στους μισθούς, που τροφοδοτείται από την τεράστια αύξηση της απασχόλησης στον κλάδο της πληροφορικής.
Η Ιρλανδία έχει προσθέσει 24.000 νέες θέσεις εργασίας στον τομέα της πληροφορικής και των επικοινωνιών από το πρώτο τρίμηνο του 2021, καθώς η χώρα έφτασε σε επίπεδα απασχόλησης ρεκόρ. Η αγοραστική δύναμη του υψηλά αμειβόμενου προσωπικού τεχνολογίας έχει αυξήσει τα ενοίκια στην αγορά κατοικιών όπου η προσφορά βρισκόταν ήδη υπό σοβαρή πίεση.
«Η πραγματικότητα είναι ότι αυτή είναι απαραίτητη διόρθωση για μια πραγματική υπερθέρμανση της οικονομίας», δήλωσε ο Ντάνι ΜακΚόι, διευθύνων σύμβουλος της συνομοσπονδίας εργοδοτών, IBEC.
Ο ίδιος χαρακτήρισε τη στεγαστική κρίση της Ιρλανδίας και τις υπερβολικές δημόσιες υπηρεσίες «πραγματική συνισταμένη της ανισορροπίας στην οικονομία». Εάν κάποια από αυτά τα πράγματα «αρχίσουν να καταλαγιάζουν τώρα, αυτό στην πραγματικότητα είναι θετικό σημάδι ότι μπορεί να επιστρέψουμε σε μεγαλύτερη κανονικότητα», πρόσθεσε.
Σε αντίθεση με το 2009 όταν ο κατασκευαστής υπολογιστών Dell μετέφερε εργοστάσιο από την Ιρλανδία στην Πολωνία, καταργώντας 1.900 θέσεις εργασίας, οι περικοπές αυτή τη φορά δεν θα επηρεάσουν την οικονομία.
Ωστόσο, ο Ζαν Κουσέν, αναπληρωτής καθηγητής διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού στο Πανεπιστήμιο Maynooth, προειδοποίησε ότι οι απολύσεις ήταν «ξυπνητήρι».
«Εάν αυτές οι εταιρείες μειώσουν τις επενδύσεις και αν μπαίνουμε σε τεχνολογικό χειμώνα, δεν υπάρχουν απαραίτητα άλλες πηγές και τομείς ανάπτυξης», τόνισε ο Κουσέν.
Οι επερχόμενες περικοπές, που αναμένεται να μην υπερβούν τις 1.000 θέσεις εργασίας στην Ιρλανδία, έχουν επίσης τρομάξει την κυβέρνηση, η οποία προειδοποιεί εδώ και μήνες ότι δεν μπορεί να βασίζεται για πάντα στους φόρους από τους τεχνολογικούς γίγαντες, ακριβώς επειδή αυτή η «κότα με τα χρυσά αυγά» θα μπορούσε κάποια μέρα να εξαφανιστεί.
Οι μεγάλες πολυεθνικές στους κλάδους τεχνολογίας και φαρμακευτικών σκευασμάτων αποτελούν πάνω από το ήμισυ των εταιρικών φορολογικών εσόδων, τα οποία έφτασαν σχεδόν 14 δισ. ευρώ το εννιάμηνο έως τον Σεπτέμβριο, σχεδόν 6 δισ. ευρώ περισσότερα έναντι της αντίστοιχης περιόδου πέρυσι. Η Ιρλανδία συμφώνησε να ενταχθεί στον νέο παγκόσμιο ελάχιστο συντελεστή εταιρικού φόρου 15 τοις εκατό, αν και δεν είναι σαφές πότε αυτός θα τεθεί σε ισχύ.
Ο Κόναλ ΜακΚόιλ, επικεφαλής οικονομολόγος στη χρηματιστηριακή Davy, δήλωσε ότι η Ιρλανδία αντιμετώπιζε κρίση στην αγορά κατοικιών ακόμη και πριν από την ύφεση στις εταιρίες τεχνολογίας.
«Δεν νομίζω ότι η επιβράδυνση του τεχνολογικού τομέα θα θεραπεύσει τα προβλήματα στέγασης της Ιρλανδίας», υποστήριξε ο ίδιος. «Συνολικά, τα νέα είναι περισσότερο αρνητικά παρά θετικά… αλλά δεν είναι καταστροφικά, μέχρι στιγμής».
