Ρωσία: Πώς ο πόλεμος χτύπησε την οικονομία της περισσότερο από την πανδημία

Η πλοήγηση μίας καταναλωτικής οικονομίας εν καιρώ πολέμου αποδεικνύεται δαπανηρή και χρονοβόρα, όπως διαπιστώνουν οι Ρώσοι πολίτες. Η αγορά ρούχων έχει καταστεί από δύσκολη έως αδύνατη από την στιγμή που έχουν εξαφανιστεί τα φθηνότερα δυτικά brands, ενώ τα ρωσικά αντίστοιχα είναι πολύ ακριβά και ξεπερασμένα.

Με τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς να είναι ήδη επιβαρυμένοι, οι επιλογές δεν είναι ευκολότερες όσον αφορά τα τρόφιμα ή τα προϊόντα μεγαλύτερης διάρκειας, όπως αναφέρει το Bloomberg.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία επαναχάραξε τους δρόμους του παγκόσμιου εμπορίου

Ανατροπή στις προβλέψεις

Αν και ο πρόεδρος Πούτιν εμφανίζεται αισιόδοξος υποστηρίζοντας ότι αναμένει «κάποια ανάπτυξη» σε γενικές γραμμές φέτος, οι λιανικές πωλήσεις παραμένουν συρρικνωμένες και μάλιστα σε μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με την περίοδο της πανδημίας.

Σύμφωνα με το Bloomberg, η ύφεση αντιπροσωπεύει μια «μόνιμη πτώση» του βιοτικού επιπέδου, αντίστοιχη με τη φτωχοποίηση και το ρεκόρ συρρίκνωσης των λιανικών πωλήσεων τα χρόνια μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Σημειώνεται ότι ο καταναλωτικός τομέας αντιπροσωπεύει περίπου το ήμισυ της οικονομίας της Ρωσίας.

Η αντίθεση είναι μεγάλη, ανάμεσα στην ρηχή ύφεση που αρχικά αναμενόταν με την οικονομία να υπομένει κυρώσεις ήδη διάρκειας ενός έτους.

Αν και οι «αγορές πανικού» στήριξαν την κατανάλωση τις εβδομάδες που ακολούθησαν την εισβολή στην Ουκρανία πριν από ένα χρόνο, έκτοτε έπεσε κάτω από το μηδέν και παρέμεινε εκεί για να ξεκινήσει η νέα χρονιά, σύμφωνα με προβλέψεις του Bloomberg, με τις δαπάνες των νοικοκυριών να αναμένεται να μειώνονται κάθε τρίμηνο το 2023.

Τα στοιχεία που θα ανακοινωθούν την Τετάρτη θα δείξουν ότι οι λιανικές πωλήσεις τον Ιανουάριο εκτιμάται ότι συρρικνώθηκαν κατά 10,7% σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα, υποχωρώντας για 10ο συνεχόμενο μήνα σε διάστημα μεγαλύτερο από τη συντριβή τους στο αποκορύφωμα της πανδημίας το 2020. Οι πραγματικοί μισθοί πιθανώς μειώθηκαν τον Δεκέμβριο με τη μεγαλύτερη δυνατή πτώση ρυθμός σε πέντε μήνες, σύμφωνα με έρευνα του Bloomberg μεταξύ αναλυτών.

«Το λιανεμπόριο είναι ένας από τους τομείς της οικονομίας που πληγώθηκαν περισσότερο κατά τη διάρκεια της χρονιάς που πέρασε», αναφέρει η Όλγα Μπελένκαγια, οικονομολόγο της Finam.
Μετά από σημάδια ανάκαμψης της κατανάλωσης τον Ιανουάριο, οι εκτιμήσεις υψηλής συχνότητας για τις ονομαστικές δαπάνες έδειξαν επιβράδυνση και στη συνέχεια πτώση τις τελευταίες εβδομάδες. Η Μπελένκαγια εκτιμά ότι το λιανικό εμπόριο πέρυσι είχε την πιο έντονη συρρίκνωση από το 2015 με πτώση 6,7% σε πραγματικούς όρους.

An employee takes part in preparations before the opening of the new restaurant “Vkusno & tochka” following McDonald’s Corp company’s exit from the Russian market in Moscow, Russia June 12, 2022. REUTERS/Evgenia Novozhenina

Τα πορτοφόλια λένε την αλήθεια

Η «καταναλωτική υγεία» θα γίνει βαρόμετρο για τους οικονομικούς κινδύνους στην Ρωσία καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται.

Η έκταση της πληγής στο λιανικό εμπόριο μπορεί να αποδειχθεί βαθύτερη από ό,τι σε άλλα μέρη της οικονομίας που μπόρεσαν να ξαναχτίσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού και να προμηθευτούν προϊόντα από εναλλακτικές αγορές. Η κρίση έχει ήδη απειλήσει την ύπαρξη πολλών εμπορικών κέντρων, με μια εμπορική ένωση να λέει πρόσφατα στην ρωσική εφημερίδα Izvestia ότι κάθε δεύτερο εμπορικό κέντρο κινδυνεύει με χρεοκοπία.

«Το πλήγμα για τους Ρώσους καταναλωτές κορυφώθηκε το 2014 και έκτοτε δεν ανέκαμψε ποτέ. Οι κυρώσεις του περασμένου έτους μείωσαν τον κύκλο εργασιών στο λιανικό εμπόριο κατά 10,5%, γυρίζοντάς τον πίσω τουλάχιστον κατά μία δεκαετία. Οι προοπτικές για τον καταναλωτή είναι περισσότερο οι ίδιες καθώς η κυβέρνηση αναμένεται να επιστρέψει σταδιακά στον περιορισμό των εισαγωγών προκειμένου να στηρίξει την τοπική βιομηχανία», εκτιμά ο Αλεξάντερ Ισάκοφ, Ρώσος οικονομολόγος.

Αν και η κυβέρνηση έχει προωθήσει τεράστια κίνητρα στην οικονομία και η ανεργία βρίσκεται σε ιστορικό χαμηλό, τα νοικοκυριά γίνονται όλο και πιο φειδωλά. Τα δάνεια σε μετρητά σε ιδιώτες μόλις που αυξήθηκαν πέρυσι, με τους Ρώσους να επιλέγουν αντ’ αυτού να αποπληρώσουν το υπάρχον χρέος.

Παρόλα αυτά η έμφαση στη λιτότητα επέτρεψε σε ορισμένες εταιρείες να ευδοκιμήσουν. Ένας από τους μεγαλύτερους εμπόρους λιανικής της Ρωσίας, η X5 Retail Group, δήλωσε ότι το εκπτωτικό brand Chizhik είδε το περασμένο έτος τις καθαρές πωλήσεις να αυξάνονται 12 φορές σε ετήσια βάση, ενώ αύξησε τον αριθμό των καταστημάτων κατά επτά φορές, με περισσότερα ανοίγματα να προγραμματίζονται για το 2023.