Καύσωνας «Κλέων»: Τι μέτρα ανακοίνωσε η κυβέρνηση

Μέτρα όπως παύση εργασιών μόνο για 5 ώρες  «σε περιοχές που ο κίνδυνος θερμικής καταπόνησης καθίσταται εξαιρετικά υψηλός», περιλαμβάνονται σε αυτά που ανακοίνωσε η κυβέρνηση, την  ώρα που οι συνθήκες καύσωνα, πολλαπλασιάζουν τους κινδύνους για την υγεία των εργαζομένων, ιδιαίτερα αυτών που απασχολούνται σε υπαίθριες εργασίες.

 Αλλαγές στις συναλλαγές του κοινού με τις υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ

Το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, ανακοίνωσε χθες «τα έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπιση της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων ιδιωτικού τομέα κατά τη διάρκεια του καιρικού φαινομένου – καύσωνα με την ονομασία «Κλέων»».

 Δείτε την εγκύκλιο εδώ

Ανάμεσα στα μέτρα που περιλαμβάνει η Υπουργική Απόφαση είναι:

• Η υποχρεωτική παύση εργασιών σε περιοχές που ο κίνδυνος θερμικής καταπόνησης καθίσταται εξαιρετικά υψηλός κατά το χρονικό διάστημα 12:00 -17:00
• Η παροχή εξ αποστάσεως εργασία με το σύστημα της τηλεργασίας για εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου
• Μέτρα για την οργάνωση του χρόνου εργασίας και διευκόλυνση των εργαζομένων κατά την τυχόν αλλαγή χρόνου προσέλευσης και αποχώρησης τους από την εργασία
• Τεχνικά και οργανωτικά μέτρα για την πρόληψη της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων
• Ειδικές προβλέψεις για υπαίθριες εργασίες και χορήγηση μέσων ατομικής προστασίας

«Αυστηρή σύσταση»

Στο πλαίσιο της τήρησης των κανόνων για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία, το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, περιορίζεται να απευθύνει «αυστηρή σύσταση στους εργοδότες να προβούν τόσο στη λήψη των απαραίτητων τεχνικών και οργανωτικών μέτρων, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, όσο και σε μείωση απασχόλησης ή/και παύση εργασιών κατά τις ώρες θερμοκρασιακής αιχμής (12.00 – 17.00), όπου αυτό κριθεί, κατά περίπτωση, απαραίτητο, για την αποφυγή των φαινομένων θερμικής καταπόνησης υπό συνθήκες καύσωνα.

Ειδικότερα λαμβάνοντας υπόψη και την από 26 Μαΐου 2023 (αριθ. πρωτ. 52903) σχετικής εγκυκλίου της Γενικής Γραμματείας Εργασιακών Σχέσεων του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, προβλέπονται:

Οργανωτικά μέτρα για την πρόληψη της θερμικής καταπόνησης

• Οργάνωση του χρόνου εργασίας με προγραμματισμό διαλειμμάτων κατάλληλης διάρκειας για τη μείωση της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων.
• Προγραμματισμός των εργασιών που συνεπάγονται υψηλή θερμική καταπόνηση των εργαζομένων, κατά το δυνατόν, σε ώρες εκτός θερμοκρασιακών αιχμών.
• Μείωση της απασχόλησης ή παύση εργασιών σε ιδιαίτερα επιβαρυμένους θερμικά χώρους όπως είναι τα μηχανοστάσια, χυτήρια, υαλουργεία, κεραμοποιεία, ναυπηγικές εργασίες κ.λπ. μεταξύ των ωρών 12.00-17.00.
• Διαμόρφωση κυλικείων, ή άλλων κατάλληλων χώρων για το χρόνο διαλείμματος. Οι χώροι αυτοί, ανάλογα με τις αντικειμενικές ανάγκες και δυνατότητες, να εξοπλίζονται με σύστημα κλιματισμού. Οι χώροι αυτοί θα επιλεγούν μετά από συνεργασία του εργοδότη και του Τεχνικού Ασφάλειας, Ιατρού Εργασίας και μελών ΕΥΑΕ και όπου δεν υπάρχουν των εκπροσώπων των εργαζομένων.
• Παροχή πόσιμου δροσερού νερού σε θερμοκρασία 10 – 15 °C.