Οι εργαζόμενοι στον τομέα της τεχνολογίας, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν περίπου το 6,5 τοις εκατό των συνολικών θέσεων εργασίας στην Ιρλανδία, συνεισφέρουν το 10 τοις εκατό των εσόδων από τον φόρο εισοδήματος, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών. Ωστόσο, καμία εταιρεία δεν έχει ανακοινώσει ότι κλείνει παραρτήματα στην Ιρλανδία και ο ΜακΚόιλ υπογράμμισε ότι οι περισσότερες εξακολουθούν να αναμένουν αύξηση εσόδων.
Καθώς ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις για τις απολύσεις σε εταιρείες σε όλο το Δουβλίνο, η Dell ανακοίνωσε επένδυση 2 εκατομμυρίων ευρώ σε υπάρχον κέντρο, στην Κομητεία Κορκ, όπου πελάτες δοκιμάζουν νέες τεχνολογίες.
Ο Μαρκ Ρέντμοντ, διευθύνων σύμβουλος του Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου Ιρλανδίας, σημείωσε επίσης ότι τα νέα για τις περικοπές θέσεων εργασίας συνέπεσαν με την ανακοίνωση 520 νέων θέσεων εργασίας τεχνολογίας στην Ιρλανδία.
Ο Πάτρικ Ουόλς, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος του κόμβου καινοτομίας με έδρα το Δουβλίνο Dogpatch Labs, που είναι και έδρα του εθνικού φυτώριου νεοφυών επιχειρήσεων της Ιρλανδίας, NDRC, τόνισε ότι η τρέχουσα κρίση προσφέρει μια διαφορετική ευκαιρία: να δοθεί στην εγχώρια τεχνολογία η ίδια επισταμένη προσοχή που είχε προηγουμένως δώσει η Ιρλανδία στην Big Tech.
«Τη δεκαετία του 1980, εν μέσω ύφεσης, υψηλής ανεργίας και μετανάστευσης, μειώσαμε τον εταιρικό φόρο μας από το 40 τοις εκατό στο 12,5 τοις εκατό. Αυτό, σε συνδυασμό με μια βάση χαμηλού κόστους και υψηλής εκπαίδευσης, αγγλόφωνο εργατικό δυναμικό, άρχισε να προσελκύει άμεσες ξένες επενδύσεις», υπογράμμισε ο Ουόλς.
«Η κίνηση δεν ήταν λάθος. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι ότι η σημερινή Ιρλανδία έχει μη ισορροπημένη οικονομία με κίνδυνο υπερσυγκέντρωσης που έχει ως αποτέλεσμα οικονομική ευπάθεια», πρόσθεσε ο Ουόλς, ο οποίος είναι επίσης μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας & Παραγωγικότητας. «Δημιουργήσαμε το νούμερο ένα περιβάλλον δημοσιονομικής πολιτικής στον κόσμο, αν είστε η Google, αλλά υστερούμε όσον αφορά τις βασικές πολιτικές επιχειρηματικής εκκίνησης».
Ο Ρέντμοντ ανέφερε ότι η έρευνα του ΟΟΣΑ έδειξε «διάχυση» ταλέντων από πολυεθνικές σε ιρλανδικές εταιρείες. Οι περικοπές θέσεων εργασίας σε εταιρίες υψηλής τεχνολογίας σηματοδοτούν ότι «πολλά σπουδαία ταλέντα επιστρέφουν τώρα στην αγορά, κάτι που μπορεί πραγματικά να είναι καλό για τις επιχειρήσεις», τόνισε ανώτερη σύμβουλος ανθρώπινου δυναμικού στο Δουβλίνο, αν και πρόσθεσε ότι οι επενδυτές – πελάτες της δεν περίμεναν ότι οι συνθήκες θα επιτρέψουν στην κανονικότητα «κάποια στιγμή σύντομα».
Η Ιρλανδία προετοιμάζεται να δεχτεί το μερίδιο των δεινών που της αναλογεί από τη μείωση των θέσεων εργασίας στην τεχνολογία. «Το μεγαλύτερο ζήτημα είναι εάν τα έσοδα αρχίσουν να οριζοντιώνονται ή να μειώνονται», δήλωσε ο Πάντι Κόσγκρειβ, συνιδρυτής του τεχνολογικού συνεδρίου Web Summit. «Αυτό θα επηρεάσει τόσο τις θέσεις εργασίας όσο και τα φορολογικά έσοδα στην Ιρλανδία».
