Πετρέλαιο: Σε υψηλό 5ετίας οι εξαγωγές από το Ιράν

Στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων πέντε ετών έχουν φτάσει τους τελευταίους μήνες οι εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν. Η Τεχεράνη πουλά τεράστιες ποσότητες στην Κίνα και σε άλλες χώρες, ρίχνοντας στην αγορά μεγάλους όγκους αργού με σημαντική έκπτωση. Η αύξηση της προσφοράς πετρελαίου από το Ιράν απειλεί να ανατρέψει τις προσπάθειες της Σαουδικής Αραβίας και άλλων μεγάλων παραγωγών αργού να στηρίξουν τις τιμές μειώνοντας την παραγωγή.

Η αξία του πετρελαίου έχει υποχωρήσει περίπου κατά το ένα πέμπτο από τα τέλη του περασμένου έτους, λόγω των προσδοκιών για επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας και πληθώρα φθηνών ρωσικών φορτίων.

Παιχνίδια Ρωσίας – Σαουδικής Αραβίας με τον μαύρο χρυσό – Πυροδοτούν νέες αυξήσεις στο πετρέλαιο

Τα τελευταία στοιχεία καταδεικνύουν επίσης, ότι το Ιράν παρακάμπτει ολοένα και περισσότερο τις κυρώσεις των ΗΠΑ καθώς η κυβέρνηση Μπάιντεν συνεχίζει αθόρυβα τις συνομιλίες με την Τεχεράνη σε μια προσπάθεια να κερδίσει την απελευθέρωση των Αμερικανών κρατουμένων από την Ισλαμική Δημοκρατία και να περιορίσει το πυρηνικό της πρόγραμμα.

Σύμφωνα με τους παρόχους εμπορευματικών δεδομένων Kpler και Petro-Logistics, τους οποίους επικαλείται η Wall Street Journal, οι ιρανικές εξαγωγές πετρελαίου ανήλθαν σε περίπου 1,6 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως κατά μέσο όρο τον Ιούνιο και τον Μάιο, υπερδιπλάσιο από το επίπεδο πριν από περίπου ένα χρόνο και το υψηλότερο από το 2018, όταν επιβλήθηκαν εκ νέου οι αμερικανικές κυρώσεις.

Ψηλά η κατανάλωση πετρελαίου και το 2024 – Τι εκτιμά ο ΟΠΕΚ

Οι βασικοί αγοραστές

Αν και κλίμακα και ο τελικός προορισμός του ιρανικού πετρελαίου είναι δύσκολο να αποκαλυφθούν με ακρίβεια, δεδομένης της συχνά συγκεκαλυμμένης φύσης του,  στοιχεία από διάφορες εταιρείες που παρακολουθούν το παγκόσμιο εμπόριο ενέργειας δείχνουν ότι η Κίνα παραμένει ο κορυφαίος πελάτης της Τεχεράνης. Το Πεκίνο εισήγαγε απευθείας 359.000 βαρέλια ιρανικού πετρελαίου την ημέρα τον Μάιο, από περίπου 266.000 βαρέλια τον ίδιο μήνα πέρυσι, σύμφωνα με την Kpler. Παρατηρητές της βιομηχανίας ωστόσο, λένε ότι οι πραγματικές πωλήσεις του Ιράν στην Κίνα είναι πιθανότατα πολύ υψηλότερες και περιλαμβάνουν πετρέλαιο που μεταφορτώνεται μέσω άλλων χωρών της Ασίας και της Μέσης Ανατολής.

Η Κίνα έχει δηλώσει εδώ και καιρό ότι δεν ακολουθεί τις κυρώσεις των ΗΠΑ στο Ιράν, αλλά σπάνια αποκαλύπτει στοιχεία για τις εισαγωγές πετρελαίου από την Ισλαμική Δημοκρατία από τότε που η Ουάσιγκτον επέβαλε εκ νέου τις κυρώσεις στη χώρα.

Όπως γράφει WSJ, μεταξύ των άλλων κορυφαίων αγοραστών ιρανικού αργού είναι η Συρία και η Βενεζουέλα, οι οποίες αμφότερες είναι υπό αμερικανικές κυρώσεις. Επίσης, πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον και από άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής.

Η «κόντρα» με το ρωσικό πετρέλαιο

Ιρανοί αξιωματούχοι πετρελαίου λένε ότι η χώρα προσφέρει έκπτωση περίπου 30 δολαρίων το βαρέλι σε σύγκριση με τους ανταγωνιστές της στον Περσικό Κόλπο, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, κι έτσι μπορεί να ανταγωνιστεί το φθηνό ρωσικό πετρέλαιο.