Ειδικές προβλέψεις για υπαίθριες εργασίες

Τα μέτρα που μπορεί να ληφθούν για να αντιμετωπιστεί τυχόν θερμική καταπόνηση των εργαζομένων περιλαμβάνουν:

• Χορήγηση και χρήση κατάλληλου καλύμματος κεφαλής όπου δεν προβλέπεται χρήση κράνους προστασίας, καθώς και προστατευτικών μέσων δέρματος.
• Διαμόρφωση / επιλογή σκιερού μέρους για διαλείμματα.
• Διαμόρφωση / επιλογή σκιερού μέρους ή κατασκευή κατάλληλων στεγάστρων για την εκτέλεση των εργασιών, όπου αυτό είναι δυνατόν.
• Προγραμματισμός των εργασιών έτσι ώστε οι πλέον επιβαρυμένες (π.χ. εργασίες ασφαλτόστρωσης) να γίνονται τις ώρες που οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες.
• Μείωση της απασχόλησης ή/και παύση εργασιών κατά το χρονικό διάστημα μεταξύ των ωρών 12.00-17.00
• Χορήγηση πόσιμου δροσερού νερού (10-15 °C).

Για εργαζόμενους που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου και ειδικά στις περιπτώσεις έκθεσής τους σε επιβαρυντικές συνθήκες, συστήνεται, όπου αυτό είναι εφικτό από τη φύση της εργασίας, η δυνατότητα εξ αποστάσεως εργασία μέσω τηλεργασίας (Πίνακας 1).

Πίνακας 1

Η Επιθεώρηση Εργασίας εντατικοποιεί τους στοχευμένους ελέγχους σε εργασιακούς χώρους, σύμφωνα και με την επισυναπτόμενη υπ’ αριθμ. 267075 /30.05.2023 εγκύκλιο, με έμφαση σε

• υπαίθριες εργασίες (π.χ. οικοδομές, οδικά και άλλα τεχνικά έργα),
• εργασίες σε στεγασμένους χώρους, όπου λόγω της φύσης των παραγωγικών διαδικασιών μπορεί να υπάρχει επί πλέον θερμική καταπόνηση από υψηλές τιμές θερμοκρασίας-υγρασίας και ακτινοβολούμενη θερμότητα (π.χ. σε χυτήρια, μεταλλουργίες, βιομηχανίες πλαστικών, κ.α.), καθώς και
• χειρωνακτικές εργασίες (π.χ. μεταφορά βαρέων αντικειμένων, οικοδομικών υλικών).

Τέλος συστήνεται η συχνή παραπομπή των εργοδοτών στην ιστοσελίδα την hnms.gr/emy/el/forecast/deikths_wbgt της ΕΜΥ όπου υπάρχει 48ωρη πρόβλεψη του σχετικού βιοκλιματικού δείκτη πρόβλεψης (WBGT) της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων, η οποία θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη κατά τον προγραμματισμό των εργασιών ή/και των τεχνικών και οργανωτικών μέτρων για την αποτροπή της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων.

Παρομοίως, εκτίμηση του δείκτη WBGT (ΘΥΒΜΑΣ) για εξωτερικούς χώρους σε πραγματικό χρόνο και προβλέψεις για τις επόμενες 48 ώρες, παρέχεται επίσης από την εφαρμογή «ΘΥΒΜΑΣ – Δείκτης Θερμικής Καταπόνησης» για έξυπνα κινητά, λαμβάνοντας μετεωρολογικά δεδομένα από τον πλησιέστερο στο χρήστη μετεωρολογικό σταθμό: play.google.com/store/apps/details?id=gr.wbgt

Σε περίπτωση καταγγελιών το κοινό μπορεί να απευθύνεται στο τηλέφωνο καταγγελιών 1555 ή στις κατά τόπους αρμόδιες Επιθεωρήσεις ασφάλειας και υγείας στην Εργασία.

Τι προβλέπεται για τον δημόσιο τομέα

Νωρίτερα, εκδόθηκε και η εγκύκλιος του υπουργείου Εσωτερικών για τα μέτρα που θα τεθούν σε ισχύ στον δημόσιο τομέα. Σε αυτήν ορίζονται οι προϋποθέσεις για τηλεργασία και ευέλικτο ωράριο εργασίας.

Επιπλέον, η εγκύκλιος αφήνει ανοιχτό να ακυρωθούν ραντεβού με τις δημόσιες υπηρεσίες λόγω του καύσωνα. Τέλος, η εγκύκλιος ζητά τη λήψη μέτρων για όσους δουλεύουν σε εξωτερικούς χώρους.

