ΗΠΑ: Τα υψηλά επιτόκια επιτείνουν τη «σιωπηλή κρίση χρέους» στις αναπτυσσόμενες χώρες

Αντιμέτωπες με μια «σιωπηλή κρίση χρέους» βρίσκονται πολλά μικρά κράτη που εντάσσονται στη χορεία των αναδυόμενων αγορών. Και αυτό γιατί, όπως τονίζει η Παγκόσμια Τράπεζα, τα ήδη εύθραυστα οικονομικά τους επιβαρύνονται από τα υψηλά αμερικανικά επιτόκια.

DW: Nέα κρίση χρέους απειλεί την ευρωζώνη

Οι εξελίξεις των τελευταίων ετών έχουν οδηγήσει το ποσοστό των αναδυόμενων και αναπτυσσόμενων χωρών των οποίων το κόστος δανεισμού είναι πάνω από 10 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από εκείνο των ΗΠΑ στο 23%. Το 2019 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν λιγότερο από 5%, υπογραμμίζει η Παγκόσμια Τράπεζα, τονίζοντας ότι η απόκλιση είναι ενδεικτική της πίεσης που υφίστανται πλέον οι οικονομίες αυτές. Ως αποτέλεσμα, οι πληρωμές για τόκους χρέους ως ποσοστό των κρατικών εσόδων διαμορφώθηκαν στο υψηλότερο επίπεδό τουλάχιστον από το 2010, σύμφωνα με την τράπεζα.

Εφιάλτης

Ο κύκλος σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής ήταν ένας εφιάλτης για τις χώρες χαμηλότερου εισοδήματος με υψηλά επίπεδα χρέους, δήλωσε σε συνέντευξή του ο Ayhan Kose, αναπληρωτής επικεφαλής οικονομολόγος του Ομίλου της Παγκόσμιας Τράπεζας. «Δεδομένων των σαφώς καθορισμένων προκλήσεων που αντιμετωπίζουν αυτές οι οικονομίες σε σχέση με την ανακύκλωση των δανειακών υποχρεώσεων, λέμε ότι υπάρχει μια σιωπηλή κρίση χρέους που λαμβάνει χώρα», πρόσθεσε.

Όπως επισημαίνουν οι FT, το υψηλότερο κόστος δανεισμού αναμένεται να επηρεάσει περισσότερο τις χώρες με χαμηλότερο εισόδημα, δεδομένου ότι πολλές από αυτές δημιούργησαν μεγάλες ποσότητες χρέους κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid-19.

Οι υψηλότερες αποδόσεις σημαίνουν μεγαλύτερες πληρωμές τόκων για το νεοεκδοθέν χρέος, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του λόγου του χρέους προς το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν, εάν οι κυβερνήσεις δανείζονται περισσότερο για να χρηματοδοτήσουν αυτές τις πληρωμές.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΔΝΤ, η μέση ακαθάριστη επιβάρυνση του δημόσιου χρέους των αναδυόμενων αγορών και των χωρών μεσαίου εισοδήματος πρόκειται να ξεπεράσει το 78% του ΑΕΠ έως το 2028, σε σύγκριση με λίγο πάνω από το 53% μια δεκαετία νωρίτερα.

Αποκλεισμός

Στο μεταξύ, η άνοδος των αποδόσεων έχει επίσης αποκλείσει πολλές χώρες χαμηλού εισοδήματος από τη διεθνή χρηματοδότηση, ωθώντας χώρες όπως η Γκάνα και η Σρι Λάνκα σε χρεοκοπία και αφήνοντας πολλές άλλες στο χείλος του γκρεμού.

Ένα υποσύνολο ασθενέστερων αναδυόμενων και αναπτυσσόμενων χωρών «έχουν απλώς αποκλειστεί από την αγορά ομολόγων σε δολάρια» δήλωσε ο Brad Setser, ανώτερος συνεργάτης του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων. «Είναι ένα περιβάλλον όπου μόνο οι ισχυρότερες αναδυόμενες αγορές μπορούν να δανειστούν σε δολάρια».

Αναλυτές υποστηρίζουν ότι εάν τα επιτόκια παραμείνουν υψηλότερα για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, το κόστος δανεισμού είναι πιθανό να επιβαρύνει την οικονομική ανάπτυξη, καθιστώντας δυσκολότερο για τις οικονομίες να ξεπεράσουν την πίεση που υφίστανται από το χρέος. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό για χώρες όπως η Αίγυπτος και η Κένυα, οι οποίες έχουν ομόλογα που λήγουν το επόμενο έτος και αντιμετωπίζουν τη δύσκολη προοπτική να προσπαθήσουν να αναχρηματοδοτήσουν το χρέους τους με υψηλότερες αποδόσεις.

«Το υψηλότερο κόστος χρηματοδότησης θα ενισχύσει με την πάροδο του χρόνου τα δημοσιονομικά ελλείμματα, οπότε οι χώρες θα πρέπει να σφίξουν το ζωνάρι για να αποφύγουν την αύξηση του δείκτη χρέους τους», δήλωσε ο Λούκας Μάρτιν, στρατηγικός αναλυτής σταθερού εισοδήματος για τα κράτη στην Bank of America.

Αναγκαστικά υψηλά τα επιτόκια

Παράλληλα, τα υψηλότερα αμερικανικά επιτόκια αποδυναμώνουν τη δυνατότητα των αναδυόμενων οικονομιών να μειώσουν τα δικά τους επιτόκια ακόμη και όταν ο εγχώριος πληθωρισμός μειωθεί, καθώς αυτό θα μπορούσε να αποδυναμώσει τα νομίσματά τους, οδηγώντας σε πληθωρισμό μέσω των υψηλότερων τιμών των εισαγωγών.

Πάντως αρκετές αναδυόμενες οικονομίες αντέδρασαν πολύ πιο γρήγορα από τις δυτικές κεντρικές τράπεζες στην απειλή του πληθωρισμού το 2021 και έχουν ήδη αρχίσει να μειώνουν τα επιτόκια. Αλλά χώρες όπως η Ουγγαρία και η Χιλή έχουν επιβραδύνει τον ρυθμό με τον οποίο μειώνουν τα επιτόκια τους τελευταίους μήνες, εν μέρει για να στηρίξουν τα νομίσματά τους ενόψει των υψηλότερων αμερικανικών επιτοκίων.

Ο όγκος του χρέους σε ξένο νόμισμα που εκδίδεται στις αναδυόμενες αγορές έχει υποχωρήσει δραματικά τα τελευταία δύο χρόνια, καθώς το κόστος δανεισμού έχει εκτοξευθεί στα ύψη. Οι αναδυόμενες αγορές έχουν εκδώσει περίπου 360 δισ. δολάρια χρέους σε ξένο νόμισμα φέτος, σύμφωνα με την Dealogic, μετά από συνολική έκδοση 380 δισ. δολαρίων το 2022.

Οι εκδόσεις επλήγησαν αφενός από την έλλειψη ζήτησης, καθώς οι επενδυτές προτίμησαν χώρες με υψηλή πιστοληπτική ικανότητα, και αφετέρου από τη φθίνουσα προσφορά, καθώς πολλά κράτη με χαμηλή πιστοληπτική ικανότητα έχασαν την πρόσβαση στην αγορά κατά τη διάρκεια της ραγδαίας αύξησης των αμερικανικών επιτοκίων τους τελευταίους 18 μήνες.