Για την Κίνα, η προμήθεια αργού από το Ιράν και τη Ρωσία επέτρεψε στο Πεκίνο να συσσωρεύσει φθηνό πετρέλαιο σε περίπτωση που ανέβουν οι τιμές του αργού.

Σύμφωνα με την εταιρεία ανάλυσης δεδομένων πετρελαίου Refinitiv Eikon, το Πεκίνο πρόσθετε περίπου 1,77 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα στα αποθέματά του τον Μάιο, τα περισσότερα από τον Ιούλιο του 2020.

Το Ιράν είναι μέλος του Οργανισμού Πετρελαιοεξαγωγικών Χωρών υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας, αλλά η ποσόστωση παραγωγής του εντός του καρτέλ έχει ανασταλεί λόγω των κυρώσεων των ΗΠΑ. Καθώς στέλνει περισσότερο πετρέλαιο, η Τεχεράνη υπονομεύει τις προσπάθειες του Ριάντ να διατηρήσει τις τιμές υψηλότερες περιορίζοντας την παραγωγή.

Προβληματισμός στον ΟΠΕΚ

Το αργό Brent, το διεθνές σημείο αναφοράς πετρελαίου, έχει υποχωρήσει περίπου 20% από τότε που ο ΟΠΕΚ+ (στον οποίο μετέχει και η Ρωσία)  τάραξαν για πρώτη φορά την αγορά τον Οκτώβριο μειώνοντας την παραγωγή κατά 2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Τον Απρίλιο, μερικά από τα μεγαλύτερα μέλη του ομίλου, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας και της Ρωσίας, αποφάσισαν επιπλέον μείωση κατά 1,6 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα.

Τον περασμένο μήνα, η Σαουδική Αραβία δήλωσε ότι θα μειώσει 1 εκατομμύριο βαρέλια πετρελαίου την ημέρα από την παραγωγή της τον Ιούλιο, αφού άλλα μέλη του ΟΠΕΚ+ συμφώνησαν να τηρήσουν τους τρέχοντες στόχους παραγωγής μέχρι το τέλος του έτους. Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, το Ριάντ επέκτεινε αυτή την περικοπή μέχρι τον Αύγουστο.

Το Ριάντ εκτιμά ότι χρειάζεται τιμές πετρελαίου άνω των 80 δολαρίων το βαρέλι, για να χρηματοδοτήσει το επεκτατικό οικονομικό του πρόγραμμα.

Αυξήσεις από το Ιράν

Στον αντίποδα, το Ιράν ανακοίνωσε τον Μάιο ότι αυξάνει την παραγωγή του αργού σε περισσότερα από 3 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, από περίπου 2,5 εκατομμύρια βαρέλια πριν από την αποχώρηση των ΗΠΑ από την πυρηνική συμφωνία του Ιράν το 2018 και την εκ νέου επιβολή κυρώσεων.

Ιρανοί αξιωματούχοι λένε ότι η χώρα, η οποία αποκατέστησε τις διπλωματικές σχέσεις με την περιφερειακή ανταγωνίστρια Σαουδική Αραβία σε μια συμφωνία με τη μεσολάβηση της Κίνας νωρίτερα φέτος, εκμεταλλεύεται τη μείωση της παραγωγής του Ριάντ καλύπτοντας αυτό το κενό και τροφοδοτώντας την αυξανόμενη όρεξη του Πεκίνου για φθηνό πετρέλαιο.

Το Ιράν, για το οποίο το πετρέλαιο είναι η μεγαλύτερη πηγή ξένου νομίσματος, κέρδισε 28 δισεκατομμύρια δολάρια από τις πωλήσεις αργού κατά το περσικό ημερολογιακό έτος, το οποίο έληξε τον Μάρτιο του 2023, σχεδόν τέσσερις φορές περισσότερο από το 2021, σύμφωνα με τον πρώην Ιρανό κεντρικό τραπεζίτη Abdolnaser Hemmati. Τα μετρητά αυτά παρέχουν στο Ιράν σανίδα σωτηρίας για την οικονομία του, η οποία έχει πληγεί από τον υψηλό πληθωρισμό και την πτώση του νομίσματος.

Εκτός από το πετρέλαιο, το Ιράν πουλά και άλλα προϊόντα υδρογονανθράκων. Για παράδειγμα, η Ινδία και η Κένυα έχουν συλλέξει δεκάδες φορτία ιρανικής ασφάλτου, σύμφωνα με την Kpler και τους Ιρανούς εμπόρους πετρελαίου.