Παροχή τηλεργασίας: «Σε περίπτωση κινδύνου της δημόσιας υγείας και εκτάκτων συνθηκών και αναγκών, ο υπάλληλος οφείλει να αποδεχθεί την πρόταση του φορέα για τηλεργασία για τον απαιτούμενο χρόνο μέχρι την άρση των εν λόγω συνθηκών». Εφόσον δεν είναι δυνατή η παροχή τηλεργασίας λόγω της φύσης των καθηκόντων των υπαλλήλων τότε θα γίνεται χρήση άδειας.

«Σε περίπτωση ανυπαίτιας αδυναμίας προσέλευσης στην εργασία για λόγους που οφείλονται σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες και εφόσον έχει εκδοθεί αρμοδίως σύσταση για περιορισμό των μετακινήσεων, δύναται να χορηγείται στους υπαλλήλους ειδική άδεια έως δύο (2) εργασίμων ημερών ανά ημερολογιακό έτος».

Ποιες θεωρούνται ευπαθείς ομάδες

Στις ευπαθείς ομάδες, σύμφωνα με τις εγκύκλιες οδηγίες της Υπηρεσίας μας και τις ως άνω σχετικές εγκύκλιες οδηγίες των συναρμόδιων υπουργείων Υγείας και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης εμπίπτουν:

• Υπάλληλοι 60 ετών και άνω
• Άτομα με χρόνιες καρδιοαγγειακές ή αναπνευστικές παθήσεις ή πνευμονοπάθεια
• Καρκινοπαθείς που κάνουν θεραπεία
• Άτομα με σοβαρά νευρολογικά και ψυχικά νοσήματα, σκλήρυνση κατά πλάκας, επιληψία.
• Άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, νεφρική ανεπάρκεια, νεφροπάθεια, ηπατοπάθεια, συστηματικό ερυθηματώδη λύκο, ρευματοειδή αρθρίτιδα, αιμοσφαιρινοπάθεια (δρεπανοκυτταρική αναιμία).
• Έγκυοι και θηλάζουσες
• Άτομα με διαταραχές αρτηριακής πίεσης
• Άτομα που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα, υψηλός δείκτης μάζας σώματος (>30)
• Άτομα που για καθαρά ιατρικούς λόγους παίρνουν φάρμακα για τα χρόνια νοσήματά τους, όπως π.χ. διουρητικά, αντιχολινεργικά, ψυχοφάρμακα, ορμονούχα (συμπεριλαμβανομένης της ινσουλίνης και των αντιδιαβητικών δισκίων).
• Άτομα με οξεία νόσο, όπως λοίμωξη με πυρετό ή γαστρεντερίτιδα

Ευέλικτη προσέλευση και αποχώρηση των υπαλλήλων

Για την προστασία των υπαλλήλων εκείνων που δεν εμπίπτουν σε ευπαθείς ομάδες ισχύουν τα εξής:

1. Ευέλικτη προσέλευση και αποχώρηση των υπαλλήλων, ήτοι αλλαγή του ωραρίου προσέλευσης και αποχώρησης κατά τις επίμαχες ημέρες του καύσωνα.
2. Παροχή τηλεργασίας
3. Επιπλέον, για τους υπαλλήλους αυτούς θα κριθεί, βάσει των υπηρεσιακών αναγκών, η δυνατότητα χρήσης ευέλικτου ωραρίου εργασίας που θα προσδιοριστεί από τις αρμόδιες Υπηρεσίες με ιδιαίτερη σύσταση την αποφυγή παροχής εργασίας κατά τις ώρες αιχμής (12.00 – 17.00).

Επίσης, θα πρέπει να παρασχεθούν επαρκή μέσα ατομικής προστασίας των υπαλλήλων αυτών.

Λειτουργία δημόσιων υπηρεσιών – προσέλευση κοινού

Προς αποφυγή της ταλαιπωρίας των πολιτών, αλλά και προς προστασία της υγείας αυτών, διευκρινίζεται ότι τυχόν ραντεβού με Δημόσιες υπηρεσίες που έχουν προγραμματιστεί κατά τις ώρες αιχμής του καύσωνα (12.00-17.00), θα πρέπει να επανεκτιμηθεί η πραγματοποίησή τους και οι δημόσιες υπηρεσίες αυτές θα πρέπει να ενημερώσουν με κάθε πρόσφορο τρόπο τους ενδιαφερομένους πολίτες και να μεριμνήσουν άμεσα για τον επαναπρογραμματισμό νέου ραντεβού ή για την εξυπηρέτησή τους άμεσα ακόμα και χωρίς ραντεβού, εφόσον τίθεται θέμα υπέρβασης προθεσμιών, σε άλλη ώρα της ίδιας ημέρας ή σε άλλη ημέρα εκτάκτως.

«Καζάνια θανάτου οι χώροι δουλειάς»

Σε ανακοίνωσή του, το ΠΑΜΕ καλεί όλες τις συνδικαλιστικές οργανώσεις σε άμεση κινητοποίηση για την προστασία των εργαζομένων, «να πάρουν πρωτοβουλίες, να βγουν μπροστά, να μην αφήσουν ανεξέλεγκτη την εργοδοτική ασυδοσία. Να απαιτήσουν και να επιβάλλουν τη λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων».

Οπως επισημαίνει, «μεταλλοβιομηχανίες, εργοτάξια, λιμάνια, αμπάρια, γίνονται τις μέρες του καύσωνα καζάνια θανάτου. Οι εργαζόμενοι που δουλεύουν σε εξωτερικούς χώρους και σε υπαίθριες εργασίες βρίσκονται εκτεθειμένοι στις συνέπειες των καιρικών φαινομένων (οικοδομές, delivery, ταχυμεταφορές, υπηρεσίες Καθαριότητας και Πρασίνου στους Δήμους, κ.λπ). Δεν είναι λύσεις το καπέλο, τα γυαλιά και ένα μπουκαλάκι νερό, όπως συχνά-πυκνά ακούγεται στους χώρους δουλειάς.

Την ίδια ώρα που η μεγαλοεργοδοσία εκβιάζει τους εργαζόμενους να συνεχίζουν την εργασία τους σε συνθήκες καύσωνα παίζοντας τη ζωή τους «κορόνα – γράμματα», οι διαδοχικές κυβερνήσεις έχουν διαλύσει τους όποιους ελεγκτικούς μηχανισμούς του κράτους, την Επιθεώρηση Εργασίας. Μετατρέποντας την σε “Ανεξάρτητη Αρχή” πετάνε από πάνω τους το μπαλάκι της ευθύνης για τον έλεγχο της τήρησης από τους εργοδότες των μέτρων υγείας και ασφάλειας.

Οι εργαζόμενοι δεν έχουμε τίποτα να περιμένουμε από τους εργοδότες και τις κυβερνήσεις. Μόνο με τη δική μας παρέμβαση μπορούμε να προστατέψουμε τις ζωές μας», υπογραμμίζει.

Τα μέτρα στους χώρους δουλειάς

Ειδικότερα το ΠΑΜΕ απαιτεί για τις μέρες του καύσωνα:

• Άμεση διακοπή όλων των υπαίθριων εργασιών όταν η θερμοκρασία ξεπεράσει τους 38 οC ή και σε χαμηλότερες θερμοκρασίες ανάλογα με τη σχετική υγρασία (π.χ. Υ.Α. Δ7/Α/οικ.12050/2223/23-5-2011, Άρθ.23 Παρ.4, Εγκύκλιος 52903/26-5-2023). Αντίστοιχα, άμεση διακοπή εργασιών σε ιδιαίτερα επιβαρυμένους θερμικά χώρους (γιαπιά, μηχανοστάσια, χυτήρια, ναυπηγικές εργασίες, υαλουργίες, μηχανουργεία, θερμοκήπια κ.λπ.). Πλήρης καταβολή του ημερομισθίου χωρίς καμία περικοπή.
• Πλήρης αποχή από την εργασία, όταν επικρατούν συνθήκες καύσωνα, των εργαζομένων που εντάσσονται σε ομάδες υψηλού κινδύνου (καρδιοπαθείς, πνευμονοπαθείς, διαβητικοί, νεφροπαθείς, εγκυμονούσες κ.λπ.). Πλήρης καταβολή του ημερομισθίου.
• Συχνά διαλείμματα κατάλληλης διάρκειας, ανάλογα με τις συνθήκες περιβάλλοντος και τα χαρακτηριστικά της εργασίας, της έντασης εργασίας και της χρησιμοποιούμενης στολής εργασίας – ΜΑΠ, για την πρόληψη της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων.
• Περιορισμός βαριών εργασιών όταν οι συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας δημιουργούν ασφυκτικές συνθήκες.
• Διάθεση σε συνεχή βάση στους εργαζόμενους πόσιμου δροσερού νερού κοντά στη θέση εργασίας τους.
• Δημιουργία κατάλληλων κλιματισμένων χώρων διαλείμματος για την ανάπαυση των εργαζομένων.